یادداشت‌های کەوسەر (14)

          زیادی طول کشید. اگر فاصلە نمی‌انداختم بیشتر لذت‌بخش بود خواندنش. 
مصاحبەی پایانی خواندنی‌تر بود.
        

          "فراتر از زندگی روزمرە رفتن" برای من موضوع اصلی بود. فکر کردن دربارەی موضوعاتی مهم‌تر و به عمل درآوردن‌شان. موضوعاتی که انجام آنها به نوعی نجات‌بخش است و جاودانە. نجات یک زندگی‌.

از متن کتاب :
"آیا زندە بودن، بدون آنکه آدم‌ها به همدیگر کمک کنند ارزشی دارد؟ آیا ممکن است که آدم سال‌ها و دهه‌ها و تمام عمر به زندگی ادامە بدهد، بدون آنکە حتی یک بار برای مقابلە با آنچە زندگی رویارویش قرار می‌دهد شهامت کافی داشتە باشد؟"
        

          این کتاب، فقط یک کتاب آشپزی نیست که دستور پخت غذاهای مختلف در آن آمدە باشد و بس. در کنار دستور پخت، دوراس از خود و علاقەاش بە آشپزی و آشپزخانە (بە عنوان«جایی گرم») هم گفتە است.
او غذاها را بە آدم‌ها ربط می‌دهد و بر طبق اینکە چه کسی فلان دستور پخت را بهش گفتە است، آن غذا را به اسم او نامگذاری می‌کند. مثل کوفتەی یونانی ملینا.
بە نظر، علاقەاش بە ملینا زیاد بودە؛ چون گفتە بود کە عمیق‌ترین خندەهایش را با ملینا داشتە است. «ما بیهودە می‌خندیدیم. بە محض اینکە بە یکدیگر نگاە می‌کردیم، می‌زدیم زیر خندە و منفجر می‌شدیم». این عبارت آنقدر گیراست که امکان دارد خوانندە مثل من، با خواندن آن لبخندی بە لبش بیاید و بە یاد دوستانش بیفتد و خندەهای بی‌دلیل و از تە دلشان.

مارگریت دوراس، آشپزی را بسیار نزدیک بە امر نوشتن در نظر می‌گیرد. وجە مشترک آشپزی و نوشتن در نظر او، تنهایی است؛ «خلوتی کە آدمی برای خلق کردن در اختیار دارد».
دوراس آشپزی را راهی برای بیان علاقە و محبت به کسانی کە دوستشان داریم می‌داند و می‌گوید درست کردن بعضی غذاها فقط مختص عزیزترین دوستان است.
او با درست کردن غذا حس دوست داشتنش را بیان می‌کند و می‌گوید: «من بە آنها نمی‌گویم کە دوستشان دارم. من آن‌ها را نمی‌بوسم.من آدم خیلی لطیفی نیستم. بە جای همەی این‌ها، برای آن‌ها غذا می‌پزم».
دوراس اهمیت این موضوع را چنان می‌بیند کە اگر آدم فقط برای خودش آشپزی کند «به تثبیت ناامیدی» در او خواهد انجامید.

در قسمتی از کتاب آمدە است کە آشپزخانە‌ها، امروزە خلوت شدەاند و دوراس نتیجەی این موضوع را اینچنین می‌بیند: «مردمانی کە کمتر از آشپزخانە استفادە می‌کنند، مردمانی بی‌حوصلە هستند که نمی‌توان زیاد با آن‌ها معاشرت کرد و زندگی‌شان بە فنا رفتە است».
در جایی دیگر از کتاب، در مورد اهمیت آشپزخانە نوشتە است: «همین جاست کە گرم است و همین جاست کە می‌توان در حال گپ زدن با مادری که آشپزی می‌کند، ماند».
با این اوصاف، آشپزخانە در نظر دوراس مکانی مهم در خانە است که پر جنب و جوش بودن در آن بە معنای در جریان بودن زندگی، در آن خانە است.

کتابی بود سرشار از حس زندگی.
        

          [1]

فصل اول کتاب را که خواندم، برایم گنگ و نامفهوم بود. نمی‌دانستم از کجا شروع شدە و دارد به کجا می‌رسد!
با خواندن فصل دوم، این موضوع برایم کمرنگ‌تر شد و بهتر متوجه نوع روایت شدم.
[2]

