دو قرن سکوت: سرگذشت حوادث و اوضاع تاریخی در دو قرن اول اسلام

دو قرن سکوت: سرگذشت حوادث و اوضاع تاریخی در دو قرن اول اسلام

دو قرن سکوت: سرگذشت حوادث و اوضاع تاریخی در دو قرن اول اسلام

3.7
57 نفر |
11 یادداشت

با انتخاب ستاره‌ها به این کتاب امتیاز دهید.

در حال خواندن

22

خوانده‌ام

121

خواهم خواند

134

ناشر
سخن
شابک
0000000092718
تعداد صفحات
288
تاریخ انتشار
1378/10/26

نسخه‌های دیگر

توضیحات

        زنده یاد استاد عبدالحسین زرین کوب اثر حاضر را به کاوش و تحلیل رویدادهای تاریخی ایران در دو قرن اول هجری اختصاص داده است .در ابتدای کتاب، نقد و  نظر استاد شهید مرتضی مطهری درباره این اثر گنجانده شده است .سپس مقدمه  دکتر زرین کوب بر چاپ دوم کتاب مورخ 1336، آن گاه مطلبی از مقدمه چاپ اول  اثر مورخ 1330آمده است .مباحث کتاب در ده بخش سامان یافته است .در بخش  اول با عنوان((فرمانروایان صحرا)) وضعیت شبه جزیره عربستان و اعراب قبل  از اسلام توصیف شده است .بخش دوم ـ ((طوفان و ریگ)) ـ شامل ظهور اسلام،  آغاز رسالت پیامبر(ص) و آغاز تهاجم اعراب به مرزهای ایران تا فتح نهاوند  است .فصل سوم ـ ((آتش خاموش)) ـ به بررسی رویدادهای ایران تا سقوط امویان  و بررسی علل و چگونگی سکوت ایرانیان در برابر اعراب اختصاص دارد .از جمله  مباحث این فصل عبارت اند از :مقاومت های محلی، قتل عمر، رفتار فاتحان، موالی  و بنی امیه، قیام مختار، حجاج، خروج زید بن علی و یحیی بن زید .نویسنده در  فصل چهارم با عنوان((زبان گمشده)) از تداوم و سکوت ایرانیان در برابر اعراب  سخن می گوید و طی آن، این مطالب را فراهم می آورد :نغمه های کهن، پیام تازه،  زبان گمشده، کتاب سوزی، نقل دیوان، آغاز سکوت، فریاد خاموش، آهنگ پارسی،  ترانه ای در بصره، سرود در بلخ .فصل پنجم ـ ((درفش سیاه)) ـ درباره خیزش  ایرانیان در برابر اعراب است .از جمله مباحث این فصل عبارت اند از :بامداد  رستاخیز، ابومسلم، انحطاط عرب، سیاه جامگان، بهافرید، راوندیان، سنباد،  استادسیس، شورش در همه جا .((در آن سوی جیحون)) عنوان فصل ششم کتاب است  که در آن گسترش اسلام و فتوحات مسلمانان در ماوراء النهر و واکنش ایرانیان  و مردم این سرزمین، با این موضوعات تشریح می شود :ماوراء النهر، خاتون بخارا،  قتیبه بن مسلم، فتح سمرقند، الحاق ترک، پیغمبر نقاب دار(مقنع) .فصل هفتم ـ  ((شهر هزار و یک شب)) ـ نگاهی است به حوادث بغداد، اقدامات خلفای عباسی و  نقش خاندان های ایرانی دربار خلافت که این موضوعات را در بردارد :بنای بغداد،  شهر هزار و یک شب، خلیفه بغداد، دولت عباسیان، برمکیان، برامکه و علویان،  علی بن عیسی، حمزه بن آذرک و خاندان سهل .موضوع فصل هشتم ـ ((بانگ رستاخیز)) ـ  است که در قالب بررسی خیزش های ایرانی خرم دینان، قیام بابک، افشین، مازیار  و طاهریان شکل گرفته است .در فصل نهم با عنوان((جنگ عقاید)) نقش و عملکرد  حیات جریان ها و نحله های فکری و اعتقادی و دینی رایج در دو قرن اول هجری  ارزیابی شده که عبارت اند از :آیین زردشت، آیین مانی، مزدک، زندقه و تاویل  احکام، زروانیان، آیین عیسی، مشاجرات فلسفی، فلسفه ثنویت، شعوبیان .آخرین  فصل کتاب به تشریح اوضاع ایران و ایرانیان در پایان قرن دوم هجری اختصاص  یافته که مهم ترین مشخصه آن نفوذ و سیطره ترکان است .مباحث این فصل عبارت اند  از :نفوذ ترکان، فساد حکومت، وزراء، خراج و جزیه، اهل ذمه، رسم الجاد،  عیاران و راهزنان .یادداشت های نویسنده، فهرست منابع و فهرست اعلام در انتهای  کتاب به طبع رسیده است .
      

