🌀 این کتاب میان بُر است...

🖊 یادداشتی پیرامون کتاب «مبانی و اصول عرفان نظری» اثر #استاد_یزدان_پناه

✏️ محمدرضا سعادتی |طلبه حوزه علمیه قم

┄┄┄┅•••==✧؛❁؛✧==•••┅┄┄┄

🔻امام خمینی(ره): به جان دوست قسم که کلمات نوع آن‌ها (عارفان) شرح بیانات قرآن و حدیث است. (سرالصلوة؛ ص ۳۸)

📗 درباره این کتاب کم نظیر که حقیقتاً خلأ بزرگ و مهمی را برطرف کرده است نکاتی تقدیم می شود:

1️⃣ درباره شخصیت علمی #استاد_یزدان_پناه: ایشان در قلّه دانش ایستاده است و در این مسیر مانند یک بسیجی در میدان، #جهاد_علمی می کند. پروژه های علمی ایشان فراوان است ولی بصورت خلاصه باید گفت: خلأ هر دانشی را تشخیص می دهند، با مأموریت ویژه که ناظر به نیاز سر صحنه دانش و جامعه است وارد دانش می شوند، به بازخوانی صحیح، بازسازی و تولید دانش می پردازند. در واقع با استادی روبرو هستیم که با یک پروژه خاص و مأموریت ویژه در صحنه دانش حاضر شده است. ایشان خار راه را در مسیر علمی بر می دارند تا جویندگان علم از مسیر هموار به مقصد نائل شوند. 
در این کتاب هم به همین امر مهم پرداخته اند، یعنی در زمانی که نسبت به عرفان نظری بدبینی و بی مِهری وجود داشت، ایشان به این میدان آمدند و با تقریر صحیح از کلمات عرفا و بازخوانی و بازسازی مطالب، این خلأ را برطرف کردند. در ادامه به کار ویژه ایشان در این زمینه اشاره خواهد شد. 

2️⃣ این کتاب، برگزیده بیست و هشتمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شده است. همچنین به عنوان کتاب شایسته تقدیر در سیزدهمین همایش کتاب سال حوزه انتخاب گردیده است. 

3️⃣ مراحل شکل گیری: این کتاب حاصل مجموعه ۹۰ جلسه ای تدریس استاد در مرکز پژوهشی دائرة المعارف علوم عقلی اسلامی وابسته به موسسه امام خمینی(ره) است و توسط همان موسسه چاپ شده است. آیت اللّه مصباح یزدی (ره) با اینکه با برگزاری درس عرفان نظری در موسسه موافق نبودند، ولی چون از مشی استاد یزدان پناه اطلاع داشتند که با نگاه دقیق به این مسائل می پردازند، موافقت کردند و این جلسات در سال های  ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۱ در این موسسه برگزار شد و بعد به صورت کتاب منتشر شد.    

4️⃣ میان بُر مسیر علمی: با توجه به ویژگی های بسیاری که این کتاب دارد، حقیقت این است که یک میان بُر بسیار مهم برای رسیدن و فهمیدن آثار عرفانی است و سرعت کار علمی را زیاد و بلکه چند برابر می کند. 
در چند سطح این میان بُر بودن قابل تصویر است: اول؛ برای کسانی که می خواهند در فلسفه و عرفان بصورت تخصصی وارد شوند، این کتاب برای فهم دقیق و نظام مند کتاب هایی همچون تمهید القواعد، فصوص الحکم و مصباح الانس کمک شایانی می کند. دوم؛ برای کسانی که قصد ورود تخصصی به عرفان نظری را ندارند بلکه قصد کار نیمه تخصصی در عرفان را دارند. این دسته با آموختن این کتاب، می توانند کتاب تمهید القواعد را کار نکنند و مستقیم به فصوص الحکم بپردازند و یا اگر میخواهند کتاب تمهیدالقواعد را هم فرابگیرند با سهولت بیشتری آن را فهم می کنند. سوم؛ برای کسانی که قصد ورود جدی (تخصصی یا نیمه تخصصی) به فلسفه و عرفان را ندارند، این کتاب نمای کامل و در حدّ عالی از عرفان نظری را همراه با ساختار قوی ارائه کرده است و برای آشنایی با عرفان در سطح بسیار بالا برای این دسته موثر است. چهارم؛ کسانی که قصد پرداختن به اندیشه های عرفانی امام خمینی(ره) را دارند، بعد از آموختن این کتاب می توانند کتاب مصباح الهدایه و دیگر کتب عرفانی و اخلاقی ایشان را بیاموزند. 

