داستانی در دهکده ای کوچک ایتالیایی به نام فونتامارا که به نام عدالت و قانون، وکلا و متصدیان دولتی هر بلایی سر ساکنانش می آورند  چون رعیت هستند. در جایی از داستان گفته می شود که باید رعیت سختی بکشد و زندگی سختی داشته باشد چون برای اینکار ساخته شده. همه چیزشان را میگیرند و قانون، تنها صلاحی است در دست جباران. و دهقانانی که حتی از داشتن چیزهایی که متعلق به خودشان هست هم محروم می شوند و مبارزه ی اندک دهقانان هم با این سختی ها و فاشیست که همگی به ضرر آنها تمام می شود. زندگی هایی که جباران قدرتمند تباه می کنند زمین هایی که از دهقاناتی که نه  فقط صاحب زمین بلکه ارتباطی بسیار فراتر با زمین اجدادی شان دارند از آنها سلب می شود و سیاست مدارانی که دوست دار مردم خوانده می شوند انها را بیشتر از همه گول میزنند. فونتامارا داستانی ست بسیار انسانی با  ناامیدی ها، امیدها ارتباطات انسانی، انسانیت، عدالت و قانون. داستاتی بسیار روشنگر و ملموس که هیچگاه تازگی اش و روح انسانی ش را از دست نمیدهد.
        

          یکی دیگر از کارهای درخشان سیلونه است. کتاب بسیار زیباییست.
        

          حکومتی که با اتنخابات رو کار می آد همیشه از طرف ثروتمندا کنترل میشه چون که انتخابات رو ثروتمندا اداره میکنن
        

          فونتامارا نام یک روستا در ایتالیاست زیر سلطه‌ی فاشیسم و فقر. داستان از زبان یک خانواده برای شخص راوی تعریف میشه. از همون ابتدا رنج و سختی کاملا قابل درکه جایی که برق فونتامارا به خاطر عدم پرداخت بهای برق قطع شده و اونها دوباره مجبور به استفاده از مهتاب شده‌اند. این قطع برق فقط ابتدای مصیبت‌هاست و آب به بزرگترین معضل مردم تبدیل میشه. در طول داستان از انسان دو رو که خودش رو دوست مردم معرفی میکنه ولی تمام کاراش علیه مردمه، از جوانی انقلابی، از هجوم و تجاوز و از تمام سختی‌هایی که شاید برای ما آشنا باشه می‌خونیم. ترجمه‌ی کتاب خوبه، داستان رو میتونم به دو قسمت تقسیم کنم، نیمه‌ی اول کمی کند ولی قسمت دوم جذابتره.ه
        

          سیلونه را با داستان کوتاهی سیاسی از کتاب بهترین داستان های جهان گلشیری شناختم.
فونتامارا و نان و شراب دو رمان معروف تر سیلونه محسوب می شوند و مثل بیشتر آثار معروف، در اینترنت و نظرات مردم با کلمات کلی و  تکراری  تعریف می شوند. شاهکار، عالی، اثر درخشان. 
اما خیلی وقت ها کسی نمی گوید که دقیقا چرا      
 این جور کتاب ها معروف هستند و از طرف اهالی ادبیات مکرر توصیه می شوند. 
و اما در مورد این کتاب:
خودم تا پایان کتاب دنبال داستان می گشتم و چون چیز خاصی پیدا نمی کردم برای خودم بسته بودم که کتاب خوبی نیست اما چون معروف است باید تمامش کنم.
وقتی تمام شد تازه متوجه شدم که قضیه چه بوده.
 یک سری رمان و داستان ها هستند که داستان  شخصی را دنبال نمی کنند. مثلا در همین کتاب ما داستان شخص به خصوصی را  دنبال نمی کنیم.
 ( غیر از اواخر داستان   که آن شخص هم نماینده مردم است)
صرفا مثل ماهواره از بالا به زندگی در فونتامارا نگاه میکنیم و مردمش را با همه‌ی ساده لوحی ایشان میبینیم.  در موقعیت های مختلف (تقسیم آب یا شکایت کردن روستائیان از مسئولین) عمق دندان گردی دولت و احمقی مردم را درک میکنیم  و عمیقا آزرده و گاهاً عصبانی می شویم. هنر نویسنده در این است، ما با شخصیت اصلی نداشتن تا اواخر کتاب با مردم همراه می شویم و گویی جز آنها می شویم. 
نمونه ی دیگر اینجور روایت جمعی، زمین سوخته ی احمد محمود است. این داستان ها را باید نقشه وار دید. از بالا و جامع. آن وقت است که می فهمی نویسنده چه کرده و چرا اثرش ماندگار شده.
        