بریدۀ کتاب‌های مرتبط به دو قرن سکوت: سرگذشت حوادث و اوضاع تاریخی در دو قرن اول اسلام

نمایش همه

یادداشت‌ها

          اول بگم من نسخه ای از کتاب را خواندم که پیش از انقلاب چاپ شده و مقدمه شهید مطهری را هم نداشت.
در ابتدا سبک نوشتن و مطالب عجیب و ناآشنا بود، کند پیش میرفتم، اما خیلی مشتاق بودم، چون از بچگی اسم این کتاب و نویسنده اش را فکر کنم در قالب تاریخ ادبیات رفته بود در سرم و خیلی احساس باکلاسی بهم دست میداد، که بالاخره دارم میخونمش و کم کم به سبک نوشتن عادت کردم. نمیتونم بگم ضد اسلام، اما به شدت ضد عرب. کنجکاو شدم راجع به نویسنده و کتاب تحقیق کنم (چون از اون دست آدم ها هستم که وقتی علاقه مند به فیلم و کتابی میشم، خوشم میاد در اینترنت راجع بهش تحقیق کنم). معلوم شد خود زرین کوب یک مدت بعد نوشتن کتاب احساس کرده که یک مقدار یک طرفه به قاضی رفته و کتاب در چاپ های بعدی با مقدمه ای از شهید مطهری چاپ شده و البته فهمیدم اگر قصد اطلاع دقیقتری از این برهه را دارم باید کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران شهید مطهری را بخوانم (ان شاالله در آینده)
اما میرسیم به علت اصلی خوشحالی ام از خواندن این کتاب و این که بسیار برایم مفید بود، به ویژه در این مقطع از حوادث جاری کشور یک حس تحمل و آرامش بهم می داد. 
اوج کتاب برای من و نکته در صفحه ۲۲۰ است که وضعیت ایرانیان که از یک طرف از ظلم و ستمی عربان عباسی به ویژه در زمان هارون و امین و مامون خسته اند، و از طرفی مبتلا با بزرگان و شاهزادگان باقیمانده ساسانی که با شعار احیای ایران بزرگ، بر روی ارق ملی مردم و با ادعای عدالت خواهی، تنها به فکر پر کردن جیب هایشان و قدرت طلبی بودند و مردم را امیدوار کردند و در عمل فقط برای کسب قدرت و پول، خون مردم را هدر دادند و هنوز به قدرت نرسیده و عرب را شکست نداده بودند که به جان هم افتادند و همدیگر را دریدند ( ماجرای مازیار، بابک و افشین که در ظاهر متحد و در باطن در حال جویدن همدیگر و بینوا خون ایرانی در این میانه هدر!!!!!!) 
دقیقاً مانند الان که سلطنت طلب و کومله و منافقین و پان و ترک و ... با سوار شدن روی موج احساسات مردم به دنبال منافع خود هستند و هنوز به هیج جا نرسیده اند، شروع کردن به هم پریدن!!! 
طنز تلخی است، این تکرار تاریخ
ولی الان ما با زمان افشین فرق کردیم، خدا را هزار هزار مرتبه شکر 
  واقعیت است که ایران بدون اسلام و تشیع نمی تواند و نتوانست بایستد
از وقتی حول محور اسلام و تشیع جمع شدیم، قوی شدیم، تازه استعداد بی‌نظیر ایرانی داره خودش را نشان میده به خاطر قدرتی که اسلام به ما داده. 
زرین کوب در این کتاب رویکرد ضدعرب و متعصبانه ای از خودش نشان داده و البته چند سال بعد خودش (شاید در اثر رابطه و دوستی با شهید مطهری) به اشتباه بودن رویکردش معترف شده، اما علی رغم همه قاطی پاتی هایی که در نقل تاریخ داشته، این واقعیت را نمیتوان کتمان کرد که ایران خیلی فراتر از مرزهای الانش همیشه ایران بوده، با همه قوم ها و استان ها و فراتر، تجزیه برای ایران معنی نداره
 از خواندن تاریخ بیزارم، اما خوشحالم که بالاخره شروع کردم به خواندنش و  فهمیدم چرا مردم تاریخ می خوانن!
کاش جوانان مملکتم، دهه هشتادی ها و هفتادی ها و ... شروع کنند به خواندن، می فهمند اگر مسلمان هم نیستند، لازمه ایرانی بودن و باقیماندن ایران یک حکومت مرکزی قوی است که در کل این ۲ هزار و چند سال، الان، این زمانه، جزو معدود اوقاتی است که دارای این نعمت هستیم.
        