وولف معتقد است هر زنی باید پول و اتاقی از آن خود داشتە باشد تا بتواند بدون هیچ‌گونە مزاحمتی از سوی اطرافیان، بنویسد.
آزادی و عدم محدودیت زنان در تألیف آثار ادبی، علمی، هنری و ... مؤثر است. در رابطه با این موضوع باید بگوییم که درآمد، بە همراە خود استقلال می‌آورد، استقلال هم امکان ارتباط با دنیای بیرون را فراهم می‌کند. براساس تجربیات به دست آمدە از تعامل با دنیای بیرون هم، ذهن پربار می‌شود و می‌توان در اتاقی از آن خود به امر نوشتن پرداخت.
همانطور که در چند سطر بالاتر گفتم استقلال زن، امکان بهرەمندی از آثار بیشتری در حوزەهای مختلف را برای جامعە فراهم می‌کند. و این بهرەمندی بیشتر، پیشرفت چشمگیرتری را هم برای جامعە بە دنبال دارد.
در مقالەای به نام (زنان و داستان) از ویرجینیا وولف، آمدە بود که زنان به دلیل محدودیت و شرایط سختشان فراغت کمتری داشتند برای نوشتن آثاری تاریخی،علمی یا زندگینامە و ... . و بهترین و راحت‌ترین راه که به تمرکز کمتری نیاز داشت، نوشتن رمان بود؛ ولی در آیندە با توجە بە استقلال بیشتر زنان، تألیف آثاری از این دست -تاریخی، علمی، زندگینامە و ...- بیشتر می‌شود و حتی رمان‌های بهتری هم خواهند نوشت.
و این امر هم با درآمد و اتاقی از آن خود امکان‌پذیر است :
"از اینجا تا پرداختن به هنرهای پیچیدە، که زنان تاکنون دستی در آن آزمودەاند، گام کوتاهی است -تا نوشتن مقاله و نقد، تاریخ و زندگینامە- و این گام نیز، اگر رمان را در نظر بگیریم، گامی است به جلو؛ زیرا علاوە بر آنکە کیفیت خود رمان را بهبود می‌بخشد، بیگانگی را پراکندە می‌کند که به دلیل در دسترس بودن ادبیات داستانی جذب آن شدەاند ولی دلشان جای دیگری بودە است. در نتیجە، رمان از آن زائدەهای تاریخ و واقعیت، که در زمانەی ما آن را چنان بدقوارە ساختەاند رها می‌شود.
بنابراین، اگر اجازە داشتە باشیم پیشگویی کنیم، باید بگوییم زنان در آیندە، کمتر رمان خواهند نوشت، ولی رمان‌های بهتری می‌نویسند؛ و نە تنها رمان کە شعر و نقد و تاریخ. ولی در این پیشگویی بی‌تردید بە آن عصر طلایی و احتمالاً افسانەای، نظر داریم که در آن زنان چیزهایی در اختیار خواهند داشت که مدت‌های مدید از آنان دریغ شدە است -فراغت و پول و اتاقی از آن خود-"
[3]

"دربارەی پدرانمان، هموارە از واقعیتی، تمایزی، آگاهیم. سرباز بودەاند یا دریانورد؛فلان مقام اداری را داشتەاند یا بهمان قانون را وضع کردەاند.
ولی از مادرانمان، از مادربزرگ‌هایمان، از مادران مادربزرگ‌هایمان چە باقی است؟ تنها یک روایت. این یکی زیبا بودە؛ آن یکی گیسوان قرمز داشتە؛ دیگری را ملکەای بوسیدە بود.
از آنها هیچ نمی‌دانیم مگر نامشان و تاریخ ازدواجشان و شمار فرزندانی که به دنیا آوردەاند."

این نیز بخشی از مقالەی مذکور بود.
در این رابطە باید بگوییم که هرچند در حال حاضر وضعیت زنان نسبت به سال‌ها پیش بهتر شدە؛ امّا همچنان جای تغییر بیشتری هم هست.
ویرجینیای عزیز! زنان در عصر حاضر کتاب می‌نویسند، فعالیت‌های علمی و فرهنگی انجام می‌دهند و دانشمند، پژوهشگر، پزشک و ... می‌شوند؛ امّا در بعضی جوامع، زنان هنوز برای ابتدایی‌ترین حقوق خود می‌جنگند.
جوامعی هستند که ملاک ارزش زن، ظاهر اوست نە دنیای بزرگ و افکاری که در سر دارد.
در اینجا به شعری از آن فینچ -لیدی وینچلسی- اشارە می‌کنم کە وولف در کتابی از آن خود آوردە بود :
"افسوس! زنی کە قلم به دست می‌گیرد،
بە نظر دیگران موجودی بس گستاخ است،
این خطا با هیچ فضیلتی جبران نمی‌شود.
بە ما می‌گویند دربارەی جنسیت و راە و روش خود بە خطا می‌رویم؛
بچەدار شدن، مد، رقص، لباس، بازی
این‌ها هنرهایی است که باید در آرزویشان باشیم؛
نوشتن، خواندن، فکر کردن، سؤال کردن
چون ابر بر زیبایی ما سایە می‌افکند و وقتمان را تلف می‌کند،
و سد راە موفقیت‌های جوانی ما می‌شود،
در حالی کە مدیریت ملال‌آور خانەی بندگی
بە عقیدەی برخی، مهم‌ترین هنر و فایدەی ماست."
 
