📚 برشی از کتاب «مهدویّت»
دفتر چهلم از مجموعه‌ی #ره_نامه
"مسئله‌ی #انتظار که جزء لاینفک مسئله‌ی مهدویّت است، از آن کلیدواژه‌های اصلی فهم دین و حرکت اساسی و عمومی و اجتماعی امّت اسلامی است؛ انتظار یعنی ترقّب، یعنی مترصّد یک حقیقتی که قطعی است، بودن؛ این معنای انتظار است.

انتظار یعنی این آینده حتمی و قطعی است؛ بخصوص انتظارِ یک موجود حی و حاضر؛ این خیلی مسئله‌ی مهمّی است.
***

باید تحلیل نمایش رو خوند. این نمایشنامه در دستهء "آبسورد" می‌گنجه. دو شخصیت اصلی نمایش، در جست‌وجوی هدف از خلقت، و دلیل و معنای حضورشون در این دنیا هستن. Godot، سمبل "God" هست این دو انسان، انتظار ملاقات و درک حضور گودوی خودشون رو می‌کشن، اما او نمیاد؛ گویا اصلا وجود نداره که بیاد. 

خیلی بدبختن این دو تا. و در نهایت واقعا آدم دلش براشون می‌سوزه‌؛ وضعیتشون رقت‌باره و مضحک. الکی خودشونو مشغول می‌کنن تا اطلاع ثانوی، و زندگی‌شون سرِکاریه...

در صورتی که در دنیای واقعی، مخلوقِ بی‌ خالق که نداریم؛ و انسان همیشه می‌تونه وجود خدای خودش رو احساس کنه و خداوند با خلیفه قرار دادن او روی زمین به او هدف و عزت بخشیده و او رو لحظه به لحظه هدایت می‌کنه. 

تحلیل‌های زیادی داره نمایش. بگردیم کلی جزییات درباره‌اش پیدا می‌کنیم،  ولی در کل نگاه آبسورد یا پوچ‌گرایی داره که نگاه عقب‌افتاده‌ای هست و رویکردش غلط و ناامیدکننده‌اس و البته تعجب‌برانگیز!

این مسائل، ماقبل دنیا و مسائل خیلی از ماهاست. اما بالاخره این‌ها برون‌ریزی یک طرز تفکری بوده و این طرز تفکر، مطالعه و تحلیل می‌شه؛ اینکه: چرا و در چه شرایطی، یه درصدی به کتمان حقیقت و به این حد از ناامیدی می‌رسن. ترسناکه، ولی ممکنه نادانسته جوامع دیگری هم راهی رو برن که برسه به این حد از سردرگمی و علافی.
      

        📚 برشی از کتاب «مهدویّت»
دفتر چهلم از مجموعه‌ی #ره_نامه
"مسئله‌ی #انتظار که جزء لاینفک مسئله‌ی مهدویّت است، از آن کلیدواژه‌های اصلی فهم دین و حرکت اساسی و عمومی و اجتماعی امّت اسلامی است؛ انتظار یعنی ترقّب، یعنی مترصّد یک حقیقتی که قطعی است، بودن؛ این معنای انتظار است.

انتظار یعنی این آینده حتمی و قطعی است؛ بخصوص انتظارِ یک موجود حی و حاضر؛ این خیلی مسئله‌ی مهمّی است.
***

باید تحلیل نمایش رو خوند. این نمایشنامه در دستهء "آبسورد" می‌گنجه. دو شخصیت اصلی نمایش، در جست‌وجوی هدف از خلقت، و دلیل و معنای حضورشون در این دنیا هستن. Godot، سمبل "God" هست این دو انسان، انتظار ملاقات و درک حضور گودوی خودشون رو می‌کشن، اما او نمیاد؛ گویا اصلا وجود نداره که بیاد. 

خیلی بدبختن این دو تا. و در نهایت واقعا آدم دلش براشون می‌سوزه‌؛ وضعیتشون رقت‌باره و مضحک. الکی خودشونو مشغول می‌کنن تا اطلاع ثانوی، و زندگی‌شون سرِکاریه...

