یادداشت احسان شیرفرهنگی

        حفظ شیوه‌های قدیمی تولید به شکلی ثابت و یکنواخت لازمه‌ی نخست حیات تمام طبقات صنعتی پیشین بود. [در مقابل،] دگرگونی بی‌وقفه‌ی تولید، آشفتگی منظم همه‌ی شرایط اجتماعی و تردید و ناآرامی ابدیْ مشخصاتی هستند که دوره‌ی تاریخی بورژوازی را از تمام دوره‌های پیشین متمایز می‌سازند. بورژوازی همه‌ی روابط ثابت را، روابطی که ناگهان یخ بسته و ایستا شده‌اند، همراه با عقاید و پیش‌داوری‌های قدیمی و قابل احترامشانْ رُفته و از میان برداشته است. همه‌ی اشکال جدید، پیش از آنکه فرصت یابند خود را محکم و پابرجا سازند، به چیزی کهنه و قدیمی تبدیل می‌شوند. هر آنچه سخت و استوار است دود می‌شود و به هوا می‌رود و هر آنچه مقدس است عرفی و بی‌حرمت می‌شود (ص ۲۹).