یادداشت‌های سید (28)

            بی‌نظیر و شاهکار. شنیتسلر واقعاً نویسنده‌ی بزرگیه.
از ضمیر ناخودآگاه و ناامنی اجتماعی تو این کتاب صحبت شده که خواننده می‌تونه هر لحظه اون رو خودش حس کنه.
در حین خوندن کتاب خصوصاً داستان دوم مدام احساس نگرانی و تشویش و ناامنی پیدا می‌کردم از چیزی که دارم می‌خونم. به نظرم همین یعنی که داستان کار خودش رو درست انجام داده.
          

            بسیار عالی. معجزه‌ای در ادبیات. اگر طبق الهیات دو پیامبر وجود داشته باشند: درونی(وجدان) بیرونی(پیامبرانی که مبعوث شدند) کامو به زعم من پیامبر وجدان‌هاست. 
هرگونه توضیح و تفسیری درباره‌ی برداشتم از این کتاب به نظرم خیانت به متن است چرا که متن این کتاب چیزی است که مواجهه‌ی هر انسانی را به دور از سوگیری‌های تفسیری مطالبه می‌کند.
افسوس از این که کامو و ژست سیگار به لب داشتنش نشخوار روشن‌فکرنمایی شده و اثر(آثار) کامو رو در حاشیه قرار داده.
          

            چاپ این کتاب واسه سال ۷۴ بوده و دیگه تجدید نشده و همون یک چاپ هم به گفته‌ی خود دکتر معینی داخل کشور توزیع نشده. تو این ۳۰ سال هم مطالب خیلی زیادی تو این حوزه به نگارش دراومده که می‌تونه از جهت فایده‌ی علمی این کتاب رو منسوخ کنه ولی خب برای من چند تا نکته‌ی مهم داشت. این کتاب پیش از عضویت دکتر معینی در هیئت علمی دانشگاه تهران و کسب مدرک دکتری نوشته شده. انسجام مطالب برای اون سطح از تحصیلات به نظرم ستودنیه. علایق فکری فعلی دکتر معینی، خصوصاً بحث‌های مربوط به حوزه‌ی روش‌شناسی قابل ردگیریه و خب این نکته واسه من که سر کلاسش رفتم و باهاش صحبت کردم چیز جالب و مهمیه. اما بیان به نظرم به شدت متکلف و سخته. نه از اون جهت که نثر پیچیده باشه یا کلمات هجیبی داشته باشه. نگارنده تا اون زمان بیانی که می‌تونه از اون طریق حرفش رو بزنه پیدا نکرده. در صورتی که این ایراد تو کتاب «روش‌های جدید در علم سیاست» دیده نمی‌شه. آلبر کامو جایی گفته بود: می‌دانم اکنون می‌خواهم بنویسم. به نظرم دکتر معینی اون موقع نمی‌دونسته که می‌خواد/ نمی‌خواد بنویسه.
          

            مختصر و مفید. بیش از اون که بخواد جوابی به پرسش‌های پیشینی شما بده سوالات جدید و البته مهمی رو نسبت به مسئله برای شما ایجاد می‌کنه. می‌تونه مصداق اون شعر باشه که می‌گه: جست‌وجویی در دلم انداختی/ تا ز جست‌وجو روم در جوی تو. گستره‌ی مباحث مورد اشاره نسبتاً وسیعه و خب باعث می‌شه آدم بخواد چیزای بیش‌تری بدونه و همین محرک خوبی واسه من بود برای مطالعه‌ی بیش‌تر تو این حوزه.
          

            خلاقانه و بدیع اما ترجمه می‌توانست بهتر از این باشد. گاهی کلمات نامأنوس و غریب به نظر میان.
دلیل اصلیم واسه خوندنش این بود که والتر بنیامین رو کم و بیش دوست دارم و دلم می‌خواست ببینم بنیامین در مقام قصه‌گو چه شمایلی داره.

          

            می‌توان یادداشتی نوشت و توضیح داد که کتاب از موضعی تماماً فلسفی اما با لحنی شاعرانه ماجرای ابراهیم و بریدن سر پسرش را مورد بررسی قرار می‌دهد و کتاب را شهید کرد.
به گمانم یک آشنایی کلی با کتاب می‌‌تواند تصمیم ما را برای خواندن یا نخواندن این کتاب معلوم کند. قصد من چنین توضیحی نیست.
فقط می‌خواهم چیزی که به گمانم در خواندن کتاب می‌تواند اهمیت ویژه‌ای داشته باشد را بازگو کنم. کیرکگور در جایی از کتاب می‌گوید: ایمان دقیقاً از همان‌جایی آغاز می‌شود که عقل پایان می‌یابد.
شاید به نظر برسد که این جمله با توضیح ابتدایی من در بیان فلسفی کیرکگور در تعارض باشد اما به نظرم این نکته نشان می‌دهد که در خواندن این کتاب و مواجهه با کیرکگور و ابراهیم باید در آستانه‌ی عقل و ایمان ایستاد و از نگاه عقل(فلسفه) مثل کیرکگور، به ایمان و در این‌جا مشخصاً ابراهیم و خود کیرکگور و شباهتش به ابراهیم(به خاطر ماجرای نامزدی) نگاه کرد.

