از معدود کتاب‌هایی که از داستایفسکی خوانده‌ام قمارباز است، کتابی که حقیقتا مجذوبش شدم و بیش از هر کتابی از نویسنده آن را می‌پسندم. نمی‌دانم چه چیز این رمان کوتاه است که مرا حیران کرده، صرفا حدس‌هایی می‌زنم. این ترجمه خاص به گمانم خوب است و متن روانی دارد. 

داستان از این قرار است که یک ژنرال روسی همراه با خانواده و برخی از دوستان در شهری خارج از روسیه ساکن هستند. ژنرال ورشکسته است و منتظر مرگ عمه بزرگ ثروتمند است که شاید ارثیه او گشایش آفرین باشد. برخی از همراهان از جمله معشوقه ژنرال و طلبکار وی و چند نفر دیگر نیز برای ارثیه بزرگ دندان تیز کرده‌اند. ژنرال چند بچه دارد و یک معلم سرخانه جوان به نام آلکسی که ژنرال او را استخدام کرده، راوی داستان است و از قضا دیوانه‌وار، دختر بزرگ خانواده، پولینا را می‌خواهد، به قدری زیاد که حاضر است برای معشوقه بی‌رحم خود دست به هر کاری بزند و خود را به دردسر بیاندازد. پولینای داستان نیز یک جعبه سیاه است، معلوم نیست پشت این بی‌میلی و پست دانستن الکسی واقعا محبتی به او نیز دارد یا نه، تا آخر داستان معلوم نمی‌شود. و داستان دیوانه‌وار پیش می‌رود، هم الکسی و هم پولینا کارهایی می‌کنند که به هیچ عنوان قابل پیش‌بینی نیست، و این غیرقابل پیش‌بینی بودن این دو فرد داستان را وحشتناک جذاب کرده. داستایفسکی در قالب این دو شخصیت به راحتی مخاطب را گول می‌زند و داستان را برخلاف حدس او و در مسیری غیرقابل‌تصور پیش می‌برد. 

کل داستان در هتل پیش می‌رود و بعضا گفت و گوهای جذابی بین کاراکترها هست. به شخصه کاراکتر الکسی را بسیار دوست می‌دارم، شخصیتی‌ست که فلسفه دارد، گویا همچون جنایت و مکافات، در کلیه آثار داستایفسکی جوانان جسور و کاراکترهای اصلی فلسفه و اندیشه‌هایی ژرف دارند که به داستان مسیر می‌دهد. در همان ابتدای کار الکسی در هتل جلوی همراهان ژنرال حرف‌های آنچنانی می‌زند و سنت زندگی معمول ملت را به سخره می‌گیرد. خود الکسی بسیار اهل قمار است و هرچه دارد را فدای ریسک و امید برنده شدن می‌کند. شاید این فقط تفسیر من باشد، با یکی از دوستان گفت و گو می‌کردم و خوانش متفاوتی داشت، ولی من دوست داشتم آن چه از کتاب می‌گیرم منش الکسی باشد، این که زندگی‌های معمول و خسته‌کننده و شرافت‌مندانه و عرف را زیرپا گذاشتن و بازی کردن هر آنچه داری، با تمام وجود! قمار کن، قمار! به جای این که در چارچوب آدم‌های فاخر و "عادی" پیش بروی. 

در نهایت قمارباز یک داستان عاشقانه بسیار زیبا و رمانی واقعا تاثیرگذار برای من بود، و فکر کنم تنها کسی نباشم که معتقد است این کتاب را هرجور شده پیش از مرگ بایستی خواند!

          

            به قول مولانا:
خنک آن قمار بازی که بباخت هرچه بودش*بِنَماند هیچش الا هوس قمار دیگر
در این داستان کوتاه اما پر مایه نویسنده قمار زندگی را برای خواننده توصیف می‌کند و به مخاطب القا می‌کند که زندگی قمار بی پایان است و آدمی ناچار از داو نهادن است... آدمی به مثابه یک قمار باز!
داستایوسکی خود در برهه ای از زندگانی اش قمارباز بوده، و شاید بتوان کتاب قمارباز را به تعبیری شرح مختصری از آن دوره دانست.
          

            چرخ‌های بخت اغلب چشم و گوش آدم را پر می‌کنند و نمی‌گذارند آنچه واقعا رخ می‌دهد را ببینیم گاهی آنچنان پول به دست می‌آوریم که غرور ما را باد می کند ولی از سر آن خاطره‌ی خوش تمام چیزهایی که بدست آوردیم و از قبل داشتیم را از دست می‌دهیم. 
داستایوفسکی در کتاب قمارباز احوال خانواده‌ی روسی را در رولتن‌بورگ آلمان توصیف می‌کند که همه‌ی آن‌ها کم و بیش به این چرخ‌های بخت وابسته‌اند گاه برای تسویه بدهی گاهی برای به دست آوردن دل معشوق و گاهی هم برای اشرافی گری که داستایوفسکی آن را به شدت خار می‌کند. یک ماجرای عشق و علاقه در جریان این چرخ بخت هست که عاقبت به جایی نمی‌رسد و نویسنده کتاب خود را با این بحث تمام می‌کند که یک قمار باز دست رد به میزان بسیاری پولی که برای ایجاد یک کاری به او می‌دهد می‌زند و قبول می‌کند پول کمتری داشته باشد تا بتواند قمار کند و یاد آن برد شیرین خود را زنده کند.
          

