یادداشت‌های مصطفی عابدی (11)

          "حالتان چطور است؟ تصور می‌کنم شما در افغانستان بوده‌اید."
        

          "من خوب می‌دانم تا برق خشمش کسی را خاکستر نکند، آتش غضبش فرو نمی‌نشیند. باشد که دشمنانش طعمهٔ این خشم گردند، نه آنانی که دوستشان می‌دارد!"
        

          جلد اول «ماجراهای شرلوک‌ هولمز، کاراگاه خصوصی» مجموعه‌ای شامل شش داستان گزیده از کتاب اصلی «The Adventures Of Sherlock Holmes» به نام‌های «رسوایی در بوهم»، «انجمن موسرخ‌ها»، «پنج هسته‌ی پرتقال»، «مرد لب کج»، «یاقوت کبود» و «نوار خال‌خال» هست‌.
پیش از خواندن، با توجه به دو رمان قبلیِ «شرلاک هومز» این سوال برام مطرح بود که چطور هر پرونده در ۳۰ صفحه شروع و تمام می‌شود؛ ولی «آرتور کانن دویل» با تجربه‌ای که در خلق داستان‌های کوتاه سابقش کسب کرده، نه تنها این چالش را به خوبی پاسخ می‌دهد، بلکه با حفظ روند مناسب و مطبوعیت، از دو رمان قبلی فراتر می‌رود.

[هشدار: ادامه‌ی متن دارای اسپویل جزئی از داستان‌ها است.

اولین داستان ضمیمه شده در این کتاب، «رسوایی در بوهم» است که اولین و آخرین حضور «آیرین ادلر» را شامل می‌شود. بشخصه با توصیفاتی که از این شخصیت در فضای مجازی و صدالبته خود «دکتر واتسون» مواجه شده بودم، انتظار حضور بیشتر، کاریزماتیک‌تر و همچنین ارتباطات شخصی‌تری با هومز داشتم. با این‌حال، مقابل یکی از معروف‌ترین داستانک‌های شرلاک هومز و البته یکی از مهم‌ترینشون هستیم. آیرین ادلر به تنهایی باعث و بانی دگرگونی ایدئولوژی هومز درباره‌ی زنان هست، اون هم در دوره‌‌ی مردسالارانه‌ی «Late-Victoria». تحت فشار قرار گرفتن «پادشاه بوهم» -مردی تنومند، پرنفوذ و مقتدر- مقابل هوش و ذکاوت ادلر در ابتدای متن دید خوبی از فضای ادامه‌ی داستان و پایانش به خواننده می‌دهد. درواقع فضاسازی‌ای که اشارات کوتاه هومز و نحوه‌ی حضور «دوشیزه مری مورستن» در رمان قبلی، «نشانه‌ی چهار»، ایجاد می‌کنند باعث درخشش هرچه‌ تمام‌تر مادام ادلر شده‌. برخی از رفتارهای شرلاک هومز در این داستان کمی خارج از شخصیت همیشگی خویش به‌نظر می‌رسد ولی همچنان جذبه‌ خود را حفظ کرده و با تبحر، ترفند و تردستی‌هایش را جلوه‌‌گر می‌کند.
نمره: 4.5/5

از «انجمن موسرخ‌ها» شاید بیشتر از داستان‌های حاضر لذت بردم. پرونده‌ی‌ پیش‌رو در آغاز داستان عجیب به‌نظر می‌رسد و عنصر جذاب حکایت برای من حدس و تئوری‌های منطقی شرلاک هومز بود که درمقابل رقیبی چه‌بسا زیرک مطرح شد. این داستان بیش از هرچیزی، بخش فرضیه‌ساز ذهن هومز را برجسته می‌کند؛ قسمتی که در آثار پیشین هم دیده شده و این‌جا به شدتی چشم‌گیر‌ با خونسردی‌اش همراه می‌شود که نقشه‌ی مجرم شبیه بازی‌ بچه‌گانه‌ای به‌نظر می‌رسد.
نمره: 5/5

فضای مخوف داستانک «پنج هسته‌ی پرتقال» را می‌توان نشانه‌ای از باقی آثار وحشت‌‌آمیز کانن دویل دانست. (فضای طوفانی‌ِ شدید، کشته‌ شدن مبهم مراجع، حضور «کو‌کلاس‌کلان» و اشاره‌‌ای کوچک به سرنوشت مرموز و بدشگون «لون‌استار»)
مقدمه و موخره‌‌ی راوی، یعنی واتسون، هم به شیوه‌ی خودش باعث تشدید خوفِ داستان و حس بی‌پناهی شده بود.
نمره: 4.5/5

سه داستان دیگر نیز، هرکدام حاوی ویژگی‌های خاص خود هستند که تجربه‌هایی متفاوت از یکدیگر عرضه می‌کنند:
«مرد لب‌کج»: ماجرایی نسبتا ساده اما همراه با فضاسازی موفق‌.
نمره: 4/5
«یاقوت کبود»: یک ماجرای بانمک کریسمسی.
نمره: 4/5
«نوار خال‌خال»: شاید جنایی‌ترین داستان این مجموعه با فضایی نزدیک به ادبیات گاثیک‌.
نمره: 4/5

 مترجم، «کریم امامی»، با گزینش این مجموعه‌ی شش‌ عددی توانسته چهره‌ای جامع از بزرگ‌ترین کاراگاه تاریخ ادبیات ارائه بدهد‌. کتاب شاید مقدمه‌ای عالی برای ورود به جهان شرلاک هومز و دکتر واتسون نباشد، اما قطعا ادامه‌ای شگفت‌انگیز برای ماجراجویی‌های این زوج نمادین به شمار می‌رود.
        

          "آه پرومته، تو که بهروزی ارزانی آدمیان داشتی چرا اینگونه دردمندی؟"
        

          "شبها که به آسمان نگاه می‌کنی، چون من در یکی از ستاره‌ها هستم و چون من در یکی از ستاره‌ها می‌خندم، پس برای تو مثل این است که همه‌ٔ ستاره‌ها می‌خندند. تو، فقط تو، ستاره‌هایی داری که می‌توانند بخندند!"
        

          "اما نه، انسان بدین سبب نمی‌میرد که به دنیا آمده، زندگی کرده و پیر شده، بلکه به علتی می‌میرد"
        

          "وقتی ناممکن را حذف کرده باشی، آنچه باقی می‌ماند، هرقدر هم بعید، باید حقیقت باشد."
        

          "تنها وسوسه‌ای که کس هرگز نتوانسته است بر آن غالب شود: وسوسه‌ٔ امید."
        

          "پیداست که کم کم دارید عادت می‌کنید. شماها در بهشت هم راضی نبودید. این جا هم راضی نیستید. هیچ وقت راضی نخواهید بود"
        

          "...و اسرار عشق بسی فراتر از اسرار مرگ است."
        

          یوزو سرش را خاراند و خندید: «می‌خوام یه بار هم که شده یه چیز واقعا خوب و درست‌و‌حسابی بکشم»