5️⃣ برخی از مباحث در این کتاب وجود ندارد مانند تجدد امثال، قوسین، انواع معراج، صراط مستقیم، معاد و ... . برای استفاده و تکمیل این مباحث می توان به کتاب حکمت عرفانی اثر استاد امینی نژاد رجوع کرد که تحریری از درس های عرفان نظری استاد یزدان پناه است.

6️⃣ کتاب مبانی و اصول عرفان نظری توسط #استاد_امینی_نژاد در ۶۰ جلسه تدریس شده است. پیشنهاد می شود این کتاب حتماً با تدریس ایشان همراه باشد. صوت جلسات در سایت موسسه نفحات موجود است.

7⃣ این کتاب فهم افراطی و تفریطی و نادرست نسبت به عرفان نظری ندارد. به مباحث عرفانی با نگاه منصفانه، حقیقی، دقیق و فنی پرداخته است لذا جایگاه بسیار مهمی در آثار عرفانی موجود دارد. برای فهم صحیح از کلمات عرفا و عرفان نظری پیشنهاد می شود حتماً این کتاب، به عنوان یک درس جدی تلقی شود، یعنی درس گرفته شود، مباحثه و تقریر نویسی همراه آن باشد.

8⃣ ویژگی های کتاب:

👈 بازخوانی، بازسازی و تقریر صحیح از آثار و کلمات عرفا و رفع خلأها: بسیاری از مخالفت ها با عرفان نظری ناشی از تقریر نادرست و جمع نادرست از کلمات عرفا است. استاد محترم با احاطه کامل بر آثار عرفانی بصورت دقیق، تقریر صحیح و فاخر از مباحث عرفان نظری را مطرح کرده اند. 

👈 ساختار منسجم، نظام مند، فنی و دقیق از مباحث عرفانی: این کتاب مباحث عرفانی را ساختارمند کرده است و با نگاه فنی و رویکرد عرفانی به مباحث اصلی عرفان نظری پرداخته است. بسیار از مباحث چون نظام مند و با ساختار منظمی تبیین شده است جایگاه اصلی خود را یافته است که موجب فهم نظام کلان عرفانی می شود. مباحث در دو بخش "توحید چیست" و "موحد کیست" ارائه شده است. 

👈 ارائه بدیع از وحدت وجود یا توحید عرفانی: بخش مفصلی از کتاب به این مسئله پرداخته است. در این بخش به مسائلی همچون: تفاوت نگاه عرفا با فلاسفه اسلامی و غربی، ادله و لوازم و فروعات این بحث، ارتقای این بحث در مکتب ابن عربی و ... پرداخته شده است. 

👈 تبیین اصطلاحات عرفانی: بسیاری از اصطلاحات عرفانی شنیده می شود لکن چون تحلیل و تعریف درستی از آن وجود ندارد، جویندگان دانش را به خطا کشانده است. این کتاب اصطلاحات متعدد عرفانی که در آثار و کلمات عرفا به کار رفته است را بصورت دقیق تبیین کرده است و تفاوت و شباهت های هر اصطلاحی را بررسی کرده است. جایگاه اصطلاحات نیز در مباحث عرفا معلوم شده است. 

👈 تقسیم بندی و ارائه ساختار دقیق از عوالم هستی: یکی از دشواری ها در عرفان نظری، ساختار عوالم هستی و جایگاه هر مرحله و تعریف صحیح از آن است. مقام ذات یعنی چه؟ چه ویژگی هایی دارد؟ آیا به این مقام دسترسی وجود دارد؟ بعد از مقام ذات، تعین اول است یا تعین ثانی؟ ویژگی های هر کدام از عوالم هستی چیست؟ تفاوت تعین اول با تعین ثانی چیست؟ چرا برخی از عرفا از تعین اول سخن به میان نیاورده اند؟ اسامی مختلف و متعدد هر مرحله چیست؟ صقع ربوبی و خارج از صقع ربوبی شامل چه عوالمی است؟ حضرات خمس یعنی چه؟ نفس رحمانی چیست؟ تفاوت نفس رحمانی با تعین اول و از این جمله مسائل به درستی و دقیق با استناد به سخنان عرفا بررسی شده است. 