            «قمارباز» فئودور داستایوفسکی
«یسـلونک عن... والمیسر قل فیهما اثم کبیر  

{ومنـفع للناس واثمهما اکبر من نفعهما...؛ [۱
بقره/سوره۲، آیه۲۱۹.    
در باره شراب و قمار از تو سؤال می‌کنند، بگو: در آنها گناه و زیان بزرگی است؛ و منافعی (از نظر مادی) برای مردم در بردارد؛ (ولی) گناه آنها از نفعشان بیشتر است.}

قمارباز درامی داستانی درمورد مردمانی است که در دوره ی بورژوایی اروپا(پس از انقلاب فرانسه) که هنوز ارزشهای اشرافی و اشرافی گری و به رخ کشیدن افتخارات نظامی و القاب درباری مرسوم بوده است.
داستان تا ۷۰‌صفحه ما را به یاد دیالوگ های خشک و مسخره تله تئاتر های شبکه ی۴ می اندازد اما طولی نمی کشد تا صبوری مخاطب بی پاداش باقی نماند و داستان به اوج خود نزدیک می شود و عنوان کتاب معنا می یابد.
روحیه ی قماربازی چیزی نیست که فقط در کازینو ها پیدا شود، بلکه بسیاری از ما در زندگی خود گاهی به سیم اخر می زنیم و معتقدیم که اب رفته به جوی‌ باز نمی گردد، و می خواهیم عاقبت کار را به سرنوشت بسپاریم، لذا مطالعه ی کتاب را به همه گان توصیه می کنم.
          

            قمارباز برای شروع مطالعه ادبیات کلاسیک بسیار عالی است. چون هم حجم کم و هم شیوه نوشتار روان و ساده ای دارد و قابل فهم است.
نکته ای که در این کتاب اول از همه نظر من را جلب کرد شکل خاص و غیر کلیشه‌ای و البته عجیبی از ژانر عاشقانه بود.
کتاب قمارباز به خوبی بیان کننده این موضوع است که انسان ها چگونه به آرامی در این چرخ جادویی اسیر شده و در مرداب قمار فرو می‌روند تمام هستی خود را می‌بازند.
          

            نام حمیدرضا آتش برآب را روی جلد کتاب ها زیاد دیده بودم ، ولی خودش را با برنامه «کتاب باز» سروش صحت شناختم . یک ساعت تمام محو صحبت هایش شده بودم ولی در آن چند دقیقه و چند ثانیه ای که شروع کرد در جواب سروش از اهمیت ادبیات روس بگوید و گریزی به ابله و آناکارنینا زد دیگر چیزی نفهمیدم . چند دقیقه فقط خیره شدم ، ذره ذره آب شدم و وقتی صحبت هایش تمام شد و به خودم آمدم، مو به تنم سیخ شده بود . با اینکه آناکارنینا نخوانده بودم ولی خودم را در لحظه ی وداع آنا ، کنارش دیدم و جهانی را تجربه کردم که قبل از آن حتی حسش هم نکرده بودم .

همیشه در مواجهه با ادبیات روس با گارد بسته جلو میرفتم ولی آن روز حس کردم استاد آتش بر آب آمده تا من هم بتوانم در ادبیات روس غرق شوم . تا من هم بفهمم این روس هایی که همه جا حرفشان هست ، در ادبیاتشان چه غوغایی به پا کرده اند . همان موقع بود کتابهای ترجمه ی او را گذاشتم در اول لیست خرید هایم و درست چندماه بعد که پول دستم آمد ، اولین کاری که کردم چند جلد از آثارش را خریدم .

با قمارباز شروع کردم و حالا دارم مرشد و مارگاریتایش را میخوانم . فقط میشود گفت بینظیر است ترجمه هایش . ترجمه هایی که تک تک جملاتش حساب شده است و با قلم داستانی و جذاب ، خواننده را به عمق ماجرا میبرد . 
ترجیح دادم به جای نوشتن از قمارباز که هزاران نقد و نظر قوی و گردن کلفت درباره اش نوشته شده ، از ترجمه ی عالی استاد بنویسم .
از ترجمه ای که محال ممکن است اگر شیرینی اش را چشیدی ، دنبال دیگر آثارش هم نروی ... منی که همیشه از خواندن ادبیات روس وحشت داشتم ، حالا حس میکنم گمشده ای که مدت ها در ادبیات دنبالش بودم ، همین ادبیات روس است . 
دلم میخواهد هرچه هست را بخوانم . دلم میخواهد با ترجمه استاد بخوانم.