در صورتی که در دنیای واقعی، مخلوقِ بی‌ خالق که نداریم؛ و انسان همیشه می‌تونه وجود خدای خودش رو احساس کنه و خداوند با خلیفه قرار دادن او روی زمین به او هدف و عزت بخشیده و او رو لحظه به لحظه هدایت می‌کنه. 

تحلیل‌های زیادی داره نمایش. بگردیم کلی جزییات درباره‌اش پیدا می‌کنیم،  ولی در کل نگاه آبسورد یا پوچ‌گرایی داره که نگاه عقب‌افتاده‌ای هست و رویکردش غلط و ناامیدکننده‌اس و البته تعجب‌برانگیز!

این مسائل، ماقبل دنیا و مسائل خیلی از ماهاست. اما بالاخره این‌ها برون‌ریزی یک طرز تفکری بوده و این طرز تفکر، مطالعه و تحلیل می‌شه؛ اینکه: چرا و در چه شرایطی، یه درصدی به کتمان حقیقت و به این حد از ناامیدی می‌رسن. ترسناکه، ولی ممکنه نادانسته جوامع دیگری هم راهی رو برن که برسه به این حد از سردرگمی و علافی.
      

        متاسفانه تصویری از ادگار  آلن پو دائم‌ نقل شده که در اون این هنرمند نویسنده رو مردی افسرده و مادر-مرده و  زن‌مرده و همواره سوگوار و از اون‌طرف هم دائم‌الخمر معرفی کرده... 

در آثار ادبی پو رسما تصویرسازی وقایع، با کمترین پرده‌‌پوشی و چیزی از جنس تصاویر عالم مثال هستن؛ و به‌تعبیری در گزارش‌ها و روایت‌های این نویسنده با نوعی تجربهء "برزخی" مواجه هستیم. 

نمونهء محشرش برای من داستان کوتاه The Cask of Amontillado هست که عمدتا به‌اشتباه دربارهء "انتقام" معرفی می‌شه؛ اما خوب که می‌بینی، دربارهء  افسار-زدن بر چموش "نفس اماره" است. 

اصلا بعید نمی‌دونستم، اما باز هم دود از کله‌ام بلند شد که ادگار آلن پو دربارهء وحدت وجود مطلب و رساله داره؛ پیگیر خوندن فلسفه و گیتی‌شناسی و عالم غیب بوده؛ و شور و شوقِ شناخت و درک حضور داشته... 

یعنی دقیقا انتظار خوندن همچین اطلاعاتی رو از پو  توی این کتاب داشتم و کتاب هم کولاک کرد! 

من همهء آثار ادگار آلن پو رو نخونده‌ام و قصد بت‌سازی از او و ناخوانده قصد تایید همهء آثارش رو هم ندارم؛ اما دو سه اثری  که از این نویسندهء عزیز خوندم چنان نیروی فراخوانی داشت که مشتاق و مجذوبم کرد که برم از خود او بیشتر بدونم. این‌ها حرف‌های یک خداجوی شیدا و کمال‌طلب بود که شهود به تخیلش راه پیدا کرده بود. پو از شروع روایت‌هاش، یعنی از بای بسم‌الله، معرکه می‌گیرد، واقعا احساس میکنی که در میدانی ایستاده به نقالی و با مهارت، گوش‌های هم تیز و هم سنگین رو دور خودش جمع کرده. که چه بگوید؟ حرف دارد، حرف. پیغام دارد... 

اما او رو مردی افسرده و زن‌مرده و دائم‌الخمر معرفی می‌کنن... 

عادت دارن آدم‌ها رو از چشم آدم بندازن... 

البته از یه جهت کاملا درسته که میگن زندگی‌نامهء صاحب اثر رو نخونید و پیگیرش نباشید؛ چون یا ارزش اثر هنری رو مثل آثار پو در حد تخیلات و اوهام ناشی از مستی و زوال عقل تقلیل میده و فرد رو چند قرن هذیا‌ن‌گو جا می‌اندازه بین مخاطبانش، یا دلش می‌خواد یک‌نفر رو در حد خدا بالا ببره و صاحب‌نظر معرفی کنه؛ و این وسط، کیه که به خود اثر کار داشته باشه و پیغامی که می‌شه از خودِ پیغام دریافت کرد...