اصلاً شاید این زنان، خودشان هم بە غیر از اموری سطحی به چیز دیگری نمی‌اندیشند؛ زیرا این قدرت را هم از آنان گرفتەاند.
حتی در این جوامع، زنان هم علیە زنان‌اند. این موضوع حتی از مردان علیه زنان هم بدتر است. تا زنان با هم و پشت هم نباشند، رشد زنان در این جوامع، امری دور از دسترس است.
[4]

هنوز راە زیادی تا آنچە وولف مدنظر داشت ماندە است. هنوز محدودیت هست و هنوز زنان بە دنبال بدیهی‌ترین حق خود هستند. استقلال.
چیزی کە بە هموار شدن این راە کمک می‌کند، آگاهی زنان است. آگاهی هم از راە تحصیل و مطالعەی زیاد بە دست می‌آید.
مورد مهم دیگر در دست یافتن زنان به استقلال، علاوە بر آگاهی و دانستن این است که زنان پشت هم باشند، نە در مقابل هم.
بە نظر من این دو موضوع جزء مهم‌ترین عوامل پیشرفت زنان و دستیابی آنها بە استقلال می‌باشد.
یادداشتم را با قسمتی از یکی از اشعار لیدی وینچلسی که در کتاب نیز آمدە بود، خاتمە می‌دهم.

"چە فرودست ماندەایم! فرودست، بە دلیل قوانین نادرست؛
و تحصیل چە اندازە بهتر است تا بازیچەی طبیعت بودن!"
        

          نقاشی‌ها،نوشته و کتاب‌ها،موسیقی و حتی رقص،چە خاطرات و حرف‌ها و افکار و احساسات زیادی رو می‌تونن در خودشون داشته باشند!
هر اثر،بخشی از وجود آفرینندەاش را در خود جای دادە.
یکی از مکانیزم‌های دفاعی که فروید مطرح کردە،والایش است که در آن،فرد خشم یا ناراحتی خود را به صورتی دیگر مانند نقاشی کشیدن،نوشتن،ساز زدن و یا ورزش کردن و... ابراز می‌کند.
شاید هر اثر یک نوع والایش باشد کە توسط آفرینندەی آن انجام شدە و خشم،غم،ناراحتی و... به یک اثر تبدیل شده و در کتابی،شعری و یا تصویری نمود پیدا کردە است.
با خوندن این کتاب،یاد این مکانیزم افتادم.

این کتاب هم ماجرای نقاشی است که در اثر اتفاقی که در کودکی برایش افتادە بود،لال شدە بود و افکار و خاطرات و حرف‌هایش را از طریق نقاشی نشان می‌داد.
بعد از مرگش،نقاشی‌هایش معروف شدند و پسرهایش توانستند از روی این نقاشی‌ها به بسیاری از وجوە مختلف زندگی پدرشان پی ببرند که تا آن موقع از آنها خبر نداشتند.کە هم شامل واقعیت می‌شد و هم خیال‌های او.
با اینکە رمان کوتاهی بود؛ امّا واقعاً داستان گیرا و جذابی داشت.جوری کە تونستم یک روزە تمومش کنم.
در ضمن،با پایانی غافلگیرکنندە.
        

          کتاب،فضای آرام و شاید کمی سرد هم داشت.فضایی که خواننده موقع خواندن آن،سکوت را بیشتر حس می‌کرد.
هیچ اتفاق غیرمنتظرەای در آن رقم نخورد و پایان تکان‌دهندەای هم نداشت.شاید فقط باید با داستان همراە می‌بودی تا لذت واقعی را از خواندن بردە باشی.
        

          برای کسانی کە رشتەی مشاورە می‌خونن واقعاً مفید و کاربردیە.
مجموعەای از رویکردها و نظریەها و شیوە و زمان استفادە از آنها را مطرح کردە.(از اول یە کیس دارە کە براساس اون کیس و مسائلش پیش میرە و رویکردها و نحوەی برخورد با مسائل اون فرد رو بیان می‌کنە).
برای خواندن این کتاب حتماً باید یە بیسی از مشاورە و نحوەی انجام آن داشتە باشید تا خواندن این کتاب مؤثر واقع گردد.
        

          یادمە وقتی (هزار خورشید تابان) رو هم می‌خوندم،در اکثر مواقع احساس خشم و ناراحتی بهم دست می‌داد.
هنگام خوندن بادبادک‌باز هم همین بود.
خالد حسینی خیلی خوب تونستە در انتقال هدف خود بە مخاطب،موفق بشە.
ظلم،جنگ،قدرت،وجدان،حسادت،مهربانی،شادی،غم،بار گذشتە و امید بە آیندە.هر یک از این موارد،در این کتاب یادآور ماجراییست.
هر کتابی کە با خوندنش خشم و اندوە بهت دست میدە،قطعاً دارە از یە واقعیتی حرف میزنە.
        