          

            توی گزارش پیشرفت در ۳ مقطع از فصول مختلف کتاب حرف زدم. دقت‌نظر آگامبن تو این کتاب برام برجسته‌ترین چیزی بود که مجذوبش شدم.
پیشنهاد می‌کنم بخونین اگه به سوالات کلان سیاسی_الهیاتی علاقه دارین. فارغ از پاسخ شخص آگامبن در صفحه‌ی آخر کتاب که نظرش به دانته نزدیک‌تره چنین سوالاتی می‌تونه دلیل خوبی برای تأمل دوباره و بازنگری در یه سری پاسخ‌های از پیش تعیین‌شده ما تو زندگی باشه.
          

            از دوران کودکی و نوجوانی همیشه حسرت تن‌تن خواندن را همراه داشتم. شرح این که چرا تا حالا نشد که تن‌تن بخونم مفصله و بهتره که ازش بگذریم.
از موقعی که کتب کودک و نوجوان هم آوردیم تو کتاب‌فروشیمون قصد کرده بودم که واسه خودم تن‌تن بیارم و بشینم بخونم. هفته‌ی پیش جلد اولش رو آوردم و خیلی زود نشستم خوندم. جذاب و گیرا و دوس‌داشتنی. در مورد تن‌تن فقط می‌شه حرفای مثبت زد. فقط کاش تو ۱۰ سالگی می‌خوندم نه الان. 
به نظرم نسخه‌ی نشر چ(چشمه) بهتره. با نسخه‌ی قدیانی مطابقت دادم.‌چ بهتر عکسا رو درآورده و خیلی واضح‌تره و ترجمه‌ی روونی هم داره. اما قدیانی عکساش کم کیفیت و ناواضحه. قیافه‌ی تن‌تن مثل نیمروی هم‌زده دراومده. ولی خب اختلاف قیمتش هم قابل توجهه. مجموع هزینه‌ای که برای تن‌تن بکنم در نهایت به گرون‌ترین کتاب کتاب‌خونه‌ام تبدیلش می‌کنه.

          

            از بلانشو قبل از این کتاب حکم مرگ و دور باطل را خوانده بودم. هر دو بسیار عالی بود باعث شد که بلانشو برایم تبدیل به یکی از نویسنده‌هایی شود که دوستش دارم.
واپسین انسان رمانی است فلسفی و شاید سخت‌خوان. البته برای کسی که با فلسفه غریبه باشد. 
واپسین انسان که عنوانش ما را یاد نیچه می‌اندازد با محوریت مسئله‌ی خود و دیگری که لویناس(فیلسوف فرانسوی و دوست صمیمی بلانشو) درباره‌ی بسیار اندیشیده روایت می‌شود. 
ویژگی اصلی کاراکتر داستان این است که هیچ ویژگی متمایزکننده‌ای ندارد. همین عدم تمایز کلید فهم منظور بلانشو از خود و درک خود و دیگری و درک دیگری و نسبت این دو مفهوم با یکدیگر است. در پایان کتاب نیز موخره‌ای آورده شده که فهم رمان را ساده‌تر می‌کند.
          

            کتاب متشکل از چند داستان و چند نقد کتاب و فیلم و یک فیلم‌نامه است. 
یکی دو سال پیش کتاب را بعد از انتشارش و موجوی که در پی انتشار آن در فضای مجازی در تحسین این کتاب راه افتاد خریدم. چندی پیش شروع به خواندنش کردم. جز یکی از داستان‌ها باقی را نپسندیدم و فقط آرزو داشتم که زودتر تمام بشود. اصلاً با قلم و سبک نگارش بهار ارتباط خوبی نگرفتم.
نقدهای کتاب و فیلم را هم نخواندم چرا که نه آن کتاب‌ها را خوانده بودم و نه فیلم‌ها را دیده بودم.
فیلم‌نامه خواندن هم چندان برایم جذاب نیست.
این شد که از خیر نیمی از کتاب گذشتم.
به تازگی(دیروز) کتاب جدیدی از شمیم بهار نیز منتشر شد. بعید می‌دانم که دیگر سراغ کتاب‌هایش بروم. 
تا چه پیش آید.
          

