یادداشت‌های سیده لیلا موسوی (39)

          فلسفهٔ خشونت قصه‌های کودکان را هیچ‌وقت نفهمیدم. چرا همیشه گرگ یا جادوگری هست که می‌خواهد بچه‌ها را بخورد؟!
        

          گاهی از مشابهت افسانه‌های ملل تعجب می‌کنم. شاهدخت‌های اسیری که نجات داده می‌شوند، شاهزاد‌های شجاع قهرمان که همسرانشان را جایزه می‌گیرند، فقرای باهوشی که ثروتمند می‌شوند و ...
الگوهای یکسان که از ارزش‌های یکسان صحبت می‌کنند جالب توجه هستند. هرچند هزاران رحمت به افسانه‌های خودمان که زنانش رودابه و گردآفرید هستند!
        

          امتیازم با یادداشتم تطابق ندارد. من به عنوان بزرگسال از قصه‌های عجیب و غریبش لذت بردم اما باورم نمی‌شود که این قصه‌ها برای کودکان نوشته شده باشند!
البته وقتی در افسانه‌ها و قصه‌های کودکانهٔ فرهنگ خودمان هم دقیق می‌شویم وجوه ترسناکی در آن‌ها هست اما چند مورد از این داستان‌ها حتی در انتها هم به خوبی و خوشی نمی‌رسیدند. خلاصه که برای سرگرمی خودتان بخوانید اما برای کودک هرگز!
        

          آخرین باری که تا این حد از خواندن یک کتاب اذیت شدم را به خاطر ندارم. به هیچ وجه نمی‌فهمم چرا طرفدار دارد، خواندنش برای من زجرآور بود. نویسنده هیچ اطلاعی از واقعیت بخش‌های روان‌پزشکی و بیماران و پزشکانش نداشت، و تلاش‌هایی که برای حیرت‌زده کردن مخاطب انجام داده بود هم نمی‌توانستند غیرمنطقی بودن داستان را پوشش دهند.
        

          نمی‌توانم تصمیم بگیرم که چه حسی به این داستان دارم‌. در گیرایی و کششی که در مخاطب ایجاد می‌کند شکی نیست، اما حال و هوایش از من دور و برایم غریبه بود.
        

          بیش از هر چیز، شخصیت پردازی خوب این مجموعه من را متحیر و ذوق زده می‌کند. شخصیت‌های خوب، فکر شده، دقیق و به جا که هرکدام را به علتی می‌توانی دوست داشته باشی.
        

          این کتاب لطافت والد بودن را به بهترین نحو به تصویر و لغت کشیده است. حتی اگر پدر یا مادر نباشی، می‌توانی تصور کنی که خواندن این کتاب برای طفل خردسالت و شنیدن جواب‌هایی که می‌دهد تا چه حد خوشایند است.
        

          شکسپیر که می‌خوانم بیش از همیشه احساس می‌کنم تراژدی را دوست ندارم. شاید هم جهان بی‌منطق شکسپیر است که به دلم نمی‌نشیند، اما هرچه هست آنچه از این داستان برداشتم لذت خواندن اشعاری بود که نیما یوشیج ترجمه کرده بود و نه ذره‌ای بیشتر.
        

          این یک قصهٔ واقعی بود. فرازها، فرودها، گره‌ها، غافلگیری‌ها. من برای شخصیت‌ها متأثر شدم. عمیقاً با تک‌تکشان در عواطف دست و پا زدم و قلبم به درد و شوق آمد. از کتاب لذت بردم اما نمی‌توانم ناامیدیم را از نحوهٔ بیان مسائلش نادیده بگیرم. من فکر می‌کنم که نزدیک شدن حتی به یک موضوع حساس، نیاز به ظرافت و احتیاط دارد. این کتاب مجموعه‌ای از مسائل حساس بود که از زاویهٔ داستان‌پردازی هنرمندانه اما از دید اجتماعی زمخت و گل‌درشت مطرح شده بودند. 
        

          معمولاً معتقدم که کتاب‌ها نمی‌توانند دخترانه یا پسرانه باشند، اما فکر می‌کنم این مجموعه کتاب را به دختران ۱۰-۱۲ سالهٔ ماجراجو بیش از هرکس توصیه خواهم کرد. شخصیت‌ پردازی‌های به‌جا، بامزه و متنوع اساس و شکل‌دهندهٔ این داستان هستند.
        

          تصور می‌کردم کتابی که توصیفات و جزئیاتی تا این حد دقیق داشته باشد نمی‌تواند مرا با خودش بکشد و در داستان غرق کند، اما اشتباه می‌کردم. سندرسون نرم نرم و آرام آرام جهان مه‌آلودش را به شما نزدیک می‌کند و چشم که باز می‌کنی در کنار کلسیر و وین فلز می‌‌سوزانی و معلق می‌شوی.
        

