یادداشت‌های محمد علیزاده (9)

          کتاب «هربار که معنای زندگی را…» بیشتر شبیه یک گشت‌وگذار دوستانه با دانیل کلاین، در جملات قصار فیلسوف‌هاست. کلاین در این گشت و گذار دنبال چیست؟ دنبال معنای زندگی و بهترین جورِ زندگی کردن.
اگر فلسفه را فقط حفظ کردن اسم فیلسوف‌ها و نظریه‌هاشان ندانیم و به چشم یک جور تمرینِ فکر کردن و فلسفیدن و به بیان ساده تر ور رفتن با سوالات فلسفی ببینیم، این کتاب می‌تواند یک کلاس فلسفه‌ جمع‌وجور و خیلی شیرین باشد.
کلاین با نگاه شوخ طبع و سقراطی‌اش، آدم را به فکر کردن و تجربه کردن فلسفه می‌کشاند. مثل دوستی که هی هلت میدهد وسط آب تا شنا یاد بگیری.
تمرکز کلاین بیشتر روی فلسفه غرب است و از فلسفه و مکاتب شرقی چندان حرفی نزده.
کلاین با اینکه تمام تلاشش را می‌کند تا از راه منطق و عقل به معنای زندگی دست پیدا کند، باز هم به مسائل معنوی می‌رسد. به همین دلیل در جای‌جای کتابش پای مذهب و آیین‌های مذهبی به میان می آید.
تلاش  کلاین برای بی‌طرف ماندن قابل تحسین است اما باید پذیرفت که او بی شک یک معنویت گرای اپیکوریست است.
لابلای کتاب چندبار دلم خواست نویسنده را به صرف یک فنجان چای در یک کافی شاپ ساده و آرام وسط شلوغی شهر دعوت کنم.
        

          «حرمان هور» رو حوالی سال ۹۰ خوندم. تجربه‌ای متفاوت بود. بیشتر کتاب‌های جنگ، بازگویی خاطراتند بعد از جنگ. اما این یکی، دست‌ نوشته‌های شهید احمدرضا احدی است از دل جنگ.
شهید احدی رتبه یک کنکور سراسری سال ۱۳۶۴ بوده و زمان شهادت دانشجوی سال دوم پزشکی دانشگاه شهید بهشتی. اهل ادبیات، ریاضی، شعر و... همین‌ها ترکیب، نوشته‌هاش رو از بقیه متمایز میکنه.
به نظرم از بهترین کتاب‌های دفاع مقدسه.
با خوندنش یه حس ناب و متفاوت رو تجربه می‌کنید.
می روی و گریه می آید مرا
اندکی بنشین که باران بگذرد..
        

          عصر یک روز تابستانی سال ۸۶ در مشهد یک نفس خواندمش. داستانی بسیار جذاب و پر کشش با ترجمه‌ ای سلیس و روان .
توانمندی بالای خالد حسینی در تصویرسازی و توصیف هنرمندانه جزئیات، خلق موقعیت های حساس  و البته پردازش عالی شخصیت‌های داستان از امتیازات بادبادک باز است.
 نکته مهم برای من در این کتاب، شکستن کلیشه‌های ذهنی‌ام از کشور همسایه بود. روایت بادبادک باز از افغانستان برای من مثل پنجره‌ای بود که سال‌ها رو به کوچه خاکی باز می‌شد، ولی یک روز پرده‌اش را کنار زدی و دیدی آن سوی کوچه، شهریست با گنبدهای فیروزه‌ای، بازارهای پرهیاهو و کوچه‌هایی که بوی نان تازه و هل می‌دهند.
        

          داستان خمره را شهریور 93 خواندم. در میان آثار هوشنگ مرادی کرمانی کم و بیش دارای برجستگی است. و شاید به همین دلیل است که به چند زبان ترجمه شده. داستانی خوش ساخت، سلیس، روان و شیرین که فیلمی هم بر اساسش ساخته شده است. اگر بچه مدرسه ای دارید حتما میتواند دوست خوبی برایش باشد.
آقای صمدی در یک روستای دورافتاده معلم مدرسه است و هر 5 کلاس را در همان مدرسه به تنهایی اداره می کند . روزی خمره سفالی مدرسه که بچه ها موقع تشنگی از آن آب می خورند می شکند. معلم و بچه ها ناچار به تکاپو برای تهیه خمره جدید می افتند و در مسیر تلاش برای تهیه خمرۀ جدید است که داستان شکل می گیرد.
        