          


فونتامارا روستایی کوچک و دورافتاده در جنوب ایتالیاست؛ جایی که زندگی اهالی‌اش با خاک و آفتاب و خشکسالی گره خورده و در تمام طول تاریخش، هیچ‌گاه رنگ عدالت و برابری را به خود ندیده. 
سیلونه ما را از همان سطرهای نخست به دل زندگی «فونتامارایی‌ها» می‌برد؛ مردمانی ساده، صبور، اما همواره در محاصره زورگویی مالکان، مقامات محلی و سیاستمدارانی که نام‌شان عوض می‌شود، ولی روش‌شان همان است: بهره‌کشی و وعده‌های توخالی.

رمان به شکل روایت جمعی نوشته شده، گویی همه اهالی با هم داستان را تعریف می‌کنند. این صدا، صدای روستاییانی است که حرف‌شان در هیچ دادگاهی شنیده نمی‌شود، اما در کنار هم، گویی حافظه مشترک یک ملت را زنده نگاه می‌دارند. ما با شخصیت‌هایی مثل «برشتینو» جوان بی‌پروا، و «مارچیلا» مادر سخت‌کوش روبه‌رو می‌شویم که هر کدام نماینده بخشی از رنج و امید این مردم‌اند. سیلونه با طنزی تلخ و ساده‌گویی هوشمندانه، بی‌عدالتی را نشان می‌دهد؛ آن‌هم نه به‌عنوان حادثه‌ای گذرا، بلکه به‌عنوان وضعیتی دائمی که نسل به نسل ادامه دارد.


❌❌❌❌❌❌❌❌

و در پایان، تلاش‌های مردم برای دفاع از حقوق‌شان با فریب و خشونت پاسخ داده می‌شود. برشتینو، که به نمادی از جسارت روستا بدل شده بود، به شکلی ناجوانمردانه کشته می‌شود. اهالی، خسته و ناامید، درمی‌یابند که قدرت حاکم نه‌تنها گوش شنوا ندارد، بلکه آماده است هر صدای مخالفی را خاموش کند. روستا به همان سکوت پیشین بازمی‌گردد، اما این‌بار، در دل مردم زخمی تازه و خاطره‌ای از شکست باقی مانده است. پایان تلخ کتاب نه نقطه، که سه‌نقطه‌ای است برای تاریخ: داستان فونتامارا، داستان هر جایی است که فقر و استبداد دست در دست هم داده‌اند.

❌❌❌❌❌❌❌❌❌


*درباره‌ی نویسنده*
اینیاتسیو سیلونه (۱۹۰۰–۱۹۷۸) در منطقه آبروتزو در جنوب ایتالیا به دنیا آمد؛ منطقه‌ای فقیر و کشاورزی که خاطره قحطی‌ها، مهاجرت‌ها و سرکوب‌ها در آن زنده بود. او جوانی‌اش را در فضای پرتلاطم ایتالیا گذراند: از فعالیت در حزب کمونیست و فرار از فاشیسم موسولینی تا زندگی در تبعید. تجربه زیسته‌اش با فقر روستایی و مبارزه با استبداد چنان آمیخته بود که آثارش، از جمله فونتامارا، هم بوی خاک روستا را دارند و هم ضربان تند سیاست و مقاومت را. فونتامارا در ۱۹۳۳، در تبعید و به زبان آلمانی منتشر شد و به سرعت به یکی از آثار شاخص ادبیات ضد فاشیستی بدل گشت.


