یادداشت‌های احسان شیرفرهنگی (6)

            پیش از آنکه پیشنهادهایی برای ساختاربندی مجدد دانش در نظر بگیریم، از نظر ما، ابعاد مهم و مختلفی وجود دارد که می‌ارزد بیش‌تر مورد بحث و تحلیل شوند.آنها عبارتند از:
۱) دلالت‌های رد تمایز هستی‌شناختی میان انسان‌ها و طبیعت، تمایزی که حداقل از زمان دکارت در اندیشه‌ی مدرن ظاهر شد؛ ۲) دلالت‌های رد و نفی در نظر گرفتن دولت به مثابه تدارک‌کننده‌ی تنها محدوده‌ی ممکن و یا اولیه، که کنش اجتماعی در آن رخ می‌دهد و باید بر آن مبنای تحلیل قرار گیرد؛ ۳) دلالت‌های پذیرش تنش بی‌پایان میان یکی و بسیار، امر جهان‌شمول و امر خاص به مثابه یک ویژگی دائمی جامعه‌ی انسانی و نه همچون امری نابهنگام؛ ۴) نوع عینیتی که در پرتو شرایط و مقدمات تکوین علم، معقول و توجیه‌پذیر است.
          

            حفظ شیوه‌های قدیمی تولید به شکلی ثابت و یکنواخت لازمه‌ی نخست حیات تمام طبقات صنعتی پیشین بود. [در مقابل،] دگرگونی بی‌وقفه‌ی تولید، آشفتگی منظم همه‌ی شرایط اجتماعی و تردید و ناآرامی ابدیْ مشخصاتی هستند که دوره‌ی تاریخی بورژوازی را از تمام دوره‌های پیشین متمایز می‌سازند. بورژوازی همه‌ی روابط ثابت را، روابطی که ناگهان یخ بسته و ایستا شده‌اند، همراه با عقاید و پیش‌داوری‌های قدیمی و قابل احترامشانْ رُفته و از میان برداشته است. همه‌ی اشکال جدید، پیش از آنکه فرصت یابند خود را محکم و پابرجا سازند، به چیزی کهنه و قدیمی تبدیل می‌شوند. هر آنچه سخت و استوار است دود می‌شود و به هوا می‌رود و هر آنچه مقدس است عرفی و بی‌حرمت می‌شود (ص ۲۹).