معرفی کتاب فانوسی که افسانه نبود اثر حمید حسام

فانوسی که افسانه نبود

فانوسی که افسانه نبود

0.0 1 یادداشت

با انتخاب ستاره‌ها به این کتاب امتیاز دهید.

در حال خواندن

1

خوانده‌ام

0

خواهم خواند

1

شابک
9786000355357
تعداد صفحات
524
تاریخ انتشار
1403/1/1

توضیحات

        حسن ترک، فرمانده ۲۳ ساله و گمنام لشکر انصارالحسین، از سوی رزمندگان این لشکر به عنوان «عارفِ لشکر» شناخته می‌شد. او که معلم علوم قرآنی بود، با تلفیق رزم و سلوک عرفانی، به فرمانده‌ای برجسته در جنگ و الگویی برای زندگی تبدیل شد. شهدایی همچون حاج حسین همدانی، علی چیت‌سازیان، علی خوش‌لفظ و میرزامحمد سلگی، او را آیینۀ تمام‌نمای جهاد می‌دانستند. به‌همین دلیل نیز شهید همدانی وصیت کرد که پس از شهادت، در کنار مزار حسن ترک به خاک سپرده شود.

حسن ترک در لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله به عنوان فرمانده گردان و در لشکر ۳۲ انصارالحسین به عنوان فرمانده طرح عملیات خدمت کرد. بررسی خاطرات او، گویی تأملی در تاریخ دفاع مقدس این دو لشکر است. اما حماسه‌ها و رزم‌های او ریشه در سیر و سلوک عرفانی و شهیدانه‌اش داشت. از این منظر، شنیدن خاطراتش، خواننده را با عرفان جنگ در خانقاهِ بازی‌دراز آشنا می‌کند.

 

او در عملیات‌های فتح‌المبین، والفجر مقدماتی، مسلم‌ابن‌عقیل و پدافندی سومار مجروح شد و سرانجام در عملیات والفجر ۸، پس از چند شبانه‌روز نبرد، هدف تیر تک‌تیرانداز دشمن قرار گرفت. یادداشت‌های روزانه‌اش در روزهای پایانی، حاکی از رسیدن به مرحلۀ یقین برای شهادت است.

زندگی حسن ترک، روایت سه رفیق است که گویی یک روح در سه بدن‌اند. آن‌ها صادق‌الوعد بودند و به هم قول داده بودند که دوری یکدیگر را تاب نیاورند و به سرِ قرار شهادت بروند. این سه رفیق، شهیدان حسن ترک، سیدجعفر حجازی و سعید تابلویی بودند.

کتاب «فانوسی که افسانه نبود» با شیوه‌ای بدیع، داستان واقعی زندگی شهید حسن ترک را از زبان خود او و با زاویۀ دید اول شخص روایت می‌کند. این اثر کاملاً مستند، بر پایۀ گفته‌های ۸۵ راوی و چهار دفتر یادداشت روزانه شهید ترک شکل گرفته است.
      