        

          فونتامارا
نوشته اینیاتسیو سیلونه
ترجمه منوچهر آتشی 

.
.
"او آماده بود که برای موفقیتش هرکاری بکنه. تمام این کارا رو به خاطر عشق یک زن می‌کرد. شایدم مرگ نجاتش داده باشه." صفحه ۱۹۰
. 

اینیاتسیو سیلونه، نویسنده و متفکر برجسته ایتالیایی قرن بیستم، با نام اصلی سکوندو ترانکویلی در سال ۱۹۰۰ در منطقهٔ آبروتزو زاده شد. او در سال‌های نخست جوانی به جنبش‌های سیاسی چپ گرایش پیدا کرد و به عضویت حزب کمونیست ایتالیا درآمد. اما با مشاهدهٔ انحرافات ایدئولوژیک و سخت‌گیری‌های استالینی، از آن حزب فاصله گرفت و به تدریج به یکی از منتقدان سرسخت تمامیت‌خواهی، چه در قالب فاشیسم و چه در شکل کمونیسم اقتدارگرا، بدل شد. این سیر اندیشه و تجربه‌های سیاسی در سراسر آثارش بازتاب یافته است. سیلونه در تبعید، عمدتاً در سوئیس، می‌زیست و همانجا مهم‌ترین رمان‌هایش از جمله فونتامارا و نان و شراب را نوشت. نگاه او بیش از هر چیز معطوف به دهقانان و فرودستان جامعه بود، کسانی که در نظام‌های سیاسی و اقتصادی زمانه‌اش سهمی جز محرومیت و بی‌عدالتی نداشتند. 

رمان فونتامارا (1933) نخستین اثر مهم سیلونه و احتمالاً شناخته‌شده‌ترین کار او در سطح جهانی است. داستان در روستایی کوچک در جنوب ایتالیا به همین نام رخ می‌دهد، جایی که مردمانش—دهقانانی فقیر و ساده‌دل—زندگی خود را بر پایهٔ کار بر زمین، آب اندک و امیدی اندک‌تر می‌گذرانند. سیلونه در همان آغاز، فضای فقر و درماندگی را ترسیم می‌کند و سپس تضاد اصلی را آشکار می‌سازد: ورود قدرت‌های تازه، چه دولت مرکزی و چه سرمایه‌دارانی که با نام «تمدن» و «پیشرفت» پا به زندگی مردم می‌گذارند. 

یکی از نخستین تنش‌های داستان مربوط به ماجرای مالیات‌ها و سپس حق‌آبه و برق‌رسانی است. دهقانان فونتامارا که از درک پیچیدگی‌های قوانین مالی و قراردادهای جدید عاجزند، ناگهان خود را در برابر نظامی می‌یابند که هم زمین و هم آبشان را می‌بلعد. در این میان، شخصیتی به نام ترادر به‌عنوان نماد سرمایه‌داری فریبنده وارد می‌شود. او با وعده‌های رفاه، عدالت و توسعه، اعتماد اهالی را جلب می‌کند، اما اندک اندک نشان می‌دهد که هدفش چیزی جز بهره‌کشی و چپاول نیست. به این ترتیب، زندگی دهقانان فونتامارا در مسیر تازه‌ای از استثمار قرار می‌گیرد: مالیات‌های سنگین، محرومیت از زمین‌های کشاورزی و از دست رفتن حق دسترسی به آب و برق.


از منظر ادبی، سیلونه نویسنده‌ای بود که بیش از هر چیز بر سادگی بیان و وضوح روایت تکیه می‌کرد. او در پی آفرینش ساختارهای پیچیده یا بازی‌های زبانی نبود، بلکه دغدغه‌اش این بود که رنج و ستم اجتماعی را در زبان مردم عادی بازگو کند. نثر او سرراست، بی‌پیرایه و مستقیم است، تا آن‌جا که برخی منتقدان آن را بیش‌تر یادآور گزارش یا شهادت می‌دانند تا داستانی صرفاً تخیلی. همین ویژگی باعث می‌شود آثارش به سرعت با مخاطب ارتباط برقرار کنند، به‌ویژه با کسانی که نسبت به سرنوشت طبقات محروم حساسیت دارند.