            زیبا، بدیع و خلاقانه. 
ساموئل بکت جایی گفته بود(نقل به مضمون) : غیاب سیاست در هنر خود به منزله‌ی سیاست است.
دانوب مصداق دقیقی از این حرف بکت است. فورنس بدون هیچ‌گونه بحث و اشاره‌ی سیاسی هشداری جدی در مورد مسئله‌ی هسته‌ای می‌دهد.
اگر به نمایش‌نامه علاقه دارید و اهل آن هستید که حتماً بخوانید اما اگر تا به حال چندان با نمایش‌نامه مواجهه نداشته‌اید به نظرم قدم خوبی است. کم حجم و بدون تکلف.
          

            بهترین داستانی که خوانده‌ام. تنها کتابی که آرزو کردم کاش حتی یک روز زودتر آن را خوانده بودم. ملویل با استادی تمام انتقادی‌ترین مفهوم را به مخاطب می‌رساند. مقالاتی هم که ضمیمه‌ی داستان شده‌اند شرح بسیار خوبی از زوایای مختلف بر این داستان نگاشته‌اند. ترجمه‌ی داستان و مقالات همگی خوب و تحسین‌ برانگیزند. 
کمی حوصله و صبوری برای خواندن داستان و کمی‌ تأمل و درنگ برای مقالات در پایان کتاب برای خواننده‌ی آن تجربه‌ی بسیار خوبی را رقم خواهد زد.
دو نکته‌ی کم‌تر مرتبط: اول این که کاش این کتاب با قیمت کم‌تری در بازار توسط ناشر ارائه می‌‌شد تا سهولت دسترسی به آن‌ بیش‌تر باشد.
دوم هم این که تا به حال هیچ کتابی را اندازه‌ی این کتاب به دیگران هدیه نداده‌ام. جواهری است که هر کسی باید بخواند.
          

            دوباره خواندن آثار بکت را شروع کرده‌ام. 
بکت پایان نوشتن است. مردی که مرزها‌ی نوشتن را مدام جابه‌جا می‌کند و در مرز مقیم است. ‌


          

            این کتاب رساله‌ی دکتری مرحوم دکتر فیرحی است. 
در این کتاب با روشی فوکویی، تأثیر قدرت(دیسیپلین) در شکل‌گیری دانش(اپیستمه) را در دوره میانه‌ی اسلام بررسی و تحلیل می‌‌شود. فصل اول که مقدمات روشی این پژوهش است یکی از بهترین متون به زبان فارسی در فهم و چگونگی کاربست نظرات فوکو در خصوص مفهوم قدرت است. همین مسئله باعث شده تا غنای کتاب افزوده شود و البته کمی هم متن را برای مخاطبی که آمادگی ضمنی نداشته باشد پیچیده می‌کند.
فصول بعدی مربوط به کاربست نظرات فوکو در خصوص شکل‌گیری نظام‌های معرفتی و مشروعیت در دوران میانه‌ی اسلام است.
          

            کتابی بسیار خوب و منبعی مهم در خصوص تاریخ معاصر ایران و فهم چگونگی انقلاب ۵۷ از دریچه‌ی تحولات سیاسی و اجتماعی. آبراهامیان به خوبی نقش جنبش‌های چپ را  در این انقلاب نشان داده و شاید بتوان این نقد را وارد کرد که نقش چپ‌ها را در انقلاب بیش از آن‌چه که بوده است نشان می‌دهد.
ترجمه‌ی روان نثری را پیش روی مخاطب می‌گذارد که حتی غیر از دانشجویان رشته‌های علوم انسانی مثل تاریخ، علوم سیاسی و جامعه‌شناسی نیز می‌توانند سراغ آن بروند. 
هم‌چنین برخورداری از آمارهای دقیق و اسناد قابل اتکای فراوان از نقاط قوت این کتاب است.
          

            اولین کتابی که از مسکوب خواندم که به معنای دقیق کلمه میخکوب شدم.
قلمی که همیشه در نوشتن آن را به عنوان نمونه و الگو مد نظر داشته‌ام قلم مسکوب در این کتاب است. 
سوگ‌نامه‌هایی که نوشته به راستی که قلب آدمی را به درد و ذهن آدمی را به اندیشیدن می‌کشاند. 
آه از آن رفتگان بی‌برگشت!