تو نقد پایانی کتاب اومده: «این مسئله که انسان چگونه باید زندگی کند، یعنی اینکه آیا باید تابع احساس باشد یا تابع عقل را می‌توان همچنان یک مسئله‌ی همیشگی تلقی کرد.» پیش اومده که همه‌ی آدم‌ها تو یسری از موقعیت‌های زندگی‌شون یه جا وایستادند و از خودشون یا اطرافیانشون پرسیدند که الان باید با عقل تصمیم بگیرم یا با احساس؟.. گانچاروف تو این کتاب خیلی استادانه روند زندگی و نتیجه‌ی هر دو انتخاب رو تصویر کرده؛ و نکته‌ی جالب توجه اینه که این داستان، داستان همیشگیِ همه‌ی ماست و اینجا گانچاروف با زبونِ عموی داستان داره به خواننده درسِ زندگی میده و بنظرم «حقیقت، تلخ، آزاردهنده و گاه بی‌رحمه! اما حقیقت داره.»
      

        موقع خوندن این کتاب که تقریبا از  اوایل این جنگ 12 روزه شروعش کردم، یک جمله از دانشمند شهید، دکتر طهرانچی توی ذهنم پر رنگ میشد که: "ما هر کدوم جنود حضرت حق‌ایم.." و یکی از مصادیق پر رنگ این جمله رو شخصیت اصلی و اصیل و واقعی این کتاب دیدم. 
کتاب درستی بود برای این روزهای من،  هرچند که نحوه روایت و سادگی بیش از حد محاورات رو دوست نداشتم ولی خوندش و آشنایی با «کریمه عبود» اتفاق خوبی بود.

پی‌نوشت: مستند فریم‌های فلسطینی رو هم پیشنهاد می‌کنم.
      

        یه بار برای یکی از دوستام در مورد احساسم به مونتگری گفته بودم که: مونتگمری برای من اینطوریه که هر موقع می‌رم سراغش، دستمو می‌گیره و میگه بیا بریم یکم تو یه جنگل خوش آب‌وهوا [با ضمیمه صدای پرنده‌ها و صدای بارون] یه مدت ساکن شیم و این وسط  برات یه داستان عاشقانه هم  تعریف کنم، ها؟ و خب درسته که داستان اونطوری که انتظار داشتم پیش نرفت  و یه جاهایی عصبی هم شدم، اما از این زمانی که با مونتگمری‌  گذروندم و همچنین از فضایی که برام خلق کرد به شدت راضی‌ام.
      

        نمی‌تونم خیلی معمولی رها کنم این کتاب رو و به یه پنج ستاره اکتفا کنم، دوست دارم از میرمَهنای دوغابیِ جنوبی بنویسم و  از احساساتی که موقع خوندن کتاب داشتم و هنوز هم دارم، از جمله‌های بی‌نظیر کتاب و طنازی‌ها و جزئیات فوق‌العاده، اما فعلا به یه بند از کتاب بسنده میکنم تا بتونم از برایند احساساتم یه متن درخور دربیارم و بنویسم اینجا که یادگاری هم بمونه.

«به روحت رجوع کن و از روح ارام خویش بپرس که من، چرا محبوبم را،مادرم را، معشوقم را، معبودم را، خانه‌ام را، و خاطرات کودکی‌ام را اینقدر دوست دارم و پایدارانه دوست می‌دارم، و اگر دلیل این دوست داشتنِ سرسختانه را یافتی، انگاه بگو که شاید میرمَهنا محبوب از دست‌رفته‌ی من است و مادر مقدس من، و فرزند دلاور من و خانه‌ی محقر اما گرانقدر من، و معشوق من، و بخشی از مجموع خاطرات ازلی من...»
      

        تاراس بولبا یکی از متفاوت‌ترین کتاب‌هایی بود که خوندم!
عجیب بود، ترسناک بود، دوست‌داشتنی بود و غیرمنتظره، یسری جاها باورم نمیشد داستان اینقدر ساده پیش بره، انگار که گوگول حتما باید این اتفاق رو تو داستان خلق می‌کرده ولی از بس تاراسِ داستانش چغر بوده نمی‌دونسته چطور؟؟ و در آخر با یه همچین صحنه‌ی پیش‌‌پا افتاده و ساده‌ای کارش رو انجام داده.. و خب اگر همین یه دونه شوک فصل آخر رو ندیده بگیرم، دوستش داشتم! 

و به عنوانِ پی‌نوشت: به قول روشنا ال‌کلاسیکوی مهسا قراره یکی از بهترین خاطراتم باشه.
      

        تا حالا به جز اون صفحه‌های خالیِ آخر کتاب‌هام جایی برای کتابی یادداشت ننوشتم، ولی از اونجایی که اون بالا نوشته شده بود که تو بهخوان برای این کتاب یادداشت بنویسم، می‌نویسم.🤪
کتابِ خیلی قشنگی بود برام و خیلی دوستش داشتم، ژاکِ حق‌گوی عزیزم و اربابِ مهربون و مظلومی که خودش اسم نداشت و به واسطه‌ی ژاک تعریف می‌شد، گفتگوهای بین‌شون، طنزِ کم و ماهرانه‌ی کتاب و‌ حتی قسمت‌هاییش که دقیق متوجه نمی‌شدم و تو نظرها می‌خوندم که دقیقا همونا قسمت‌های فلسفی کتابه، همه و همه‌اش برام جذاب بود ولی خب چون روند ثابتی داشت و بدون وقفه بود، یکم پیوسته خوندنش برام خسته کننده شد این آخرا و خیلی طول کشید. از جبر و اختیار و نظری که به دیدگاهِ دیدرو داشتم هم دوست داشتم بنویسم که ایشالا تو‌ کتاب بعدیش. 🤲🏿