ترجمه استاد 🌟کاظم فیروزمند🌟 چه کلاسیک و ادیبانه بود. روحشون تا ابد شاد🤲 


*
تابه‌حال چهار کتاب از نشر مرکز خوندم و همه‌شون تجربه‌های خواندنی مهمی برام شده. نویسنده‌ها و مترجم‌های پیشکسوت و کاردرست و محتوای درس‌آموز از ویژگی‌های کتاب‌هایی بوده که از این نشر محترم مطالعه کرده‌ام. امیدوارم با خوندن کتاب‌های بعدی‌شون هم این تجربه‌های شیرین مطالعاتی ادامه پیدا کنه❤
      

        از همون روزهای اول آشنایی با محتوای این کتاب، احساس هلن (کلر) رو داشتم در سکانس‌های پایانی فیلم معجزه‌گر (The Miracle Worker)؛
زمانی که هلنِ کلافه و یاغی، بالاخره متوجه هجی‌کردن‌های مکرر معلمش برای آموختن به او،
و درواقع برای یادآوری "کلمه" به او می‌شه...
هلن بالاخره از "فراموشی" درمیاد،
و به یاد میاره، با تمام "وجود"
و آروم می‌گیره.
و آخرین قاب ماجرا
و اولین‌ شب آرامش برای او شکل می‌گیره🎈📿🙏
      

        برای همین است که "کتاب و عترت" با هم‌اند. 📖💞

با خوندن این  ره‌نامه  دلم خواست در جهت ترویج عمومی انس با قرآن، دست‌کم یه قدم کوچولو برداشته باشم.🙏 

من خودم چندسالیه اگر بخوام قرآن گوش کنم، بیشتر با صوت این قاری، یعنی "ماهر المعیقلی" گوش می‌کنم:👇 

https://suratmp3.com/fa/quran/reciters/10/hq#gsc.tab=0

گاهی بعضی قاری‌ها با سبک قرائتی‌شون اینقدر خوندن یه سورهء کوچولو رو طولانی می‌کنن که آدم رو دل‌زده میکنن و پشیمون. و آدم فکر می‌کنه نه... منو برای خو گرفتن به شنیدن هرروزهء کلام خدا نساختن... 

شاید کیفیت صوت‌ها درجه‌یک نباشه، اما بد هم نیست... سبک قرائت هم دلنشینه؛ و خود من با شنیدن مداوم مکث‌‌‌هایی که ماهر المعیقلی داخل یه آیه به کار می‌بره و ازطرفی اتصالی که بین بعضی آیه‌ها برقرار می‌کنه، به‌مرور روش معناگراتری در روخوانی قرآن پیدا کرده‌ام.

درکل هم بعد از خوندن چندساله و هرروزهء قرآن کریم به این تجربه رسیده‌ام که اگه یکنفر دوست داشته باشه با قرآن‌خوانی انس پیدا کنه، باید با سوره‌ها، و جملات و کلمات و معنا و ماجرای سوره‌ها، کمی تا قسمتی آشنا بشه که خوندن و شنیدن آیات براش مفهوم پیدا کنه. 

با خوندن کتاب قرآن، به روشی که بقیه کتابارو می‌خونیم، یعنی با سطر به سطر خوندن و گذشتن، این حس آشنایی در ذهن و قلب ما شکل نمی‌گیره...

باید با سوره‌ها انس پیدا کنیم، با سوره‌ها چله بگیریم، با اون‌ها دوست بشیم و مرتب دیدار تازه کنیم تا برسیم به اینجا که دیگه موقع خوندن و شنیدن کلام خدا نه به‌قدر قبلش حواسمون پرت بشه و نه اینکه حوصله‌مون سر بره!
من برای سوره‌هایی که با این روش خوندم نتیجهء رضایت‌بخش و پربرکتی گرفته‌ام. 

در آخر هم بگم که از این قاری که معرفی کردم، خودم تلاوت این سوره‌ها رو بیشتر دوست دارم و بیشتر گوش می‌کنم:
💙مدّثّر 💙واقعه 💙انفطار 💙اعلی 💙جمعه 

خیلی روان و زیبا می‌تونید جزء ۳۰ رو باهاش گوش کنید.