👈 پرداختن به اندیشۀ انسان کامل و قرابت آن به اندیشه شیعی: در این کتاب افراط و تفریط های موجود در این مسئله نفی شده است. هم به جنبه حقی و هم به جنبۀ خَلقی انسان کامل توجه شده است. مباحث ولایت، رسالت و نبوت و تقسیم بندی های مختلف آن در دیدگاه عرفا بررسی شده است. ختم ولایت و نبوت، تقسیم بندی های موجود ولایت و نبوت تبیین شده است. افزون بر تقریر صحیح از کلمات عرفا در این بحث، قرابت اندیشۀ آن ها به اندیشۀ شیعی آشکار شده است. 

👈 استفاده از آیات و روایات: در مباحث از آیات و روایات و فهم دقیق و عمیق از آن ها سخن به میان آمده است. بخوبی نشان داده شده است که مباحث عرفانی چگونه در حل و فصل معارف موجود در آیات و روایات کمک می رساند. همچنین عدم تنافی بین مباحث عرفانی با آیات و روایات تبیین شده است تا جایی که کلمات عرفا، به عنوان عمیق ترین فهم از آیات و روایات معرفی شده است که بدون دست یافتن به آن مباحث، حل عمیق آیات و روایت حاصل نخواهد شد. 

👈 استفاده از مباحث فلسفی: به عنوان مقدمه برای فهم آسان تر و صحیح تر از مباحث عرفانی، از مباحث فلسفی استفاده شده است. تفاوت و شباهت های مباحث عرفانی با فلسفی آشکار شده است و ارتقاهایی که عرفان از فلسفه داشته است نیز بخوبی بیان شده است. 

👈 استناد به متون درجه یک عرفا: در جای جای مباحث، استنادهای دقیق به کلمات عرفا داده شده است یعنی عرفان با کلمات عرفا معنا پیدا کرده است. حتی در جاهایی که به ظاهر تعارضاتی وجود دارد با جمع سخنان، به رفع حقیقی آن منجر شده است. در مباحث مختلف با کلمات عارفان برجسته آشنایی حاصل می شود و انقطاع از تراث در این کتاب دیده نمی شود. 

👈 پرداختن تفصیلی به تاریخ عرفان نظری و مراحل شکل گیری آن: این کتاب به تاریخچه تحولات عرفان نظری و ادوار آن پرداخته است. همچنین دوره سوم عرفان نظری که با ملاصدرا به اوج خود می رسد که جمع بین برهان و عرفان و قرآن نقطه برجسته آن است تبیین شده است. 

👈 چیستی عرفان نظری و نسبت آن با شریعت و عقل: این بحث همیشه با انتقادهای جدی از مخالفین عرفان روبرو بوده است. در این بحث نسبت عرفان و شریعت، نسبت عرفان و عقل، میزان عام و خاص برای عرفان، جایگاه عقل و دل و ... تبیین شده است. همچنین تعریف دقیق، موضوع، مسائل و غایت عرفان نظری و عرفان عملی روشن شده است. 

      

        ✏️ الحمدللّه مطالعه جلد دوم کتاب سه دیدار به پایان رسید.

برای جلد نخست این کتاب یادداشت مفصلی نوشته بودم، بخش زیادی از همان یادداشت برای جلد دوم هم صدق می کند.
بعلاوه اینکه درباره جلد دوم باید گفت همان مقدار #آتشین و #پرجاذبه بود. در اوج ترین صفحات کتاب دیدار شاه با امام بود که حقیقتا نادر ابراهیمی گل کاشته بود. غم انگیزترین صفحات کتاب هم مرگ عمه شجاع و غیور و مادر مهربان و تیزبین امام بود.

روزهای بسیار بسیار خوبی را با مطالعه این دو جلد کتاب به سر کردم. عالی بود. ای کاش جلد سوم کتاب هم کا نویسنده وعده داد بود چاپ می شد ولی سرنوشت جلد سوم گویا مشخص نیست.

#شخصیت_امام_خمینی(ره)
#سه_دیدار
#با_کتاب

      

        🌀درباره کتاب «سه دیدار» با مردی که از فراسوی باور ما می آمد...

