بریده‌های کتاب بوطیقای ارسطو: ترجمه ی متن همراه با کنکاشی در تئوری بوطیقا

بدون کنش تراژدی‌ای وجود ندارد، درحالی‌که می‌توان تراژدی بدون شخصیت داشت.

همانطور که خود ارسطو توضیح می‌دهد، منظور او از پی‌ساخت "شیوهٔ چیدن یا ساختن واقعه‌هاست بر پایه امر ناگزیر یا محتمل. " به سخنی، پی‌ساخت چینش واقعه‌های یک اثر روایی است تابع روابط علت و معلولی.

از دیدگاه ارسطو تراژدی یا تراقُذیا (Τραγωδία) ریشه در تلاش شاعران برای ارائه‌ی بازتابی شرافتمندانه‌تر و نیک‌تر از انسان روزمره دارد، در حالی که کمدی از منظر او در پی بازنمایی انسانِ فرودست و نازل است و نواقص بشر را تصویر می‌کند....

شاعر در ساختن پی ساخت و بعد نوشتن و کار روی امکانات نمایشی و گفت‌وگوها باید تا آنجا که ممکن است خود را جای مخاطب بگذارد. با نوشتن از دید مخاطب، او تمهیدهای درست را کشف می‌کند و ناهم‌خوانی‌ها، قطع‌ها و شکاف‌ها را درمی‌یابد.

شاعران را باید سازندهٔ پی‌ساخت‌ها دانست و نه پردازندهٔ نظم‌ها. او شاعر است چون تقلید می‌کند، و آنچه او تقلید می‌کند کنش و عمل آدم‌هاست.

یک تراژدی عالی باید پی‌ساختی پیچیده_ و نه ساده_ داشته باشد. و افزون بر آن، تراژدی باید از کنش‌هایی تقلید کند که موجب برانگیختن افسوس (شفقت) و ترس شود، زیرا این‌ها نقطهٔ تمایز بخش در تقلید تراژدی هستند.

پی‌ساخت (پلات/ پیرنگ) ضروری‌ترین عنصر تراژدی و، آن‌گونه که شُهره است، روح آن است.

پی‌ساخت (پلات) ضروری‌ترین عنصر تراژدی، و آنگونه که شهره است، روح آن است.

کارِ دو بخشِ اصلی پی‌ساخت_ یعنی چرخش و بازشناخت_ آفریدن شگفتی است.

شخصیت نباید توصیف شود، بلکه باید با عمل بازنما شود. درواقع این توانمندی شخصیت است که تراژدی را تراژدی می‌کند.

ارسطو هر یک از عناصر تراژدی را به صورت سیستماتیک بررسی می‌کند. این تعریف سیستماتیک و دقیق نقطهٔ مقابل تعریف‌های ناروشنی است که در سده‌های بعد درباره نظر او ارائه می‌شود، به این معنی که مفهومِ تراژدی، ساده و در معنای داستانی «بدفرجام» و «غم‌انجام» تعریف می‌شود.

برای ارسطو پی‌ساخت مهم‌ترین عنصر سازندهٔ تراژدی و حماسه است و بعد از آن شخصیت عنصر تعیین‌کنندهٔ دوم است.

کشف پی‌ساختْ حاصلِ چنین شیوهٔ نگاهی است، که برای زمانهٔ او بسیار زودهنگام بود و به قول تودوروف گویی بچه‌ای با دانش پیرمردی هفتاد ساله از مادر زاده شده باشد.

نباید در پرداخت نمایش از جادوگری و پیشگویی و اموری بیرون از پی‌ساخت بهره برد، مگر برای ماجراهایی که در گذشته روی داده‌اند و بیرون از ظرفیت داستان هستند، یا چیزهایی که برای آگاهی انسانی‌اند یا واقعه‌هایی که قرار است روی دهند و برای آن‌ها نیاز به پیشگویی است. در این موارد می‌توان از نیروی خدایان بهره برد، زیرا که دانستن هر چیز از امتیازات خدایان است.

تفاوت حقیقی در این است که تاریخ به آن چیزهایی می‌پردازد که روی داده‌اند، حال آن که شعر که به آن چیزهایی می‌پردازد که وقوع‌پذیرند. پس شعر چیزی است نزدیک‌تر به فلسفه و فراتر از تاریخ‌نگاری، زیرا هدف شعر بیان امور طبیعی و ترجیحاً جهان‌شمول است، حال آن که تاریخ فقط به توصیف رویدادهای خاص می‌پردازد.

تراژدی تقلید از خود آدم‌ها نیست، بلکه تقلید از کنش و زندگی، و شادی و رنج آن‌هاست. همهٔ شادی و رنج نیز از کنش و کارهای آدمیان برمی‌آید؛ پایان زندگی نیز مطمئناً ناشی از یک کنش است و نه یک وضعیت کیفی.