بریده‌های کتاب سجاد (بر چرخ زمان)

آدم‌های واقعی معمولا نه به اندازهٔ شخصیت‌های داستانی پیچیده‌اند و نه به اندازهٔ آن‌ها قابل شناخت.

هجوم‌های خارجی تقریبا در هر کشوری، چه چین چه هند و غیره، همیشه به خاطر ضعف آن کشور و اختلافات داخلی مردم آن موفق و پیروز شده است.

زیرا جسارت و بی‌پروایی اغلب موجب پیروزی می‌شود.

از این شاخه به آن شاخه نشو کریم آقا! یعنی پرنده نباش... پزنده باش. پزنده اگر پزنده باشد، از سیرابی هم هزار و یک رقم مربا ردیف می‌کند.

در کنار مردگان، همیشه فرصتی‌ست برای اندیشیدن به زندگی. مرگ از اعتبارِ ضدِ خویش سخن می‌گوید.

هیچ مرگ قشنگی، بی‌دلیل نیست.

- پدرم همیشه می‌گوید: «بمیر؟ اما قشنگ بمیر! مرگ زشت، صحرا را زشت می‌کند.» آن‌طور مردن، کنار چاه آب، قشنگ نبود؟ - بویان‌میش پیر می‌گوید: «بمیر؛ امّا با دلیل بمیر! دلیلی که عقل سالم آن را قبول داشته باشد.» _ هیچ مرگ قشنگی، بی‌دلیل نیست.

اکنون نوشیدن چای در ژاپن جزو هنرهای زیبا به شمار می‌رود و برای آن تشریفات خاصی وجود دارد. اگر به ژاپن بروی باید چای را موافق قوانین و مقررات مخصوصش بنوشی، اگر نه ترا شخص عامی و حتی نیمه متمدن به شمار خواهند آورد.

تمام این چیزها نشانه‌های غروب تمدن است وقتی چنین وضعی پیش می‌آید می‌توان مطمئن بود که زندگی و تمدن در حال انحطاط است زیرا ایجاد و آفرینش چیزهای تازه نشانه زندگی است نه تکرار و تقلید کارهای گذشته.

آن‌کس که غروب را عاشق است، دلِ شکسته‌یی دارد آن کس که پرندگان را عاشق است، سودای سفری دارد آن‌کس که نانش را با دل شکسته و سودای سفر می‌خورد خانه‌اش را، خاک وطنش را، و عاشقش را دوست ندارد

واقعا تعجب آور است که به نظر می‌رسد گذشت زمان همانطور که در يك فرد اثر می‌گذارد در ملت‌ها و نژادها هم اثر می‌بخشد و آنها را نیز به تدریج کم حرکت می‌کند، فکر و بدنشان را جامد می‌سازد، به آنها یک حالت محافظه کاری می‌بخشد که از تغییرات و تازگی‌ها می‌ترسند.

بطوری که برایت گفته‌ام چین کشوری بود که حکومت آن بر اساس تعلیمات و افکار «کنفوسیوس» قرار داشت. [...] و هیچ کس نمی توانست اقدامی برخلاف آنچه کنفوسیوس گفته بود انجام دهد. «وانگ آن شیه» به مخالفت با تعلیمات کنفوسیوس پرداخت اما این تعلیمات را به شکل تازه و جالب توجهی تفسیر کرد. این راهی است که اغلب مردم باهوش و زيرك برای مقابله با مشکلات و حل دشواریها پیدا می‌کنند.

سلسله سونگ به اندازه کافی شهامت و جسارت نداشتند که مسائل و مشکلاتی را که با آن مواجه بودند به درستی حل کنند و در نتیجه تدریجاً ضعیف گشتند. بطوریکه نیروی قبایل نیمه وحشی شمالی یعنی «خیتان»ها برای ایشان خیلی زیاد بود و چون نمی توانستند هجوم آنها را به عقب برانند از قبایل دیگری که در شمال غربی بودند و «کین»ها یا «تاتارهای طلایی» نامیده می‌شدند کمک خواستند. «كين»ها هم آمدند و خیتان‌ها را دور راندند اما خودشان در چین ماندند و حاضر نشدند که بازگردند هر شخص یا هر کشور ضعیفی که از یک شخص یا کشور قوی دیگر كمك بخواهد اغلب به چنین سرنوشتی گرفتار می‌شود.

