بریده‌های کتاب به صرف قهوه و پیتا؛ سفرنامه و عکس های بوسنی و هرزگوین

خانمی تعریف می کرد که مثلا من میدانم معلم مدرسه نوه ام توی جنگ فلانی را کشته و فلان اداره و مدیرش هم همین طور و آن یکی همسایه مان چه قتلی کرده.من مریض که می شوم بیمارستان نمی روم.چون دکتر آنجا قاتل است.صد تا دزد به خانه آدم بزند،سراغ پلیسی می رود که خودش متجاوز است؟!

جوان های بوسنیایی تقریبا ایران را نمی‌شناسند.بس که نبودیم در این سال ها.قهرمانشان ترکیه ای ها هستند.حق هم دارند؛با آن همه کار فرهنگی که ترکیه می‌کند.

روند مدرن شدن و اروپایی شدن در بوسنی هم شیب تندی دارد و به ناچار دبیرستان‌ها با پلیس و دکتر زنان رابطه تنگاتنگی دارند.

توی منطقه بالکان جنگ تمام نمی‌شود؛از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود.وضعیت صلح در بوسنی آتش زیر خاکستر است.

دختر ها معمولا،با یک بچه صرب در شکم از طرف پدر و برادر هایشان هم مورد استقبال قرار ‌نمی‌گرفتند

هیچ حب و بغضی در اینجا محض رضای خدا نیست.

پرسیدیم: "این هایی که می آیند لبخند می زنند، گزارش تهیه می کنند، و با دوربین بینتان می چرخند، خیلی هایشان همان هایی هستند که این بلا را سرتان آوردند، چطور با این قضیه کنار می آیید؟ " خندید؛ از آن خنده های آتش زننده که "می دانیم.ولی بوسنی ایران نیست، ما ضعیفیم! هیچ دست کمکی که به سمتمان دراز شود را رد نمیکنیم‌.."

بالاخره می‌رسم به نماد سارایوو و نقطه عطف باشچارچیا [بازار اصلی]؛ سِبیل. ...یک چیزی مثل سقاخانه ماست یا به قول خودشان چشمه که از چوب و مس ساخته شده... اولیا چلبی در سیاحت نامه‌اش روایتی جالب دارد از ساخت این سبیل سارایوو. می‌گوید که سبیل‌ها در ابتدا سیصد تا بوده‌اند که طی سال‌ها و قرن‌ها از بین رفته‌اند و جایی هستند که مردم آب می‌خورند و به عشق شهدای کربلا ساخته شده است. عشق به اهل بیت و به خصوص امام حسین(ع) بین اهالی بالکان چیز غریبی نیست. برای مثال مسلمانان کشور آلبانی در این کار سرآمد اهالی بالکان هستند. روز عاشورا در این کشور تعطیل رسمی است و شاعرانشان در وصف امام حسین (ع) و کربلا شعر سروده‌اند و حتی در بالای کوهی به نام تومور در تیرانا، پایتخت آلبانی، مقام حضرت عباس(ع) دارند. روایت‌های متفاوتی درباره‌ی این کوه وجود دارد و اصلی‌ترین داستان این است که درویشی خواب‌نما شده و حضرت عباس را با اسب دیده که به آنجا آمده است و قدمگاهی از حضرت که جای دو پا بر سنگ است هم آنجا وجود دارد. مردم این کشور از ۲۰ تا ۲۵ آگوست هر سال در این کوه مراسم می‌گیرند و چیزی شبیه کارناوال برگزار می‌کنند. سال ۲۰۱۳ هم هنرمندی بلغاری مجسمه‌‌ای از حضرت عباس سوار بر اسب همراه با دو کودک در بغل ساخته و در بالای کوه نصب کرده. وقتی تیرانای آلبانی مجسمه‌ی حضرت عباس دارد، دیگر فلسفه‌ی سقاخانه بودن سبیل سارایوو عجیب به نظر نمی‌رسد. ص ۱۵۲-۱۵۵

حجاب بین مسلمانان بوسنی تعریف خاص خودش را دارد.سارایوو شهری است که بیشترین جمعیت مسلمان را در بوسنی دارد.ولی با گردش در شهر چنین چیزی به ذهنتان نمی رسد.فرهنگ بوسنی به شدت تخت تاثیر ترکیه است و این تاثیر را در اسلامشان، در نوع غذاهایشان، و چیزهای دیگر می شود دید.

اینجا فقط آدم کشتن مطرح نبود.کشتن تکلیفش معلوم است.وسط میدان جنگ که حلوا خیرات نمی‌کنند.ولی اینجا ۶۰ درصد کشته ها غیر نظامی بودند.خودشان گفتند می‌خواهند مسلمانان اینحا را طوری تحقیر کنند که تا چند نسل بعد نتوانند سرشان را بالا بیاورند.

《 مسلمانان موهایی بور و چشمانی آبی رنگ دارند. چرا که این بار اسلام از شرق اروپا سر برآورده است. 》

خط پایان پیاده‌روی سه روزه همه ما اینجاست؛قبرستان پوتوچاری.خط پایان مردم سربرنیتسا هم هست این قبرستان.به گمانم جای دیگری از دنیا قبرستانی با این عظمت وجود نداشته باشد که تاریخ فوت ثبت شده در تمام قبر ها یک روز باشد؛یک روز لعنتی ماه جولای.

خانم رامیزا می‌گوید کسی که پسر و شوهرش را کشت همسایه ای بود که می‌شناخت.

اتوبوس هایی که زن ها را در جنگ سوار می‌کردند به مقصد ناکجاآباد،تا چند وقت قبلش سرویس مدرسه بچه ها بود.

موستار برای ما ایرانی ها اهمیت دیگری هم دارد.اینجا محل شهادت محمد حسین نواب است.