🖋 کتاب به قلم #نادر_ابراهیمی؛ بر اساس داستان زندگی امام روح اللّه خمینی (ره) نگاشته شده است.
ادعایش این است: «من داستان می نویسم، تاریخ نمی نویسم».
 بحث تاریخی از این کتاب را به اهل فنّ آن باید واگذار کرد و این یادداشت درباره کاری است که نویسنده بر دوشش بوده است. 
 
📘 سراسر کتاب، مجذوب قلم و شخصیتی که به او پرداخته می شوی. از همان شروع کتاب میخکوبت می کند و انگار تو را به تسخیر خود در می آورد؛ هم شخصیتی که به او پرداخته است و هم قلم نویسنده. 

🔖 کتاب با این جمله از امام (ره) آغاز شده است: «ایران موجودی است الهی که بر بال فرشتگان نشسته است». البته منبع آن را پیدا نکردم.

📘 برای من که در آغاز یک راه جدید در پژوهش آثار عرفانی و سیاسی_اجتماعی امام (ره) بودم این کتاب یکی از بهترین انتخاب ها بود و آن را به دیگران هم پیشنهاد می دهم چرا که تو را مغلوب و مجذوب (نه مقلّد) امام(ره) می کند، انگیزه ای شگرف در تو ایجاد می کند که گلوله ای آتشین می شوی برای رجوع و بازگشت به تمام شخصیت (نه فقط شخصیت علمی) چنین مرد عظیمی.
   
🖍 وقتی صفحات کتاب را ورق می زنی حقیقتاً زمان در دستت نیست، زمان که چه عرض کنم گویا خودت هم در دست خودت نیستی یعنی واقعاً تو را به خدمت خودش می گیرد، کاری می کند که واقعاً خود را در محضر امام (ره) می بینی همانگونه که می خواهی. 
دلت می خواهد زیر سطر به سطر کتاب خط بکشی ولی در انتخاب سخت می مانی که کدام را ؟
 
🌕 ای کاش تاریخ و داستان مردانی چون خمینی کبیر و تاریخ عصر جدیدی چون انقلاب اسلامی، همین گونه #پر_حرارت و #پر_جاذبه به جوانان ما منتقل شود. تاریخ اگر به قالب هنر بیاید شورافکن می شود، زیبا می شود، ماندگار می شود، استقبال می شود؛ رهبر انقلاب می فرمایند: «بارها گفته ام که هر پیامی ، هر دعوتی ، هر انقلابی ، هر تمدنی و هر فرهنگی تا در قالب هنر ریخته نشود ، شانس نفوذ و گسترش ندارد و ماندگار نخواهد بود و فرقی هم بین پیام های حق و باطل نیست»(27/09/1365).
 
🌊 واژه ها و جملاتی که در وصف امام عزیز باید گفت همین است که نادر ابراهیمی قلم زده است هر چند آنانکه درکشان از شخصیت امام (ره) فاخرتر هست حتماً می گویند این هم برای او کم است و حق هم همین است  که امام بسیار بسیار فراتر از این کتاب است ولی نادر ابراهیمی تمام تلاش خودش را کرده است.   

💧 جملات زیادی را درباره امام بکار برده است اما انتخابم این سه جمله است (نقل به مضمون) که می تواند راهبرد و مأموریت حوزه و طلبه را رقم بزند:

  ۱. «جسارت است آقا روح اللّه، شما و اجدادتان به قناعت راضی نیستید» یعنی به دین حداقلی تن نمی دهید، به جهانی شدن آن می اندیشید و می خواهید جهان را از ظلم پاک کنید، به یک روستا و امام جماعت شدن و کشورداری و ... هم بسنده نمی کنید، مأموریت تان بازگشت انسان به «خلافت فی الارض» است و راه را قیام للّه می دانید. 

  ۲. شهید مدرس به عده ای از طلاب گفت: «نگین کنید این شیخ را». این جمله نیاز امروز حوزه ماست، آقا روح اللّه آن زمان باید برای طلاب جوان الگو شود، و امام روح اللّهِ انقلاب اسلامی هم که خود را در قامت مکتب امام (ره) ارائه داده است، باید مکتب نجات بخش حوزه علمیه و ایران شود. اگر امام خمینی در حوزه نگین شود، تمام هویت طلبه را ویرایش می زند، مأموریت حوزه را ویرایش می زند، دیگر نه حوزه و طلاب آن و نه اساتید و ... به کم قانع نمی شوند. این شیخ اگر در حوزه نگین شود هزاران راه حل جلوی پای ما می گذارد؛ اما درد اینجاست که شخصیت علمی و تربیتی او در حوزه عجیب در حجاب شخصیت سیاسی اش رفته و مغفول مانده است.    