          رمان پرواز بر فراز ویوودینا را بهار سال ۱۳۹۲خواندم. روایتی شیرین و نفس‌گیر از جنگ نابرابر بوسنی و حضور فرزندان ایرانی حضرت روح‌الله (ره) در قلب سارایوو. آن‌قدری کشش داشت که متوجه نشوم چگونه سیصد صفحه را در نصفه روز خواندم.

از میان سطرها، پا به کوچه‌پس‌کوچه‌های سارایوو می‌گذاری، به X1 سر می‌زنی، دامنه‌های کوه پرالجیا را می‌پیمایی و در «گروهان یک‌دست‌ها» شانه‌به‌شانه با دشمن صربی می‌جنگی.

ویوودینا، رودخانه‌ای که در نگاه من رنگ و بوی اروند و کارون داشت، و پرالجیا، ارتفاعی که یادآور بازی‌دراز بود، در ذهنم جان گرفتند. سارایوو هم در این روایت، چهره‌ای شبیه خرمشهر پیدا می‌کند.

در دل این داستان، بوسنیایی‌ها با آنکه در متن جنگ و خون قرار دارند، اما مشق «جهاد الهی» را نزد سردار - فرمانده ای ایرانی - می‌آموزند.
        

          «از کتابهایی است که با آن مانوسم و معمولا در شبهای احیا و دیگر مناسبتها با خودم می برم». این بخشی از  سخن رهبر  انقلاب درباره کتاب لُبّ لباب مثنوی اثر ملاحسین کاشفی است.
سال ۸۷ از کتابفروشی در صفائیه قم خریدم و خواندمش. البته که رمان یا داستان نیست که بخوانی و کنار بگذاری. 

مصاحبه رهبری در پایان بازدید از نمایشگاه کتاب سال ۷۶ ؛
«بسیار کار خوبی کردید که این کتاب «لب لباب مثنوی» ملاحسین کاشفی را چاپ کردید. من این کتاب را دارم. یکی از آن کتابهای بسیار خوبی است که خیلی ها متاسفانه آن را نمی شناسند. من بارها در ذهنم بود که سفارش کنم ناشری این کتاب را چاپ کند. این فرد آمده تمام مثنوی را فصل بندی کرده و به مناسبت فصول مختلفی که خودش انتخاب کرده اشعار را از همه جای مثنوی در یک جا جمع کرده است؛ مثلا فصل توبه، فصل دعا و... او کتاب را در شکل موضوعی به سه قسمت تقسیم کرده است: یک قسمت شریعت، یک قسمت طریقت، یک قسمت حقیقت. چیز خیلی جالبی است. این از کتابهایی است که با آن مانوسم و معمولا در شبهای احیا و دیگر مناسبتها با خودم می برم.» ۱۳۷۶/۰۲/۱۴
        

          داستان پداگوژیکی را خرداد ۱۳۹۳ خواندم و چقدر دوستش داشتم. با این کتاب زندگی کردم. نویسنده  - ماکارنکو -  از چهره‌های سرشناس تعلیم و تربیت در شوروی سابق است.
پداگوژیکی به معنای  تعلیم و تربیت است.  اما اینجا منظور تربیتی نیست که توی کلاس و نیمکت و زنگ تفریح بگنجد. اینجا حرف از یک کانون اصلاح و تربیت نوجوانان خلافکار است، در جنوب شوروی قدیم و اوکراین فعلی.

ماکارنکو با قلمش، آن فقر و فلاکت و سرمای استخوان‌سوز و همه‌ی شلوغی و همهمه‌ی کولونی را با آن جماعت نوجوان خلافکار چنان جان‌دار ساخته که آدم بی‌اختیار دلش می‌خواهد برود آن کلونی را پیدا کند و از نزدیک تماشایش کند. دزدکی بگویم حتی گاهی  هوس می‌کند کاش خودش هم یکی از همان بچه‌های خطاکار  کولونی بود، تا سهمی از آن زندگی جمعی و سخت و عجیب ببرد.

همین یک کتاب از ماکارنکو کافی بود تا نامش به لیست محبوبترین نویسندگان من اضافه شود.