اینم بگم👋 اگه اینروزآ  به توصیهء رهبر فرزانه‌مون سورهء "فتح" رو مرتب می‌خونید، تلاوت  حامد شاکرنژاد از این سوره، تلاوت محبوب منه و صمیمانه بهتون پیشنهادش می‌کنم🥰👂🙏

قرآن پشت‌وپناهتون باشه⚘
      

        بی هیچ برنامه‌ریزی قبلی، امروز ۱۴ خرداد روز رحلت امام رحمت‌الله‌علیه بود که کتاب رو تموم کردم.
دستم را بگیر تا آسمان ببر، در تعقیب یار به معراج می‌روم

می‌دونستید نماز و مراحلش بازسازی واکنش‌ها و افعال و طریقهء ابراز حمد و ثنای پیامبرمون محمد(صلوات‌ا‌الله‌‌علیه) به درگاه خدا جان در شب معراج هستش؟ 

*
اینکه هم چی شد سراغ خوندن این کتاب رفتم، برام خاطرهء شیرینی شد.

دو نفر، یعنی معلم عزیزم و مامان عزیزتر از جانم، دو مشوق اصلی‌‌ام برای خوندن این کتاب بودن. بااینکه هیچ‌کدوم مستقیما به من نگفتن "آداب الصلوه" رو بخون.

صدای اولی هرچندوقت یکبار مضمونی مناسب حالم رو از کتاب  توی گوشم زمزمه می‌کرد. و دومی کتاب رو سال‌ها پیش خریده و خونده بود و توی کتابخونه مشترکمون نگهداری می‌کرد؛ و او هم گاه به گاه از جذابیت تفسیر سورهء حمد در کتاب و از گفته‌های کتاب دربارهء تسبیحات اربعه و... زیبایی‌هایی رو تعریف می‌کرد.

هر دو بزرگتر باعث شدند بعد از بیست سال چشم‌هام متوجه دیدن و کشف آداب الصلوه بین کتاب‌های کتابخونه‌مون بشه... 

به‌هرحال، این دو عزیز در یک مقطع دوبال من شدند؛ و شاید هم بهتر بگم هر کدوم یک دستم رو گرفتند و کمک‌حالی شدند که جرئت کنم و سراغ خوندن کتابی برم که به‌نظرم سنگین بود و برای از ما بهتران.

اوایل این دو قوت‌قلبی بودند که از جرئت پرواز نترسم؛ و از جایی به بعد، در فضای کتاب آروم گرفتم و آروم‌آروم با آشنایان خداحافظی کردم و با متن، تنها شدم و آسمانِ کتاب رو طی کردم با همون اندک امکان پروازی که دل و جانم داشت.
رفتم؛ اگرچه ناچیزتر اونم که به جایی رسیده باشم.
امیدم به این "تضمین" هست که کتاب اخلاقی، خودش "دارو"ست و همین خواندنش شفاست، ان‌شاءالله.
      

        توی هر جلد این مجموعه، حکایت‌های کمتر شنیده شدهء کوتاه و آموزنده‌‌ای رو گلچین کردن. تصویرگری خیال‌انگیز کتاب هم که از جلدش معلومه. هر داستان چندتا از همین تصویرسازی‌های زیبا داره؛ و به‌کمکش نکتهء عبرت‌آموز و لطیف‌گفته‌شده رو توی ذهن کودک و نوجوان ماندگار می‌کنه.
نصیحت، گمشدهء امروزه و نصیحت کهنه نمی‌شه. هنر مجموعه آی قصه قصه قصه بلدبودنِ نصیحت‌گویی هست. 
      

        همچنان بعد از این همه سال، همان که "جانان" در تقریظ بر این حج‌نامه نوشته بود را دلت می‌خواهد به زبان بیاوری که: زیارت قبول، عزیزِ نویسنده!

خلوص نیت و تواضع جانانهء حاجیِ نویسنده در قلمش ماشه‌ای شده که در جابه‌جای این حج‌نوشته، شیشهء دل خواننده رو نشونه میره.