  ۳. «در این چشم ها قدرت عجیبی است، قدرتی که می تواند جهان را زیر و رو کند». 
  
تنها نقص کتاب که شاید برای برخی اذیت کننده باشد اواسطش است که به یکباره از اوج محتوای داستانی به اوج مطالب فلسفی و اثبات وجود خدا روی آورد و احتمالا برخی را خوشایند نباشد ولی این نباید موجب پرهیز از ادامه مطالعه کتاب شود. 

بهترین سخن درباره کتاب همان است که خود نادر ابراهیمی در آخرین صفحه کتاب قلم زده است: «همین قدر می گویم که در عمر خویش، کاری چنین #کمر_شکن، #درهم_کوبنده و #خوف_انگیز انجام نداده ام، و نه، دیگر، خواهم داد». و نادر ابراهیمی نشان داد اهل کارهایی است که غیر ممکن بنظر می رسد. 

🌷کتاب را صبح روز شنبه ۲۶ آبان ماه تمام کردم و این یاداشت را برای جلد اول این کتاب: «رجعت به ریشه ها»، نوشتم. به شما هم پیشنهاد می کنم حتما بخوانید.

#شخصیت_امام_خمینی (ره)
#سه_دیدار

      

        #با_ضیاء_الدّین

✏️ چند خط درباره کتاب شرح حضرت آیت اللّه خامنه ای بر «حدیث مکارم الاخلاق» (با محوریت سلسله جلسات سال ۱۳۵۲ شمسی در مسجد کرامت مشهد مقدس)

📒 معرفی کتاب: کتابی است اخلاقی در شرح و تبیین حدیثی از امام صادق(علیه السلام) که در آن ده صفت از صفات پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) را بیان کرده اند. 
کتاب دربردارنده متن جلسات رهبری در سال ۱۳۵۲ شمسی است بعلاوه روایت هایی از احادیث دروس خارج فقه، برای تکمیل مباحثی که ضبط نشده است و رفع نواقص جلسات که به کتاب اضافه شده است. این کتاب توسط نشر صهبا در اردیبهشت ۱۴۰۳ برای اولین بار چاپ شده است. 

🙏 ابتدا تشکر می کنم از رفقای نشر محترم صهبا که مثل همیشه زیرخاکی هایی از بیانات رهبر انقلاب کشف و منتشر کردند. خدا قوت. منتظر تولیدات جدید هستیم. 

🔻و امّا درباره کتاب:
 🔸رویکرد مقام معظم رهبری در تفسیر مفاهیم اخلاقی را باید با یک آسیب شناسی رویکردهای دیگر آغاز کرد: 
مع الأسف در برخی از آثار اعتقادی، معارفی و اخلاقی ما، واژه ها و مفاهیم اسلامی و اخلاقی با آسیب بزرگ مواجه شده است و آن اینکه این مفاهیم فاخر، متعالی، انقلابی و پرجوشش،  بصورت #خنثی، #بی_خاصیت و #منفعل و #منقطع تعریف شده است. به همین علت، مخاطب وقتی با این واژه ها و مفاهیم آشنا می شود، حس #قیام و #برانگیخگی ندارد و عملاً تبدیل به مسلمانی خواهد شد که زیست و سلوکش با اهتمام به #نصرت خدای متعال و  #اقامه اهداف خداوند روی زمین گره نخورده است. تبدیل به مسلمانی که اوج کارآیی اش خلوت فردی در خلوتگه و تنهایی خود است. تفصیل این آسیب شناسی را می توانید در کتاب «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» بدست بیاورید. 