بریدۀ کتاب‌های مرتبط به فانوسی که افسانه نبود

بریدۀ کتاب

صفحۀ 41

🌀 عرفان واقعی خانقاهش بازی دراز است... 🔸یک روز با هماهنگی علی آقامحمدی به همراه سایر فعالان در حزب، به دیدار #دکتر_بهشتی در تهران رفتیم. گزارش ما در آن جلسه مورد توجه و تشویق ایشان قرار گرفت و تأکید کرد که: «عزیزان من، قبل از اینکه بخواهید برای مردم خط روشن امام را تبیین کنید باید روی خودتان کار کرده باشید». 🔹پیش از این جمله ای تأمل برانگیزتر از او شنیده بودم که در توصیف جبهه سرپل ذهاب گفته بود: «عرفان واقعی خانقاهش بازی دراز است». این عبارت دلنشین را توی دفتر مطالعات فرهنگی حزب روی مقوا نوشتم و بالای سرم نصب کردم. 🔸بازی دراز سلسله جبال بلند و کشیده به موازات جاده سرپل ذهاب تا قصر شیرین بود و همیشه در صدر خبر روزنامه ها و رادیو و تلویزیون قرار داشت و فتح آن در حکم کلید پیروزی در جنگ به حساب می آمد و همهٔ کارشناسان بر بُعد جغرافیایی و استراتژیکی آن تأکید داشتند. اما دکتر بهشتی از منظری دیگر ما را به تماشای این کوه دعوت می کرد. در قاموس اندیشه او بازی دراز یک کوه نبود که به یک #عبادتگاه برای تزکیه و طهارت روح می مانِست که سالکانش نه در محیط امن و آرام خانقاه و مسجد، که زیر آتش بی امان جنگ، خودسازی و تهذیب نفس میکردند؛ گویی که در بازی دراز جنگ، ابزاری برای سیر و سلوک برای رسیدن به مقام قُرب است. منظری که دکتر بهشتی از #عرفان_عملی در متن جنگ باز کرد، مبنای بحث های متوالی بچه های گروه مطالعاتی حزب شد و من به عنوان یک جوان هجده ساله تشنه فهم حقایق دینی، مدام کتابهای فلسفه اخلاق و حکمت را زیرورو می کردم تا نسخه ای برای عرفان عملی پیدا کنم و با شنیدن نام بازی دراز آتشفشان درونم به جوش آمد و سخت مشتاق شدم که زیستن زیر این عارفکده را تجربه کنم.

3

یادداشت‌ها

          🌀 «فانوسی که افسانه نبود» شگفتانه‌ای دیگر از #حمید_حسام 
خاطرات سردار شهید حسن تُرک

✔️ بهترین معرفی کتاب توسط خود نویسنده در صفحات آغازین:

«قصۀ زندگی بسیاری از شهدا را نوشته ام. در همۀ این سال ها هر وقت صورتِ یوسف مثالِ او به خاطرم می آمد، دست و دلم می لرزید و می گفتم: «حسن، تو نوشتنی نیستی!»...به‌راستی چه مغناطیسی در حسن تُرک بود که جذبه‌اش شهدا و حتی اولیا و علمای ربانی را مجذوب خود می‌‌کرد؛ برای عارف کامل، آیت الله آقا نجفی، «آهویِ تیزپا» بود و برای پدر معنوی لشکر انصارالحسین، آیت الله سید رضا فاضلیان، «یک امت» و برای خلاصۀ همۀ فضیلت ها، حاج حسین همدانی، «آهن ربا» و برای فرمانده و معلم نهج البلاغۀ سپاه همدان، محمود شهبازی، «منوّر» و برای حاج همت... و اما برای آنان که او را نزیسته اند شاید افسانه! 
بر این باورم که نوشتن از حسن ترک و امثال او «اذن دخول» می خواهد؛ از جنس اذن دخول هایی که زائر در آستانۀ حرم می ایستد و برای تشرّف سلام می کند و آرزو می کند که ولیِ خدا سلامش را جواب بدهد.
... منتقد حق دارد که انگشت اعتراض روی این قلم بگذارد و بگوید این قدر شهدا را دست نیافتنی و آسمانی نکنید! خواننده ای که جنگ را بیشتر در منظومه آدم‌های خاکستری یا سیاه کاویده هم حق دارد که فانوس را افسانه بپندارد اما من روح او را بر راستیِ این نوشتار گواه می‌گیرم و فاش گویم که حسن ترک #کلمه_طیبه بود او اهل #مراقبه و #محاسبه بود و آتش جنگ را #تازیانۀ_سلوک می‌دانست؛ تن را کتیبه زخم‌ها کرد و دل را آینه که انوار عنایتِ خدا بر آن بنشیند. 
برای نوشتن از چنین دردانه‌ای به امید «قبولِ حسن»، مقدمه را با تشرف به حرم سیدالشهدا در اربعین، چشم در چشم حرم، نوشتم».

