کتاب شروع جالبی داشت. نصفه‌شبی شیطان خبردار میشه یه پرهیزگار از نوع پنجم به نام آقای پورعلیزاده در زمین هست که با وجود حقوق کمش، رشوه قبول نمی‌کنه. برای همین دست به کار میشه تا ببینه چه کاری برای از راه به در بردنش از دستش برمیاد و کل داستان ماجرای همین تلاش‌های شیطانه.
به زور نمایشنامه رو تا آخر خوندم 😩 از یه جایی به بعد جملات خیلی تکراری شده بود و قضایا هم همش همون بود. اطراف آقای پورعلیزاده رو آدمایی گرفتن که همه خصوصیات بدی دارن؛ زن جیغ‌جیغو، عمه خانم با گوش‌های سنگین، همکاران رشوه‌گیر و کار راه ننداز، خانم‌های همکاری که همش با تلفن صحبت می‌کنن و ...این وسط فقط آقای پورعلیزاده به اخلاقیات پای‌بنده و شعرای زیبای حافظ می‌خونه و فکر می‌کنه اگه رشوه بگیره، دیگه نمی‌تونه تو آینه به خودش نگاه کنه. 
اما مثل همه‌ی داستانای ایرج پزشکزاد و با وجود تمام خصوصیات خوب آقای پورعلیزاده، اصلاً به اخلاق روابط پای‌بند نیست و به همه‌ی زنان دیگه غیر از همسرش حرفای زشت میزنه. شاید بگید طنزه و سخت نگیر! ولی اصلاً نمی‌تونم با این نوع طنز پزشکزاد کنار بیام. طنز همین مدلی ولی اخلاقی‌ترِ مهرداد صدقی در مجموعه‌ی آب‌نبات‌ها رو دوست داشتم، ولی این نوع طنز واقعاً به نظرم غیراخلاقیه. 
شیطان هم فقط همین رشوه گرفتن براش مهمه و هیچ چیز دیگه‌ای از جمله زن و این میل آقای پورعلیزاده به این که حالا که وضعش خوب شده به رئیس قبلیش دستور بده، براش مهم نیست.
دو ستاره رو هم به سختی دادم 😂
        

          طنازی آقای ایرج پزشکزاد از رمان دایی جان ناپلئون من را به خودش جذب کرده بود و همان فضای نمکین در این اثر هم جاری است. تفاوت عمده ای که با بقیه نمایشنامه ها حس کردم این بود که کتاب گویی داستانی در مورد یک نمایشنامه است، نه به تنهایی نمایشنامه. ولی در هر صورت برای من مطالعه ای بسیار لذت بخش بود و نقش خط خوش آقای پورعلیزاده و ادبش،که بهتر از دولت اوست، در ذهنم حک شده است.
        

          بی ادب را به زر مگو که نکوست
 ادب مرد به ز دولت اوست


نمایشنامه ای در سه پرده اصلی با یک مقدمه و یک مؤخره   درژانر کمدی
نمایشنامه داستان جالب وگیرایی دارد،نثر نمایشنامه پر است از شوخیهای عامیانه ، نکته ویژه وجالب دیگرش عاشق شدن شیطان در میان انسانهای عامی است.عشق شیطانِ نمایشنامه، یک هوس نیست، چرا که "هوس" زمینه ی کاری شیطان است ولی درعمل چنین چیزی نمی بینیم. بلکه او عاشق سادگی و درستی یک انسان عام می شود واین تناقضی جالب است با شنیده هایمان وباورهایمان به شیطان.

البته عاشق شدن شیطان، اصل داستان نیست. موضوع اصلی چیز دیگری است موضوع جواب بله پورعلیزاده است به پیشنهادی وسوسه انگیز تا بتواند خود را از وضعیت اسفبارش نجات بخشد.قصه حول وسوسه های شیطانی ودغدغه های انسانی میچرخد

 پورعلیزاده کارمندی است ساده وعیالوار که به او پیشنهاد رشوه ای ده هزار برابر حقوق ماهیانه اش شده است و او نپذیرفته، حال شیطان متعجب از این که نسل چنین آدم هایی همچنان منقرض نشده است، در قامت یک آدم مدام با پورعلیزاده رو به رو می شود و تصمیم دارد او را ترغیب به گرفتن رشوه در قبال انجام کاری کوچک کند. کافی است پورعلیزاده یک سند بی ارزش را که کسی از وجود آن در فلان پرونده مطلع نیست بردارد و ده هزار برابر حقوقش پاداش بگیرد. نکته این جاست که این کار هیچ مسئولیتی هم برای او ندارد، لکن او نمی تواند بپذیرد و چند بار به شیطان می گوید اگر این کار را انجام دهد دیگر نمی تواند در آینه نگاه کند.
اینکه یک  کارمند ساده که حقوق چندانی نمیگیرد از رشوه گرفتن امتناع میکند  شاید مقداری کلیشه ای ونخ نما باشد ولی زبان روان وساده نمایشنامه وموضوع جانبی عاشق شدن شیطان آنرا مکتوم کرده است.