همین رو از یه سفرنامهء حج انتظار داشتم.
و طی چندروزی که کم‌کم سفر به قبله رو خوندم، خلوتم پر شده بود از زمزمهء بغض‌آلود  لبیک اللهم لبیک... لبیک لا شریک لک لبیک... حجی گزاردیم خلاصه...

      

        بعد از خوندن کتاب "از چیزی نمی‌ترسیدم" این مجموعه شعر  کوتاه که خلاصهء همین کتاب دست‌نوشته‌های حاج قاسم هست، حتما توصیه می‌شه.
      

        داستان خوش‌نوشتهء استخون‌دار و تروتازه و جذابیه.
اما ترجیح میدم اگه دختر نوجوانی داشته باشم نه کارتون معروفشو ببینه نه کتابش رو بخونه. چون خیلی ناخواسته و بدون اینکه قصد بدآموزی داشته باشه با شرح یه "اتفاق" این امیدواری کاذب رو آموزش میده که یه پشت‌وپناهِ آچارفرانسه‌طور که همهء خلأهای زندگی دخترونه رو می‌تونه پر کنه وجود خارجی داره و یه روز میاد و خوشبختی شروع می‌شه. تکیه به همین عامل خارجی برای تعیین سرنوشت به‌نظرم خطرسازه!
یعنی احساس می‌کنم توی افق دید یه دختر نو-جوان به آینده، اختلال ایجاد می‌کنه؛ و بعد از گذران این دورهء امیدواری کاذب هم منجر به بدبینی می‌شه...

      

        با توجه به این تجربه که زمان بچگی‌مون مجموعه یا مجموعه‌های نمایشی و کارتونی ازش می‌دیدیم، فکر می‌کردم حتما خود اصل اثر باید این صحنه‌های تقابل فقیر و غنی رو دراماتیک و جالب‌تر تعریف و تشریح کرده باشه. کتابی که من خوندم یه دویست‌صفحه‌ای داشت؛ اما نمی‌دونم شاید خلاصه‌ای چیزی بوده باشه چون متن کم‌احساس و کم‌دغدغه‌ای به‌نظر میومد؛ انگار که فقط ایدهء اولیه‌اش جالب بوده باشه و بعدتر توی هنر تئاتر و تصویر بهش پروبال داده باشن.
زیاد شاهزاده و گدا رو روبه‌رو نمی‌کرد و تضاد موقعیت خلق نمی‌کرد. وقتی هم موقعیتی به وجود می‌آورد آنچنان موضع‌گیر خاصی در زاویه دید دانای کل قصه، دربارهء دو شخصیت اصلی و دربارهء درد اصلی فاصلهء طبقاتی  احساس نمی‌شد. 
اگه کسی دیگه هم اینطور احساس کرده به منم بگه که بدونم تنها نیستم!
      

        راوی خود سردار هستن و روایت‌ها هم کوتاه‌کوتاه. زمانی که سردار سلیمانی شهید شده بودن، مثل حالا این‌قدر تنوع کتاب و منابع مختلف دربارهء ایشون در دسترس نبود. یادمه اون زمستون این کتاب و کتاب "ذوالفقار" از معدود کتاب‌هایی بود که هم پیدا می‌شد و هم من تونستم باهاش ارتباط برقرار کنم؛ طوری که چند جلدش رو هم هدیه دادم.
      

        از نکات جالب‌توجه این مجموعه اینه که گردآوری و انتشارش قبل از شهادت سردار بوده...
      

        از این کتاب فقط لحن خودتحقیرش دربارهء جامعه ایرانی یادم مونده؛ لحنی که با نقد و دلسوزی، صرفا نسبت معکوس داره. 
چقدرم  تجدید چاپ و شمارگانش بالاست!

کتاب رو فقط به این دلیل کامل خوندم که کتاب پدرم بود و دلم خواست چندروزی رو  با همون نسخه از کتابی بگذرونم که سال‌ها قبل دستش دیده بودم و حالا بهش دسترسی داشتم...

      

        دست‌نوشته‌ای می‌خوانیم از کسی که روزگاری خلبان جنگ بوده و در جنگ، با مرگ هم دست‌وپنجه نرم کرده...
می‌خوانیم از او که سیارهء ما به چه می‌ارزد و به چه نمی‌ارزد...