بریده‌های کتاب آتش، بدون دود: واقعیت های پرخون، حرکت از نو (کتاب های چهارم و پنجم)

«مذهب، رابطه‌ی ایمانیِ هر فرد با خدای خود اوست؛ و هرکس،به تعبیری، خدایی دارد».

در خاطره، چیزی جز انگیزه نباید حضور داشته باشد خاطراتی که بگریانند ،بسوزانند، بشکنند، به درد بیاورند؛ اما برنینگیزند، خاطره نیستند، زَهرند؛ زهرِ قتاله خاطراتی که سرد کنند، خسته کنند، کسل کنند، ناامید کنند و به پوچی و بی‌حالی بکشانند خاطره نیستند، بیماری ‌اند: جنون.

زندگی قبل از هرچیز، زندگی‌ست. گل می‌خواهد، موسیقی می‌خواهد، زیبایی می‌خواهد. زندگی حتی اگر یکسره جنگیدن هم باشد، خستگی‌درکردن می‌خواهد، عطر شمعدانی‌هارا بوییدن می‌خواهد

رضاخان گفته بود: «ترکمن‌ها حق ندارند در مجامع عمومی، در مدرسه، در خیابان، و در هرجا که یک غیر ترکمن حضور داشته باشد، به زبان خودشان حرف بزنند». گفته بود: «در ایران، یک زبان وجود دارد آن هم زبان ایرانی‌ست. لازم نیست ترکمن‌ها این صداهای عجیب و غریب را از خودشان در آورند. اینها هم مثل آذربایجانی‌ها، یا در دهانشان را گل بگیرند، یا ایرانی حرف بزنند. هر جا ماموران ما دیدند که ترکمنی، به همان زبان خودش حرف می‌زند، فوراً شلاقش بزنند. جلوی چشم همه. همه را هم مجبور کنند که شلاق خوردن او را تماشا کنند. . . شنیده‌ام رنگ چای ترکمنی سبز است. یعنی چه؟ شنیده‌ام چای سبز را هم توی کاسه و بادیه می‌خورند. این دیگر یعنی چه؟ شب و روز چغدرمه می‌خورند.حالم از این ترکمن‌ها به هم می‌خورد. دیگر حق ندارند چغدرمه بخورند.

آلنی گفت: مارال! مارالِ من! همه‌ی این‌ها را که در یک خورجین بریزی، خیلی هم غُلُو کنی، و هر واقعه را چنان شرح و بسط بدهی که به داستانی بلند تبدیل شود، یا به افسانه‌یی، و از هر ماجرای کوچک یک مبدأ تاریخ بسازی، باز هم منصفانه باید قبول کنی که در یک گوشه‌ی پرت افتاده‌‌ی تکّه پاره‌شده‌ی سرزمینی زیر سُلطه‌ی ستم، در دنیایی پوشیده از خشونت و شَر، حوادثی ناچیز و نادیدنی اتّفاق افتاده است؛ حوادثی که در تهِ خورجین زندگی ما گُم‌و‌گور می‌شود و دست کنجکاو تو هم نخواهد توانست، چند سالی که بگذرد، ذرّه‌یی از آن پیدا کند.

زمانه، ذلیل را ذلیل تر میکند، افتاده را افتاده تر، باید سوار بود و محکم.

آلنی گفت: دختر سیاسی، بهتر از پسر سیاسی‌ست. مردان، انگار که برای حضور در معرکه‌ی سیاست به دنیا می‌آیند؛ اما زنان، بر این میدان منّت می‌گذارند که پا در آن می‌نهند. هرجا زنی هست که به‌خاطر عدالت می‌جنگد، آن‌جا عِطری پیچیده است شیرین و شورانگیز و بهشتی.