سوالی که شاید درذهن ما هنگام خواندن کتاب شکل بگیرد  چگونه ادب و شخصیت فردی می‌تواند از ثروت و مقام اجتماعی مهم‌تر باشد؟!
طرح جلد کتاب هم طنازانه وجالب انتخاب شده است.درمجموع نمایشنامهٔ فاخر وقوی را پیشِ روی نداریم ولی خوانش آن خالی ازلطف نیست.
        

          شیطان و همکارانش در ۳ پرده 

کمدی از نوع  ایرج پزشکزادی   :))) ( بعد خوندن دایی جان ناپلئون انتظار این نوع شوخی ها رو از نویسنده رو داشتم ) 
شاید اسپویل ‼️


شخصیت اول داستان نمیخواد رشوه بگیره ولی شیطان کوتاه نمیاد و کشمکش بین این دوتا تا آخرین لحظه ادامه داره . 
چیزی که برام جالب بود ، بولهوسی شخصیت اصلی در کنار قبول نکردن رشوه بود که تضاد بین این دوتا رفتار ، هم عجیب بود و هم انگار تلاش نویسنده برای دور شدن از ساختن شخصیت های صفر و صدی. ولی باز هم متوجه نشدم چرا انقدر روی رشوه گرفتن حساس بود ولی روی هوسران بودنش نه . فکر میکردم انتهای داستان دلیل این پافشاری معلوم میشه ولی من که سرنخی ندیدم … 

در طول داستان ، شیطان علاوه بر « ماموریت » ای که به دوششه ، هر از چندگاهی از رفتارهای مثبت شخصیت اول هم تعریف میکنه : شاید اشاره ای باشه به اینکه گاهی وقتا شاگردا و همکاراش کارایی میکنن که به مذاقش خوش نمیاد و تو دلش به آدم خوبا و پایان خوش عالم امیدواره ؛)
        

          این نمایشنامه، حکایت یک کارمند دون‌پایه از طبقۀ متوسط جامعه است که به حقوق بخور و نمیرش قانع است و شعار و اعتقادش همیشه این دو نکته است:

1. «ادب مرد به ز دولت اوست»

2. «الفقر فخری»

این نکته در متن نمایشنامه بارها و بارها بر زبان او که «میرمحمدمهدی پورعلیزاده» نام دارد، جاری است و وی تا پایان نمایش بر اعتقاد خود پافشاری می‌کند تا در دام شیطان نیفتد.

وضعیت نه چندان مناسب کارمندان اداری، در آن دوران به خوبی روایت شده است و بخش‌های زیادی از آن حتی امروز هم مصداق‌های فراوانی دارد.

پرداختن به مشکلات و مسائل کاری و خانوادگی زندگی کارمندان و خانواده‌های آنان در آثار نویسندگان دیگری چون؛ دکتر غلامحسین ساعدی، مانند این نمایشنامۀ پزشک‌زاد برجسته شده است.

این نمایش انتقادی به اوضاع فرهنگی، اجتماعی و چه بسا سیاسی آن روز دارد و اختلاف طبقاتی آن روز را به روشنی مشخص می‌کند.

مرد دور از آجیل و غیرقابل‌نفوذ داستان ما، در نهایت در آزمون پیروز می‌شود و کار اشتباه را انجام نمی‌دهد و ترجیح می‌دهد که به زندگی سابق و قناعت‌مندانۀ خودش برگردد و ظواهر زندگی همراه با تجمل و ثروت را رها می‌کند.

من برای اولین بار بود که متنی از آثای پزشک‌زاد می‌خواندم و زبانش را روان و خوشخوان دیدم، با اینگه رگه‌هایی از کهنگی زبان در آن نمود روشنی دارد و گریزی از آن نیست، زیرا نثر متعلق به امروز نیست.
        

          این سومین اثری بود که از ایرج پزشکزاد خوندم. 
بعد از دایی جان ناپلئون که واقعا شاهکار بود و ماشالا خان در دربار هارون الرشید.
این اثر یک نمایشنامه بود که در دهه ۳۰ یا ۴۰ میگذره که موضوعش رشوه گرفتن و رشوه دادنه.
به نظرم اثر قابل قبولی بود و از طنز خوبی هم بهره میگرفت. البته بعضی از صحنه ها هم اصلا ربطی به نمایشنامه اصلی نداشت و فقط کار فضاسازی رو میکرد که راحت در اجرا قابل حذفه.
در کل خوش خوان و جالب نوشته شده و راحت در دو نشست میشه خوند و لذت برد.