حمیدرضا آتش برآب دیگر برای من فقط یک اسم ، روی جلد یک کتاب نیست . حتی برایم یک مترجم زبردست و ماهر که کتاب هایش را حتما باید بخوانم هم نیست . برایم یک نقطه ی عطف است . یک دریچه به ادبیات روس که حس میکنم به رویم باز شده تا من هم بتوانم ادبیات روس را با تمام وجود لمس کنم .

در آخر اگر بخواهم حمیدرضا آتش بر آب را تعریف کنم ، فقط میتوانم بگویم : او کتاب ترجمه نمیکند . کتاب را زندگی میکند و آن زندگی را روی کاغذ به جریان می اندازد.
.
          

            یه‌روایت صمیمی و بی‌پرده، یعنی نویسنده که داستایوسکی باشه، شما رو فقط در سطح روابط نگه نمی‌داره بلکه وارد بطن روابط می‌کنه. احساسات بی‌پرده عنوان میشن و ... واقعا وقتی تموم شد ناراحت شدم.

داستان یه معلم خونگی قمارباز که از همه جا قطعه و داره برای خانواده‌ی یه سرهنگ بازنشسته تدریس می‌کنه. از قضا عاشق دختر سرهنگ هم هست. یه جور عشق شاه و گدایی ... 

باترجمه‌ی سروش حبیبی خوندمش که واقعا بی‌نظیره. با عزیزترین کسمم خوندمش که لذتشو چندچندان کرد ...
          

            داستان از زبان یک معلم روایت می‌شود که چالش ها و دگرگونی های یک خانواده روس را بیان می‌کند و
به اجبار یکی از اعضای خانواده و به قصد قدرت نمایی به قمارخانه می‌رود.
داستایوفسکی زندگی را یک بازی قمار دانسته که انسان در آن قدرت انتخاب دارد اما نتیجه‌ی انتخاب فرای اراده‌ی بشریت است.
          

            خلاصه کتاب اینه طمع طمع طمع.
و اینکه از هیچ کسی‌ بعید نیست.
 چه جوون چه پیر.
حتی موضوعش مینونه همه چیز باشه.
چه پول چه زیبایی چه شهرت  حتی عشق.
کتاب لحظه لحظه طمع آدم‌های مختلف در موضوعات مختلف رو نشون میده و اینکه قمار فقط تو قمارخانه نیست.
هر لحظه از زندگی ممکنه ما هم تب و تاب یه قمار باز رو داشته باشیم.
خیلی لذت زدم. ترجمه‌ای که خوندم از جلال بود و نسبتا خوب بود.


          

            وای ﮐﻪ ﭼﻘﺪر ﻣﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎی داﺳﺘﺎﯾﻮﻓﺴﮑﯽ را دوﺳﺖ دارم. ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﻗﻤﺎر ﺑﺎز ش ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در زﻣﺎن ﺑﯽ ﭘﻮﻟﯽ اش ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎﻋﺚ ﻋﺠﻠﻪ .ﻧﻮﯾﺴﯽ اش ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻗﻤﺎز ﺑﺎز داﺳﺘﺎن ﻣﻌﻠﻢ ﺳﺮ ﺧﺎﻧﻪ ای اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻗﻤﺎر ﺧﻮب ﺷﺎﻧﺲ ﻣﯽ آورد و ﻋﺎﺷﻖ ﻗﻤﺎر اﺳﺖ و اﯾﻦ ﻋﺸﻖ ﺣﺘﯽ او را ﺑﻪ ﯾﮏ ﻓﺮد ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ . وﻟﯽ ﭼﻮن ﭘﻮل ﺑﺎدآوردﻩ را ﺑﺎد ﻣﯽ ﺑﺮد ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪی اش در ﺳﺨﺘﯽ آن ﻫﻢ ﻓﻘﻂ ﯾﮏ ﻣﺎﻩ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻃﻮل .ﻧﻤﯽ ﮐﺸﺪ زﯾﺒﺎﯾﯽ داﺳﺘﺎن در ﺗﻮﺻﯿﻔﺎت ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ای .اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺑﺨﻮاﻧﯿﺪش ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﺧﻮد داﺳﺘﺎﯾﻮﻓﺴﮑﯽ ﻧﯿﺰ ﻗﻤﺎر ﺑﺎز ﺣﺮﻓﻪ ای ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ اﻣﺎ ﻣﻦ ﺣﺲ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ در اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺘﻪ از ﻧﺤﺴﯽ در .آﻣﺪ ﻗﻤﺎر ﺑﮕﻮﯾﺪ ﮐﺘﺎﺑﯽ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺧﻮاﻧﺪم ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺟﻼل آل اﺣﻤﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺘﺸﺎرات ﻧﺸﺮ ﺧﺮم ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪﻩ.ﮐﻪ آل اﺣﻤﺪ ﺧﻮد ﻧﯿﺰ اﯾﻦ ﮐﺘﺎب را از ﯾﮏ ﻧﺴﺨﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻮی ﺗﺮﺟﻤﻪ ﮐﺮدﻩ وﻟﯽ ﻣﯽ . ﺷﻮد ﺑﻪ ﺟﻼل اﻋﺘﻤﺎد ﮐﺮد