🔹 رویکرد استاد سیدعلی خامنه ای در تفسیر مفاهیم و واژه های حدیث مکارم الاخلاق در این کتاب، این است که آن مفاهیم قرار است ما را به افقی نائل بیاورد که بمعنای حقیقی کلمه #خلیفه_در_زمین باشیم، انسان دردمند باشیم، درد نجات بشریت از طاغوت را داشته باشیم، #قیام_للّه داشته باشیم و دیگران را به قیام کردن دعوت کنیم. 
حال تصور کنید چگونه ایشان با این رویکرد مفاهیمی همچون: یقین، شکر، سخاوت، شجاعت، حلم، غیرت، صبر، قناعت، مروّت و... را آتشین و فعّال و پرتحرّک معنا می کنند؟! این صفات قرار است با انسان و با جامعه انسانی چه کند؟ اصلا مگر این صفات، برای پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نیست، و مگر پیامبر رسالت کارخانه انسان سازی و تشکیل حکومت ندارند؟ اگر این بار را قرار است پیامبر به مقصد برسانند این صفات چگونه در خدمت قرار می گیرند؟

🔻 ویژگی های منحصر به فرد کتاب:
 
1⃣ خروج از انفعال و معنا کردن فعّال مفاهیم اخلاقی: بگونه ای که وقتی مفاهیم اخلاقی را شرح می دهند خنثی و بی دغدغه نیست مثلاً واژه صبر را که ما به گوشه نشستن و صبر کردن صِرف می دانستیم را به صبر فعّال معنا می کنند که قرار است در برابر انگیزه های شرآفرین، فسادآفرین و انحطاط آفرین، مقاومت کند و عقب گرد نداشته باشد مانند فعالیت یک کوهنورد که سختی ها را تحمل می کند اما مسیر را تا فتح قله ادامه می دهد. صبر به معنای توسری خوردن و زیر بار حوادث خم شدن نیست بلکه عامل #قیام است.
  
2⃣ امتداد عملی مفاهیم به صحنه جان و اجتماع: هیچ مفهومی را برای لذت ذهنی که فقط در ذهن بماند بررسی نمی کنند. همه مفاهیم اخلاقی این کتاب امتداد عملیاتی و اجرایی اولاً در جان آدمی و ثانیاً در اجتماع انسانی را دارد. اساساً همه مفاهیم را ایشان در خدمت کارخانه انسان سازی (که انقلاب نبوی و انقلاب اسلامی است) به کار می گیرند. هیچ مفهوم اخلاقی ای قرار نیست فقط من را انسان خوبی کند و در خدمت اجتماع قرار نگیرد. مفهوم اخلاقی ای همچون شُکر که خیال میکنیم صرفاً ارتباط عابد و معبود است را کاملاً در اختیار #اقامه اهداف الهی در حکومت اسلامی توضیح می دهند.
  
3⃣ ارتقاء فهم اشتباه و گاهی باطل عُرفی از مفاهیم اخلاقی: در ابتدای جلسات معمولاً فهم عرفی از مفهوم مدنظر را توضیح می دهند و با توجه به نگاه اسلام آن را ارتقاء مفهومی می دهند. البته این ارتقاء مفهومی حاصل نگاه منظومه ای و مجتهدانه به روایات اهل بیت (علیهم السلام) و ویژگی های نظام اندیشه ای ایشان است. 
  
4⃣ استفاده از روایات: برای اینکه بحث بخوبی تفصیل پیدا کند و جوانب قضیه معلوم شود رجوع فراوان به روایات مرتبط دیگر می کنند. مجموعه روایات را ضرب در هم می کنند و به لایه و سطوح دیگر دست پیدا می کنند. علاوه بر اینکه رجوع به روایات از لحاظ روشی، هم برای مخاطب جذاب است، هم دلگرم کننده است، و هم باعث اتقان کار می شود. 
  
 5⃣ برجسته کردن نیاز و ضرورت هر انسان مسلمان و جامعه اسلامی به تهذیب نفس و جاری کردن صفات اخلاقی: جامعه ای که از این صفات غافل باشد، از مسیر منحرف خواهد شد.

✅ مطالعه این کتاب، حیاتی و ضروری است برای:

1⃣ طلاب حوزه های علمیه (به خصوص طلاب پایه ۳ تا ۶): که با صفات اخلاقی که در این کتاب با رویکردی که اشاره شد مأنوس شوند و آن را حاصل زیست طلبگی خودشان کنند. البته خیلی صریح می توانیم این پیشنهاد را بدهیم که این کتاب حقیقتاً ظرفیت کتاب درسی شدن در حوزه را دارد ولو بصورت خودخوان (همچنانکه جای خالی کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن را برای درس عقاید حوزه حس می کنیم).

