یادداشت ساناز مهدوی

        متاسفانه تصویری از ادگار  آلن پو دائم‌ نقل شده که در اون این هنرمند نویسنده رو مردی افسرده و مادر-مرده و  زن‌مرده و همواره سوگوار و از اون‌طرف هم دائم‌الخمر معرفی کرده... 

در آثار ادبی پو رسما تصویرسازی وقایع، با کمترین پرده‌‌پوشی و چیزی از جنس تصاویر عالم مثال هستن؛ و به‌تعبیری در گزارش‌ها و روایت‌های این نویسنده با نوعی تجربهء "برزخی" مواجه هستیم. 

نمونهء محشرش برای من داستان کوتاه The Cask of Amontillado هست که عمدتا به‌اشتباه دربارهء "انتقام" معرفی می‌شه؛ اما خوب که می‌بینی، دربارهء  افسار-زدن بر چموش "نفس اماره" است. 

اصلا بعید نمی‌دونستم، اما باز هم دود از کله‌ام بلند شد که ادگار آلن پو دربارهء وحدت وجود مطلب و رساله داره؛ پیگیر خوندن فلسفه و گیتی‌شناسی و عالم غیب بوده؛ و شور و شوقِ شناخت و درک حضور داشته... 

یعنی دقیقا انتظار خوندن همچین اطلاعاتی رو از پو  توی این کتاب داشتم و کتاب هم کولاک کرد! 

من همهء آثار ادگار آلن پو رو نخونده‌ام و قصد بت‌سازی از او و ناخوانده قصد تایید همهء آثارش رو هم ندارم؛ اما دو سه اثری  که از این نویسندهء عزیز خوندم چنان نیروی فراخوانی داشت که مشتاق و مجذوبم کرد که برم از خود او بیشتر بدونم. این‌ها حرف‌های یک خداجوی شیدا و کمال‌طلب بود که شهود به تخیلش راه پیدا کرده بود. پو از شروع روایت‌هاش، یعنی از بای بسم‌الله، معرکه می‌گیرد، واقعا احساس میکنی که در میدانی ایستاده به نقالی و با مهارت، گوش‌های هم تیز و هم سنگین رو دور خودش جمع کرده. که چه بگوید؟ حرف دارد، حرف. پیغام دارد... 

اما او رو مردی افسرده و زن‌مرده و دائم‌الخمر معرفی می‌کنن... 

عادت دارن آدم‌ها رو از چشم آدم بندازن... 

البته از یه جهت کاملا درسته که میگن زندگی‌نامهء صاحب اثر رو نخونید و پیگیرش نباشید؛ چون یا ارزش اثر هنری رو مثل آثار پو در حد تخیلات و اوهام ناشی از مستی و زوال عقل تقلیل میده و فرد رو چند قرن هذیا‌ن‌گو جا می‌اندازه بین مخاطبانش، یا دلش می‌خواد یک‌نفر رو در حد خدا بالا ببره و صاحب‌نظر معرفی کنه؛ و این وسط، کیه که به خود اثر کار داشته باشه و پیغامی که می‌شه از خودِ پیغام دریافت کرد...


ترجمه استاد 🌟کاظم فیروزمند🌟 چه کلاسیک و ادیبانه بود. روحشون تا ابد شاد🤲 


*
تابه‌حال چهار کتاب از نشر مرکز خوندم و همه‌شون تجربه‌های خواندنی مهمی برام شده. نویسنده‌ها و مترجم‌های پیشکسوت و کاردرست و محتوای درس‌آموز از ویژگی‌های کتاب‌هایی بوده که از این نشر محترم مطالعه کرده‌ام. امیدوارم با خوندن کتاب‌های بعدی‌شون هم این تجربه‌های شیرین مطالعاتی ادامه پیدا کنه❤