21

          هروقت از نویسنده کتاب، عبدالحسین زرین کوب، نامی شنیده می‌شود ناخواسته کتاب دوقرن سکوت هم در ذهن ظهور می‌یابد. کتاب حاضر نوشته یکی از بزرگترین نویسندگان ایران است. مسئله کتاب به طور کلی وضعیت ایران در قرن اول اسلام پس از تسلط اعراب بر ایرانیان است. حقایقی که توصیه می‌شود هرایرانی حداقل یک بار آن را مطالعه کند. استاد زرین‌کوب چاپ اول کتاب را حاصل ایام جوانی می‌دانست که پس از سال ۱۳۳۶ تا زمان حیاتش اجازه‌ی انتشارش را ندادند. این کتاب دارای دو تحریر است؛ حال یک سوال اینجا مطرح است. چرا همه به دنبال چاپ اول این کتاب هستند؟ جواب واضح است. زیرا کسی این کتاب را برای مفاهیم علمی و تحقیقی‌اش نمی‌خواهد. به این دلیل که این کتاب بیش از آن که مرهون ارزش و اعتبارش باشد حاصل محتوای ایدئولوژیک است. اما چرا نام کتاب را که سرگذشت دوقرن از پرماجراترین ادوار تاریخ ایران است را دوقرن سکوت گذاشته اند نه دوقرن آشوب و غوغا؟ جواب این سوال را بعد از مطالعه کتاب از نویسنده دریافت خواهید کرد. اگر علاقه به خواندن طیفی وسیع از تاریخ هستید و کتابهایی چون "تاریخ تمدن" و "تاریخ عرب قبل از اسلام" را می‌پسندید این کتاب نیز پیشنهاد من به شماست.


        

1

          بخشی از این کتاب را سال ۷۹ و دوم دبیرستان خواندم بزرگترین فایده آن رغبت به خواندن کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران شهید مطهری بود.
به لحاظ ادبی کتابی متوسط و به لحاظ تاریخی کتابی ضعیف است نویسنده آشکارا احساسات وطنی خود را وارد قضاوت‌های تاریخی خود کرده است تا جایی که گزارش‌های افرادی مثل خواجه نظام الملک را دروغ و توطئه می‌داند.
به لحاظ سیر تاریخی نیز ایرادات جدی به کتاب وارد است.در ابتدا به علل سقوط ساسانی اشاره کرده و ظلم و تعدی پادشاهان ساسانی و علاقه مردم به توحید ناب اسلامی را ذکر می‌کند اما در جای جای کتاب از میل ایرانیان برای بازگشت به گذشته خودشان سخن می‌گوید.
در بسیار  جای از کتاب تفکیکی بین قیام ایرانیان علیه اعراب یا اسلام قید نشده است در حالیکه خوانش تاریخ آن ادوار به سادگی این جدایی را در گونه‌های قیام‌ها رخ خواهد نمایاند.
این جانب گیری تا جایی است که قیام خوارج و حتی برخی اعراب علیه خلفا را نیز در این فهرست قید می کند.
اصرار در ایجاد تخصیص ظلم و جور خلفا صرفا علیه ایرانیان و نه کل امت مسلمان ترک و تازی و ایرانی و رومی هم جای تعجب دارد...
هر چند مرحوم زرین کوب بعدها خیلی حرف‌هایش را در این کتاب پس گرفت و صادقانه خطای خود را پذیرفت اما پافشاری کسانی در سال‌های بعد برای استناد به این کتاب باری کوبیدن اسلام جای تعجب و البته افسوس دارد
        

7

رضا حقی

1403/1/25

        من این کتاب را گوش کردم 
کتاب خوبی بود
      

با نمایش یادداشت داستان این کتاب فاش می‌شود.

0