معرفی کتاب خدایگان و بنده اثر گئورگ ویلهلم فریدریش هگل مترجم حمید عنایت

خدایگان و بنده

خدایگان و بنده

4.7
6 نفر |
5 یادداشت

با انتخاب ستاره‌ها به این کتاب امتیاز دهید.

در حال خواندن

1

خوانده‌ام

15

خواهم خواند

10

شابک
9789644870790
تعداد صفحات
80
تاریخ انتشار
1398/1/26

توضیحات

        کتاب خدایگان و بنده اثر هگل، مفهومی فلسفی را در قالب معرفی دو شخصیت به نام های «خدایگان» و «بنده» بررسی می‌کند. این مفهوم در واقع رابطه قدرت و خودآگاهی است و برای توصیف آن، هگل به بررسی فرآیندهایی می‌پردازد که در آن انسان‌ها از طریق تعاملات اجتماعی و روابط قدرت به درک خود و آزادی می‌رسند. هگل بر این باور است که ابتدا خدایگان (ارباب) به عنوان شخصی که بر بنده تسلط دارد و قدرتمند است، در موقعیت بالاتری نسبت به بنده قرار دارد اما در نهایت، بنده که ظاهرا در موقعیت ضعیف‌تری قرار دارد از طریق کار و تعامل با جهان طبیعی به خودآگاهی و استقلال بیشتری دست پیدا می‌کند. هگل بیان می‌کند که بنده، در فرآیند کار و تلاش برای تامین نیازهای خود در واقع به یک نوع آزادی و خودآگاهی عمیق‌تر دست می‌یابد، در حالی که خدایگان بدون کار و ارتباط با واقعیت از این خودآگاهی محروم است. هگل با بیان این دو مفهوم به نحوی به دنبال توضیح روابط پیچیده انسانی و فرآیند دستیابی به آزادی و خودآگاهی است. 
      

یادداشت‌ها

این یادداشت مربوط به نسخۀ دیگری از این کتاب است.

          کتاب خدایگانی و بندگی فصلی است که از کتاب پدیدارشناسی روح اثر هگل جدا شده و به تازگی به عنوان یک اثر مستقل به فارسی ترجمه شده است. خیلی‌ها پدیدارشناسی روح را مهم‌ترین کتاب هگل می‌دانند و عقیده دارند که اگر این نویسنده غیر از این کتاب اثر دیگری هم از خود به جا نگذاشته بود، باز هم جزء فیلسوفان مهم تاریخ به حساب می‌آمد. خدایگانی و بندگی هم به عنوان فصل موجز و تأثیرگذار این کتاب سعی می‌کند نخستین بخش از نظریه‌ی آگاهی و خودآگاهی در فلسفه‌ی هگل را تشریح کند. مقدمه‌ی این کتاب به بحث درباره‌ی سابقه‌ی تفسیر اثر اختصاص دارد و مولف تلاش کرده با ارجاع به دستگاه فکری هگل، طرح جدیدی از معنای این مباحث را به خواننده ارائه کند. 
مقدمه: تاریخ تفسیر یک متن، درباره‌ی ترجمه، ترجمه و اصل خدایگانی و بندگی و تفسیر خدایگانی و بندگی عنوان فصل‌های این کتاب هستند. در فصل تفسیر خدایگانی و بندگی 19 بند درج شده است که حجم زیادی از مطالب کتاب را به خود اختصاص داده‌اند. این بندهای 19گانه با نگاهی به علم منطق توضیح داده می‌شوند. 
با وجود اینکه خواندن این کتاب مقدمه‌ای برای خواندن پدیدارشناسی روح به حساب می‌آید، اما اصلا به این معنی نیست که می‌توان با خواندن یک بخش از کتاب هگل، کل تفکرات او را درک کرد. بلکه کتاب‌های این فیلسوف آلمانی مانند آثار همکاران ایده‌آلیست وی اصلا کتاب‌های راحت‌خوانی به نظر نمی‌آیند.

