آنچه در این کتاب ملاحظه میشود ، مجموعا ده سخنرانی یا مقاله است که در طول سالهای 1339 تا 1341 هجری شمسی ایراد شده و یا نگارش یافته است.

از گفتار اول تا گفتار هفتم ، سخنرانیهائی است که در فاصله مهرماه 1339 تا مهرماه 1341 ، در محفلی ماهانه در تهران ، که هر ماه یک نوبت در منزلی در سه راه ژاله با شرکت چند صد نفر از طبقات مختلف تشکیل میشد ایراد شده است.

این محفل ماهانه که به نام " انجمن ماهانه دینی " معروف شد ، دو سال و نیم ادامه یافت و سی سخنرانی وسیله افراد مختلف در آن ایراد شد.
شرکت کنندگان برای ایراد سخنرانی در آن جلسه ، درباره موضوعی که میخواستند سخنرانی کنند ، مطالعه نسبتا کافی میکردند و پس از ایراد ، بلافاصله استخراج و اصلاح میشد و تا ماه بعد و جلسه بعد به صورت جزوه در اختیار شرکت کنندگان جلسه قرار میگرفت و آخر کار به صورت سه جلد کتاب به نام " گفتار ماه " در اختیار عموم قرار گرفت.

این جلسات هر چند نتوانست به حیات خود ادامه دهد ، اما منشأ خیرات و برکات معنوی فراوانی شد و موجب یک سلسله اصلاحات و جنبشهائی در سطحی وسیعتر و گسترده تر در کار مسائل تبلیغی و ارشادی اسلامی گردید.

در مدت سی ماه که آن جلسات دائر بود ، آنکس که بیش از دیگران در کار آن انجمن با ما همکاری داشت و طرف شور بود ، دانشمند محقق عالیقدر مرحوم دکتر محمد ابراهیم آیتی رضوان الله علیه بود.

گفتارهای هشتم و نهم که تحت عنوان " خطابه و منبر " است در حدود سالهای 39 - 41 در عاشورائی میان سالهای 1380 تا 1382 قمری در انجمن اسلامی مهندسین ایراد شد و در کتابی به نام گفتار عاشورا در همان سالها چاپ و منتشر شد .
آخرین بخش این کتاب ، مقالهای است که در سال 1341 در کتابی به نام " بحثی درباره مرجعیت و روحانیت " چاپ و منتشر شد.