          گاهی صرف مقتل خوانی تصور می‌کنیم که تاریخ می‌دانیم‌. که چون و چند وقایع دستمان است و حالا فقط مانده که های های گریه کنیم. حال آنکه «چند و چون» در جزئیات کوچک است. در خرده رفتارهای ساده. در خانواده، در روابط مادر و فرزندی و پدر پسری. در خاطرهٔ بازرگانی شرمگین و غلامی حیران. تاریخ در لحظه‌های ساده‌ایست که روضه می‌شوند در قالب یک داستان روان.
        

          اگر تا به اینجا مجموعه را دنبال کرده باشید، این جلد لحظات خوشایندی از کشفیات تازه و قرار گرفتن قطعات پازل در جای خودشان را برایتان به همراه دارد. ماجراهایی که باعث می‌شوند در پایان کتاب دوست داشته باشید همسفر وارن و دوستانش بشوید!
        

          هرقدر هم یک ایده خوب، جذاب و خلاقانه باشد، اگر برای کودک و نوجوان نوشته شده است شخصیت‌ها و روابط میانشان نقش پررنگی را در به ثمر نشستنش ایفا می‌کنند.
 وارن سیزدهم و چشم سوم، شروع یک مجموعهٔ خلاقانه با نگاهی به نسبت تازه است که در کمال تأسف در طراحی شخصیت مناسب برای کودک و نوجوان ضعف دارد. بزرگسالان بی‌مسئولیت و کودک آسیب دیده‌ای که ساده‌لوحی کودکانه و اخلاق مدارانه‌اش قلب خواننده را به درد می‌آورد، بهترین ترکیب ممکن برای حضور در یک کتاب کودک نیستند!
        

          همهٔ عاشقان کتاب، روایت‌هایی دارند از لحظاتی که هم و غمشان کتاب بوده و بس. زمانی که در میانهٔ داستان گیر افتادی و نمی‌توانی زمینش بگذاری. زمانی که چشمت به دنبال کتاب خاصی است و شهر را به دنبالش گز می‌کنی. زمانی که قصه‌ای نشسته کنج ذهنت و تا روی کاغذ نیاوریش نمی‌توانی آسوده بنشینی.
اگر این تجربه‌ها برایتان نزدیک است، روایت‌های ساده، شیرین و روانی در این کتاب هستند که می‌توانند برایتان جذاب و گیرا باشند.
        

          یک ماجراجویی جنایی، در بستر پیوندهای خانوادگی و علایق سادهٔ کودکانه احتمالاً همان چیزی است که یک کودک کنجکاو علاقه‌مند به داستان‌های کارآگاهی می‌پسندد. داستان گیرا و پر از شخصیت‌ها و ماجراهای جذابی بود که به راحتی مخاطب را تا آخرین صفحه همراه خود می‌آورند.
        

          اخلاق همیشه موضع مناقشه بوده و هست. نکتهٔ جالب توجه نقش اجتماع در شکل‌گیری اخلاقیات و معنا بخشیدن به آن است. اینکه رعایت قواعدی که امروز شاید بدیهی فرضشان کنیم، تا چه حد وابسته به دیگرانی‌ست که شاهد اعمال ما هستند. و چه می‌شود اگر دیگر شاهدی نباشد؟
        

          غم، ممکن است یک فیل بزرگ خاکستری باشد که کنارمان آهسته آهسته حرکت می‌کند. ممکن است یک پرنده با بال‌های بزرگ باشد که بالای سرمان پرواز می‌کند و بر تمام زندگی ما سایه می‌اندازد. غم، ممکن است نهنگی باشد که ما را بلعیده و در شکمش زندگی می‌کنیم. 
آنچه نباید فراموش کنیم، نیاز این حیوانات به محفوظ بودن است. شاید اگر محیط امنی برای زندگی داشته باشند و ما هم گاهی به آن‌ها سر بزنیم، بتوانند مسالمت‌آمیزتر در کنار ما زندگی کنند.
        

          می‌گویند قصه‌ها سینه به سینه نقل می‌شوند تا شاید انسان عبرت بگیرد. عده‌ای دیگر در پاسخ جواب می‌دهند که بعضی چیزها را باید تجربه کرد، هیچ روایتی حق مطلب را ادا نمی‌کند. هنوز درست نمی‌دانم که مراقبت در کدام یک از این دو دسته جای می‌گیرد. هر روایت از این کتاب، دریچه‌ای است به دنیایی دور که شاید یک قدم با ما فاصله داشته باشد. یک ترکش، یک تماس، یک خبر. گمان نمی‌کنم که مراقب بودن را بتوان با خواندن فهمید، اما شاید هم هرگز در جایگاه مراقب قرار نگیریم و تجربه کردن دور از دسترس ما بماند. هرچند که در میانهٔ کتاب، قسمت‌هایی بود که برایم سؤال می‌شد:« چرا تا به حال به مراقبت از .... فکر نکرده بودم؟!». ماجرا این است که شاید خواندن از "مراقب بودن" هرگز ما را به مراقب تبدیل نکند، اما حسی که از خواندن تجربیات این ۱۳ نفر به دلمان سرازیر می‌شود، به خودی خود تجربه‌ای است که فقط برای انسان، و به واسطهٔ پیکری که عضوی از آن است ممکن می‌شود.