          "اگر بخواهیم شاعران طراز اول شعر فارسی را از بدو پیدایش تا کنون،بە اعتبار سبک‌های مختلف شعر فارسی برشماریم،بدون شک ناگذیر بە اقرار این حقیقت خواهیم شد کە چند تن از بزرگان شعر فارسی در قرن حاضر می‌زیستەاند و یکی از ایشان فروغ فرخزاد است."


بە خاطر علاقەی فراوانم بە فروغ و اشعارش،این کتاب را با علاقەی زیادی شروع کردم و ادامە دادم.
در برخی جاهای کتاب،مصاحبه ها و نامەهای خود فروغ هم آوردە شدە کە بە نظرم اگر این موارد بیشتر بود،بیشتر بە جذابیت کتاب می‌افزود.
در کل،مطالب کتاب کمک بسیاری بە درک و آشنا شدن بیشتر با بن مایەهای شعر فروغ می‌کند.
        

          داشتم بین قفسه‌های کتاب می‌گشتم که این کتابو دیدم.اسمش آشنا بود.فکر کردم.یادم اومد.شیما.
همیشه برام سؤال بود کە چرا اسم چنلشو گذاشته روز ملخ!تا اینکه گفت از اسم یه کتاب برداشته.(از چنلش نگم که چقدر هنری و شاهکار بود)
بلافاصله کتابو خریدم.از داشتن چیزایی که یادآور افراد دوست‌داشتنی و اتفاقات خوشایند باشن،خوشم میاد.
با خوندن کتاب دیدم یه مسئله‌ای بیش از هر چیزی به چشم میاد.خواستن.چیزیه که در نهاد آدمیزاد ریشه کرده و مثل درختیه که مدام رشد می‌کنه و پر شاخ و برگ میشه.
مسئله‌ی بعدی اندوه و ملالی بود که در وجود هر کدام از شخصیت‌های کتاب وجود داشت.رنجی که پایان ناپذیره.
خداوند در آیه‌ی چهارم سوره‌ی بلد می‌فرماید:همانا ما انسان را در رنج آفریدیم.
انگاری رنج با ما آفریده شده و تا اسمی از بشر باشد،رنجی هم هست.
شاید بتوان قسمت آخر کتاب را که یکی از شخصیت‌ها در میان جمعیت زیادی از مردم گیر می‌افتد،به همین رنج‌های موجود در زندگی آدمی تشبیه کرد.
در قسمتی از کتاب آمده:(اولین چیزی که فهمیدم یه هجوم بود.من هم درست وسطش بودم).
می‌توان به این شکل ازش تعبیر کرد:وسط این دنیا و هجوم رنج‌ها.
به گمانم دردهایی که در طول زندگی دچارشون می‌شیم،هیچ وقت تسکین نمی‌یابند و پایانی براشون نیست.
حتی اگر از اون اتفاق و رنج ناشی از آن گذر کنیم،باز اثر اون رنج تا همیشه همراه ماست.مثل زخمی که هر وقت چشممون به جای بخیه‌هاش بیفته،دردی که در اثرش چشیدیم رو یادمون میاد.

(اینم بگم که قسمت‌هایی از کتاب کمی کسل کننده می‌شد و نامفهوم.به همین خاطر هم هست که امتیاز کامل رو بهش ندادم.)
        

          با معرفی و خوندن قسمتی از کتاب توسط استاد در آخرین جلسه‌ی ترم بود که به خوندن این کتاب ترغیب شدم.
چند روز بعدش شروع کردم به خوندن و در مدت خیلی کوتاهی تمومش کردم.چون هم حجمش کم بود و هم محتواش جذاب.
ارتباط زیادی با کتاب دکتر ویکتور فرانکل(انسان در جست و جوی معنا) داره.هر دو واسطه‌هایی برای ترغیب به یافتن معنایی برای زندگی.
لازم است که هر کدام از ما این پرسش فلسفی رو با خودمون مطرح کنیم.
معنی زندگی چیست؟
و مجموع پاسخ هر کدام از ما به این سؤال،کتابی میشه به اسم درباره‌ی معنای زندگی.
        

          ئاخر ئەبێ کارێ هی مامۆستا هەژار بێت و بە دڵت نەبێت؟!
بە قەوڵ مامە...،هەژار شت خراپ وەرناگێڕێت.
چوارینەکانی خەییامم بە فارسیش خوێندووەتەوە؛بەڵام بە ڕاسی وەرگێڕانەکەی مامۆستا هەژار بۆ من شتێکی‌ترە و تام و چێژێکی جیاوازی هەیە.