با وجود این، آن‌چه رمان را از یک گزارش اجتماعی ساده متمایز می‌کند، لحن انتقادی و صریح آن است. سیلونه می‌کوشد بی‌عدالتی‌های فاشیسم و سرمایه‌داری را افشا کند و به دهقانان صدایی ببخشد. با این حال، منتقدان بارها یادآور شده‌اند که فونتامارا—همچون بسیاری از رمان‌های سیاسی دهه‌های ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰—تا اندازه‌ای ایدئولوژیک است. به بیان دیگر، در حالی که یک رمان کلاسیک معمولاً مجالی به مخاطب می‌دهد تا خود قضاوت کند، در این اثر اغلب دیدگاه نویسنده یا راوی به شکل مستقیم و پررنگ بیان می‌شود. بنابراین، خواننده به جای آن‌که تنها شاهد باشد، مدام با قضاوت‌ها و داوری‌های روشنفکرانه مواجه می‌شود. البته باید توجه داشت که این ویژگی در بافت تاریخی و سیاسی زمانهٔ سیلونه قابل فهم است: او در تبعید و در شرایطی نوشت که فاشیسم در کشورش حاکم بود و امکان بی‌طرفی یا سکوت برای یک نویسندهٔ متعهد تقریباً وجود نداشت. 

در میان شخصیت‌های رمان، براردو ویولا جایگاهی ویژه دارد. او جوانی است که هم نیروی زندگی و هم امید به تغییر را در خود حمل می‌کند، اما سرنوشتی تراژیک نصیبش می‌شود. براردو با روحیهٔ مقاوم و سرکش خود نماد شورش علیه وضع موجود است، اما همانند بسیاری از قهرمانان روستاهای محروم، قربانی می‌شود. این سرنوشت تلخ نه تنها بُعد انسانی رمان را تقویت می‌کند، بلکه نگاه واقع‌گرایانهٔ نویسنده را نیز نشان می‌دهد: در جهانی که نابرابری ساختاری ریشه‌دار است، قهرمانان فردی نیز به آسانی از میان می‌روند. 

ترجمهٔ فارسی فونتامارا به قلم منوچهر آتشی از جمله ترجمه‌های روان و خوش‌خوان این اثر به شمار می‌رود. آتشی توانسته است لحن ساده و روستایی رمان را به فارسی منتقل کند، بی‌آن‌که از بار اجتماعی و انتقادی آن بکاهد. همین ترجمه سبب شده کتاب برای خوانندهٔ فارسی‌زبان به‌ویژه در فضای دهه‌های گذشته جذابیت دوچندان داشته باشد.

در مجموع، فونتامارا رمانی است کوتاه، یک‌نفس‌خوان و تأثیرگذار. اگرچه نمی‌توان آن را بهترین اثر سیلونه دانست—چرا که بعدها در نان و شراب و دانه زیر برف به پختگی بیشتری در تلفیق داستان‌پردازی و اندیشه رسید—اما به‌عنوان نخستین گام جدی او در عرصهٔ ادبیات سیاسی، جایگاهی ویژه دارد. سلسله‌وقایع و نحوهٔ روایت در فونتامارا بسیار هوشمندانه چیده شده و خواننده را تا پایان همراه می‌سازد. این اثر، بیش از هر چیز، یادآور رنج مردمی است که صدایشان به گوش جهانیان نمی‌رسید، و شاید همین وظیفهٔ اخلاقی و انسانی، بزرگ‌ترین دستاورد رمان باشد. 

در پناه خرد

پی‌نوشت: فیلمی به اقتباس از اثر به همین نام در سال ۱۹۸۰ ساخته شده و دیدنی‌ست.