📒 کتاب ۲ اسفند ۱۴۰۳ در همدان رونمایی شد. هم شهید را از کتاب های دیگر نویسنده می شناختم هم طرح جلد کتاب به یکباره در دلم نشست لذا در فکر خریدش بودم تا اینکه چند روز پیش در سالروز تولدم پیامکی از نشر شهید کاظمی برایم آمد: «هدیه تولد شما تخفیف ۳۰ درصدی» که اشتیاق دنیوی من را زیاد کرد اما چه فایده که پولی در بساط نداشتم. ۲۴ ساعت هم بیشتر زمان برای استفاده از تخفیف نداشتم. بعد از چندین ساعت پیامک دیگری آمد: «واریز: ....» جهت هدیه تولد از بستگانم. 
کتاب را خریدم، چند صفحه ابتدایی اش روح و جان من را گرفت. «به جای مقدمه» کتاب (که قسمتی از آن را در ابتدای یادداشت آوردم) مثل همیشه فوق العاده ای از حمید حسام بود. حالا مشغول مطالعه اش هستم ولی حیفم آمد معرفی کتاب را به زمان پس از مطالعه عقب بیندازم. شاید کسی دید، پسندید، خریداری کرد و از خواندش لذت برد و دعایی در حق ما. 
حقیقت این است بزرگان سیر و سلوک، انس با خاطرات شهدا را یک دستورالعمل سلوکی می دانند که روح را جلا می دهد و ما را به عالَم شهادت پرواز می دهد. پس حیف است که از این سفره، روزی نخوریم و از این شراب طهور سیراب نشویم. 

✔️ حمید حسام برای نوشتن این کتاب، به گفتۀ خودش از اسلوبی نامتعارف پیروی کرده است: «فانوسی که افسانه نبود» زندگی نامۀ مستندی است که آفت تخیّل دامنِ آن را نیالوده و در ساختار طرزی تازه و بدیع دارد؛ روایت زندگی شهید با زاویۀ دید اول شخص از زبان خود او.

 ✏️ متن کتاب از یکی از این سه راه حاصل شده است: 

۱. دفاتر چهارگانۀ یادداشت شهید حسن تُرک در موضوع محاسبات و مراقبات اخلاقی و روزنوشت های مناطق عملیاتی او از سال های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۴.

۲. مصاحبه با ۸۴ نفر، اعم از خانواده و همراه و هم‌رزم، به مدت ۱۲۵ ساعت.

۳. مکتوبات تاریخی که به شهید حسن تُرک اشااراتی داشته اند؛ شامل پانزده کتاب.

 📌و اما چند خط طوفانی از کتاب که از نوشته‌های خود شهید حسن ترک، چند ساعت قبل از شهادتش است:

«سه شبانه روز است که نخوابیده ام. پشت این خاکریزِ نصفه نیمه فقط شهدا خوابیده اند و با خمپاره هایی که گاهی دوروبرشان منفجر می‌شود هم بیدار نمی‌شوند. هلی کوپترهای توپدار مثل لاشخور مدام بالای سرمان می‌چرخند. هیچ آمبولانسی سالم به خط نمی‌رسد. آخرین آمبولانس سه روز پیش آمد، از شهدا و مجروحان لبالب پُر شد، وقت برگشتن، موشک هلی کوپترها شکارش کردند. این سی چهل نفری هم که پشت خاکریز جادۀ فاو - ام القصر می‌جنگند یا موجی اند یا مجروح.
...سی چهل نفریم. اما خدا با ماست...گویا این جاده باریک و سرنوشت ساز تنگۀ أُحدِ دیگری است و سرنوشت جنگ به دستاورد عملیات والفجر ۸ در شبه جزیره فاو گره خورده و تمام توان جمهوری اسلامی به حفظ این جبهۀ هشت متری خلاصه شده است.
مجالی نیست که بیشتر بنویسم. جاده دارد می‌لرزد و صدای شنی تانک‌ها می‌آید.دلم گواهی می‌دهد که این آخرین یادداشت من باشد. امروز سه شنبه است و پشت این خاکریز پر است از آیت‌الله».

        

2