این اثر مانند موارد دیگری که حضرت آقا در سخنرانی ۲۱ تیر ۱۴۰۲ خطاب به مبلغین و طلاب حوزههای علمیه بیان کردهاند از مصادیق تبلیغ در حوزههای علمیه توسط علمای تراز اول است.
شهید ثانی در واقع مصیبتی که برای خودش به وجود آمده است را زمینهای برای خلق این اثر ترویجی کرده است و از مقدمه میتوان فهمید که حالات انسان مصیبت دیده را به خوبی درک میکند. ایشان در مقدمه اشاره میکنند به این که فقدان فرزند یا کسانی که انسان آنان را دوست دارد برای انسان یک امتحان بسیار سخت است تا آن جا که اگر نتواند حالات خودش را مدیریت کند به ورطهی کفر و شقاوت ابدی میافتد بعد از آن که در دنیا هم مصیبت دیده است.
باید توجه داشت که شاید برخی از المانهای فرهنگی در زمان شهید ثانی با امروز متفاوت باشد ولی با ترجمهی خوب و نکات تکمیلی جناب استاد واسطی کتاب در مجموع برای مخاطب امروز هم کتاب قابل استفادهای است.
استفاده از روایات اهل سنت در این کتاب برای بنده جالب بود که با مکتب فکری شهید ثانی و علمای جبل عامل و همین طور زمینه و زمانهی ایشان از نظر جغرافیای فرهنگی نسبت دارد.
اگر بخواهیم با نگاهی درجه دو به کتاب نگاه کنیم میتوان مقایسهای داشت میان پاسخی که تراثی از این دست به مومنین در خصوص مسئلهی سوگ و مصیبت میدهند و پاسخی که روان شناسی امروز به این مسئله میدهد. آن چه به نظر میرسد تفاوت فاحش در توصیف و تجویز در خصوص فقدان فرزندان و نزدیکان است. در نگاه توحیدی مسائلی این چنین با مفهوم «بلاء» توصیف میشود که حامل نوعی گذار از خود و تعلقات نفسانی است. بلاء چیزی نیست که به آن بیتوجه شویم یا آن را پنهان کنیم بلکه حقیقتی است در عالم که باید با تعامل درست که ریشه در نگاه درست دارد آن را نردبانی برای سیر به سوی حق قرار بدهیم. فی المثل در نگاه توحیدی جزع و فزع در مصائب دنیا مذموم است ولی روانشناسی سوگ (این مقدار که بنده صوت گوش دادهام یا تجربیات نزدیکانم را تحلیل کردهام) اساسا جزع و فزع، اعصاب خردی، پرخاش و حتی نسبتهای ناروا دادن به مقدسات در این موارد را نه تنها مذموم نمیداند بلکه مقاومت در برابر آن را مذموم میداند زیرا اینها را جزئی از فرآیند سوگ توصیف کرده و طی شدن آن را ضروری میداند.
در کل مطالعهی این کتاب بسیار لذت بخش بود و به برکت مطالعهی این کتاب تعداد زیادی از احادیث اهل بیت در این زمینه را هم که مرحوم شهید ثانی گزینش کرده بود مطالعه کردم که این هم از بخشهای لذت بخش و قابل استفادهی کتاب بود.