رمان «شیطان»، سراسر صحنه‌ی جدال نفس‌گیر یوگنی ایرتنیف با خویشتن است. او در باتلاق وسوسه‌هایش گرفتار آمده و هر تلاش برای رهایی، او را عمیق‌تر در منجلاب اعمالش فرو می‌برد. تولستوی استادانه هر بار که کورسوی امیدی برای آرامش یوگنی پدیدار می‌شود، موقعیتی خلق می‌کند که تقلای او را بیشتر و غرق شدنش را حتمی‌تر سازد. شگفت‌انگیز است که چگونه نویسنده در کتابی با این حجم کم، این‌همه موقعیت داستانی پرتنش و درجه یک را خلق کرده است.


#یادداشت #مرداد04
      

        رمان «بندها» یکی از آن کتاب‌های خوش‌خوانی است که از همان صفحه اول، خواننده را با تعلیق‌های درجه‌یک خود همراه می‌کند. داستان با نامه‌هایی از واندا به همسرش آلدو آغاز می‌شود و ذهن ما را بلافاصله درگیر انگیزه‌های آلدو، مشکلات پنهان زندگی مشترکشان و ماهیت رابطه‌شان می‌کند. اما جذابیت اصلی رمان در ساختار هوشمندانه آن نهفته است؛ روایتی که در سه بخش و از زبان سه راوی مختلف، فاجعه‌ای خانوادگی را کالبدشکافی می‌کند.

آلدو، شخصیت اصلی داستان، تجسم یک انسان خودخواه و توخالی است که در تمام طول زندگی‌اش تلاش می‌کند خلأ درونی‌اش را با چیزهای بیرونی پر کند. همین تلاش‌ها، او و خانواده‌اش را به سمت یک بحران بزرگ می‌کشاند. هر تصمیم آلدو، فریاد بلند خودخواهی اوست، بی‌توجه به آسیبی که به خود و دیگران وارد می‌کند.

از منظر فلسفی، می‌توان آلدو را نماد انسان لذت‌جو و پوچ‌گرای غربی دانست؛ انسانی که محصول اومانیسم و اصالت لذت‌های آنی است. او هیچ قیدی را برنمی‌تابد و هر «بندی» را مانعی برای فردیت خود می‌بیند. دومنیکو استارنونه با تبحری بی‌نظیر این شخصیت را به تصویر می‌کشد؛ او باطن و انگیزه‌های آلدو را مثل یک قصاب ماهر روی تخته می‌گذارد و بی‌رحمانه تشریح می‌کند و همین پرداخت دقیق، گواهی بر موفقیت بزرگ نویسنده است.

#یادداشت
      

        اندیشه‌ی استاد صفایی حائری بر محور شناخت استعدادها و توانایی‌های انسان و به کار گرفتن آن‌ها در مسیری الهی، که همان «صراط مستقیم» است، شکل گرفته است.
کتاب غدیر نیز از این قاعده مستثنی نیست و به طور مختصر اما عمیق، به مبحث «ولایت» می‌پردازد.

در این اثر، ولایت اینگونه تعریف می‌شود: ای انسان، تو با تمام تلاشی که برای شناخت حق، خودشناسی و درک مسیر می‌کنی، همچنان دارای ناتوانی‌ها و نقص‌هایی هستی.

در این میان، «ولیّ» با محبت و علاقه‌ی سرشارش به تو، این نقص‌ها را جبران و مسیر را برایت هموار می‌کند. این همراهی یک شرط اساسی دارد: اینکه بدانی او تو را برای خدا می‌خواهد و تو در این راه، باید به سرپرستی و راهبری او اعتماد کنی.

به بیان دیگر، وظیفه‌ی تو در برابر ولی، اطاعت برای رشد در مسیر الهی است.

 + پیشنهاد کتابی: اگر دنبال کتابی مختصر و مفید با محوریت مباحث استدلالی ولایت و غدیر هستید، کتاب پژوهشی درباره ولایت نوشته شهید سید محمد باقر صدر هم کتابی استثنایی است.
      

        کتاب «مهمان‌گاه»، پنجمین جلد از مجموعه‌ی شناخته‌شده «کاشوب»، خواننده را به سفری در روایت‌های شخصی و زیسته‌ی نویسندگان با امام حسین (ع) دعوت می‌کند. با این حال، این سفر برای خواننده همیشه به یک مقصد مشترک و عمیق ختم نمی‌شود.

جوهر اصلی یک روایت فردی، صداقت و خودافشاگری بی‌پرده‌ی نویسنده است. در «مهمان‌گاه» اما، بسیاری از روایت‌ها از این آزمون سربلند بیرون نمی‌آیند. نویسندگان اغلب در نیمه‌ی راهِ آشکارسازیِ درونیات خود توقف می‌کنند و حجابی میان خود و خواننده باقی می‌گذارند.

این خودسانسوری ناخواسته، فرصتِ یک همذات‌پنداری قدرتمند و درک عمیق را از مخاطب سلب می‌کند و و در نتیجه، کتاب برای من در سطح ستایش‌هایی نبود که پیش از خواندنش از افراد مختلف شنیده بودم.