یادداشت فائزه خابوری برای همشهری جوان، شماره 529، 23 آبان 1394
        

5

          آدم نمی تونه چیزی بگه جز یه همچین چیزی: «هگل! ای موجود عجیب و غریب و بی نهایت باهوش!» آخه واقعا نمیشه فهمید چه طور همچین تحلیلی غریب و واقعی به ذهن یک انسان می رسه و در واقع اون قدر بدیهیه که آدم تعجب می کنه چرا پیش از اون کسی بهش فکر نکرده بوده.
در پدیدار شناسی روح، مراحل تکامل آگاهی از یقین حسی آغاز می شه: شناخت بی واسطه. این شناخت روندی دیالکتیکی رو طی می کنه که در اون هر بودنی در واقع نفی است و بودن در شدنه. یعنی به محض اینکه چیزی تثبیت میشه خود را نفی می کنه و به چیز دیگری تبدیل میشه. به همین دلیل یقین حسی جای خود رو به ادراک و بعد ادراک جای خود را به نیرو و فاهمه می دهد. در اینجا بخش اول پدیدار شناسی که دیالکتیک ابژه است تموم میشه و بخش دوم یعنی دیالکتیک سوژه شروع میشه. با این مرحله آگاهی خود ابژه ی شناخت خودش میشه، و خودآگاهی به وجود می آید.
این قسمت پدیدار شناسی، بی شک معروف ترین قسمت اونه و بعد از هگل هم شاید تاثیر گذارترین اندیشه ی هگل باشه که مارکس از اون بی نهایت استفاده کرده است. من مارکس نخوندم و اطلاعاتم خیلی کم و شاید نادرست باشه. ولی خیلی عجیبه که یه بخش کوچک از کتابی که به نظر خود هگل فقط مقدمه ای برای نظام فلسفی اش بوده انقدر در طول تاریخ تاثیرات بسیار بسیار بزرگی داشته. به نظرم همه، حتی کسانی که هیچ وقت نمی خوان فلسفه بخونن، باید حداقل این بخش کوتاه رو بخونن. تا بدونن و درک کنند که نیروی اندیشه و تفسیرهایی که میشه از اون اندیشه کرد چه جوری پر قدرت ترین نیروی جهانه.
        

4

          کتاب «خدایگان و بنده» در اصل یک کتاب مستقل نیست و در واقع بخشی از کتاب «پدیده‌‌شناسی / پدیدارشناسی روح» یا «پدیده‌شناسی / پدیدارشناسی ذهن» اثر هگل است که توسط حمید عنایت از اصل کتاب هگل انتخاب و به صورت کتابی مجزا ترجمه شده است. خدایگان و بنده کتابی کوچک با محتوایی پیچیده است. این کتاب ۷۷ صفحه دارد که از این حجم، ۲۴ صفحه‌اش به پیشگفتار مترجم اختصاص یافته است. حمید عنایت در این بخش به توضیح درباره‌ کتاب پدیده‌شناسی روح و اهمیت بخش خدایگان و بنده از این کتاب می‌پردازد و نظریات هگل را در این بخش توصیف می‌کند. پدیده‌شناسی روح اثر فریدریش هگل یکی از آثار مهم و پیچیده در فلسفه غرب است که در سال ۱۸۰۷ منتشر شد. این کتاب دو بخش کلی دارد. در بخش اول که نزدیک به یک چهارم کتاب است، هگل از مراحل سیر تکامل ذهن انسان، قطع نظر از رابطه‌ آن با جامعه و مقام آن در سیر تاریخی زندگی انسان سخن می‌گوید و در باقی کتاب، وضع انسان را در رابطه‌اش با جامعه و تاریخ بررسی می‌کند. خدایگان و بنده بخشی از قسمت دوم این کتاب است. هگل در این بخش از دو مفهوم به نام‌های خدایگان و بنده سخن می‌گوید و آن‌ها را به شکل‌های مختلف تعریف و توصیف می‌کند. او برقراری رابطه میان ارباب و بنده را نخستین مرحلۀ سیر تاریخی اندیشه و زندگی اجتماعی بشر می‌داند و معتقد است که با تحول همین مرحله، ذهن بشر به سوی خودآگاهی پیش می‌رود و سرانجام به عقل می‌رسد. به عقیدۀ هگل، خدایگان نماینده قدرت و تسلط است و به ظاهر دارای استقلال و آزادی است و از نظر اجتماعی و مادی بر بنده تسلط دارد. اما این تسلط، در واقعیت او را در وضعیت خاصی از عدم خودآگاهی و وابستگی قرار می‌دهد. یعنی در حالی که بنده از طریق کار و تلاش به خودآگاهی دست می‌یابد، خدایگان به دلیل اتکاء به تسلط و قدرت خود، خود آگاهی واقعی ندارد.
        

13