نکته جالب درباره رابطه موقعیت و داستان این است که: هرچه دنیای داستان بزرگتر باشد دانش نویسنده کمتر و رقیق‌تر است و لذا قدرت خلاقه او و داستانش کلیشه‌ای‌تر می‌شود اما هرچه دنیای داستان کوچکتر باشد دانش نویسنده جامع‌تر و کامل‌تر است و لذا قدرت خلاقه او بیشتر می‌شود.

«کم یعنی زیاد»

قدرت رم تا روزگار دراز در حیثیت و اعتبار و شهرتش بود. تاریخ گذشته‌اش سبب شده بود که بسیاری از مردم، رم را رهبر جهان می‌شمردند و نسبت به آن با احترام و حتى تقريباً با يكنوع ترس خرافاتی رفتار می‌کردند. به این ترتیب رم به زندگی خود ادامه می‌داد اما در حالی که ظاهراً صورت يك امپراطوری نیرومند را داشت در واقع قدرت و نیرویی در پشت نام پُر ابهت او نبود. ظاهر رم آرام بود، در تئاترها و میدانهای ورزش و بازارهای آن جماعات انبوهی به چشم می‌خوردند اما آن وضع به شکل اجتناب ناپذیری محکوم به انقراض بود زیرا نه فقط در واقع يك دولت ضعیف بود بلکه مخصوصاً از آن جهت كه يك تمدن اشرافی داشت که براساس فقر و غلامی توده‌ها بنا شده بود ناچار اساسش فرو می‌ریخت.

البته هرگز هیچ امپراطوری یا دولتی وجود نداشته است که بر تمام جهان حکومت کرده باشد اما به علت جهل و بی‌اطلاعی از جغرافیا و مشکلات فراوانی که برای حمل و نقل و ارتباط و مسافرت به نقاط دور دست وجود داشت مردم در روزگارهای قدیم اغلب تصور می‌کردند که یک چنین دولتی وجود داشت.

کار بسیار دشواری است که به تفکر و اندیشه مردم رجوع شود و پیشرفت عمده‌ای حاصل گردد زیرا متاسفانه بیشتر مردم فکر نمی‌کنند. مردم اغلب احساس می‌کنند و موافق احساس خودشان عمل می‌کنند.

لویی پاستور: « در هر حرفه‌ای که هستید نه اجازه دهید به بدبینی‌های بی‌حاصل آلوده شوید و نه بگذارید که بعضی لحظات تأسف‌بار که برای هر ملتی پیش می آید شما را به یأس و ناامیدی بکشاند نخست از خود بپرسید برای یادگیری و خودآموزی چه کرده‌ام؟ سپس همچنان که پیش تر می‌روید بپرسید من برای کشورم چه کرده‌ام؟ و این پرسش شادی بخش را آن قدر ادامه دهید تا به این احساس شادی بخش و هیجان انگیز برسید که شاید سهم کوچکی در پیشرفت و اعتلای بشریت داشته‌اید. اما هر پاداشی که زندگی به تلاش‌هایمان بدهد یا ندهد هنگامی که به پایان تلاش هایمان نزدیک می‌شویم هر کداممان باید حق آن را داشته باشیم که با صدای بلند بگوییم من آنچه در توان داشته ام انجام داده ام. »

« ای عزیز، جمال لیلی دانه‌ای دان بر دام نهاده؛ چه دانی دام چیست؟ صیاد ازل چون خواست از نهاد مجنون مرکبی سازد از آن عشق خود، اما او را استعداد آن نبود که به دام جمال عشق ازل افتد که آنگاه به تابشی از آن هلاک شدی، بفرمود تا عشق لیلی را یک چندی از نهاد مجنون مرکبی ساختند، تا پخته عشق لیلی شود و آنگاه بار کشیدن عشق الله را قبول تواند کردن. » آری گویا اینها برای روزبه‌روز پخته‌تر شدن است برای افزایش کفایت بار کشیدن لقاءالله؛ ان‌شاءالله.