  2⃣ مبلغین: یکی از بهترین منابع برای مبلغین محترم که می توانند مستمعین خود را بر این سفره دعوت کنند و محتوای کتاب را به جان مخاطبان سرریز کنند. صفات اخلاقی ای که در این کتاب بررسی شده است برای هر انسان مسلمان و برای هر جامعه ای جزو ضروریات است. 
 
 3⃣ اساتید معزّز حوزه: یکی از سنت هایی که در گذشته وجود داشت و امروزه هم برخی از اساتید محترم آن را اجرا می کنند این است که در ابتدای درس خود، احادیث اخلاقی را برای طلاب شرح می دهند. معارف این کتاب با رویکردی که دارد، می تواند فتح باب نو و تازه ای را برای طلاب به ارمغان بیاورد.

 4⃣ پدرها و مادرها: آنقدر این مفاهیم، حیات دهنده و عملیاتی هست که نیاز هر خانواده ای است به آن عمل کند. پدر و مادر نقش بسزایی در عمل کردن این مفاهیم و آموختن آن با زبان و کردار به فرزندان خود دارند. خانواده، سلول اصلی جامعه است و وقتی با این مفاهیم آشنا شود و  به آن عمل کند، جامعه اثر آن را خواهد دید و رسیدن به مقصد آسان خواهد شد.

  5⃣ تشکل ها: یکی از ضرورت های جدایی ناپذیر تشکل های حوزوی و دانشجویی این است که برای از بین نرفتن تشکیلات و دچار آسیب اخلاقی نشدن تشکیلات برنامه جدّی داشته باشند. عموم مطالبی که در این کتاب بیان شده است مورد نیاز جدّی تشکل ها هست لذا می توان این کتاب را جمع خوانی و مباحثه کرد. 

 6⃣ معلمان محترم آموزش و پرورش: تربیت بخش عظیمی از جامعه به دست معلمان عزیز جامعه است. محیط مدرسه و کلاس درس، نقش غیر قابل انکار در تربیت نوجوانان و جوانان دارد. مفاهیم این کتاب به راحتی قابل انتقال و عمل کردن در محیط مدرسه می باشد. آشنا کردن دانش آموزان با مفاهیم اخلاقی از مهمترین و با اولویت ترین کارهاست. برجسته شدن این صفات برای دانش آموز، با رویکردی که رهبر انقلاب دارند  هم در ارتقای مدرسه هم در ارتقای خانواده و هم در ارتقای جامعه مؤثر است.  
  
🤲 در تاریخ ۲۵ تیرماه ۱۴۰۳ مطابق با روز تاسوعای محرم ۱۴۴۶ مطالعه این کتاب به پایان رسید. الحمدللّه کما هو أهله.

      

        این کتاب میانبر فهم مکتب امام خمینی است. نویسنده  نقطه کانونی مکتب امام را  توحید می داند. مباحث سلوکی کتاب و مباحثی پیرامون مردم و رشد آن ها، تمایز های عرفانی امام؛ از بهترین مباحث کتاب بود.

      

        کتاب کاربردی در مسائل سلوکی
      

        لحظات خوبی را در اویل طلبگی با این کتاب گذراندم. خدا رحمت کند آیت الله شوشتری را. حق بزرگی با این کتاب بر گردن ما دارند.
      

        یکی از بهترین و متقن ترین کتابها برای اینکه باید فکر جدی برای رشد جمعیت کرد...
      

        زوج های جوان این کتاب را با همدیگر بخوانند زیبایی خاص خودش را دارد.
      

        بهترین و عالی ترین کتابی که درباره دفاع مقدس خوانده ام. کتابی که یک بار خواندنش کم است و دلتنگ کتاب می شوی
      

        لایه های پنهان از زندگی حاج حسین همدانی در این کتاب نشان داده شده است. قلم حمید حسام هم مثل همیشه عالی بود.
      

        از واجبات طلبگی...رویکرد و زندگی شما در طلبگی را تغییر می دهد
      

        از دست ندهید
      

        مطالعه این کتاب از واجبات طلبگی است
      

        مطالعه این کتاب از واجبات طلبگی است