بریده‌های کتاب فاطمـــه*

چگونه اراده‌ی آدمی می‌تواند از آنِ او باشد وقتی جدول و حساب ریاضی در کار است و حساب دو دوتا چهارتا حاکم؟ دو دوتا حتی بدون اراده‌ی من هم می‌شود چهارتا. گویی اراده‌ی آدمی همین بوده است‌.

آدم انتقام می‌گیرد چون در آن عدالت می‌جوید.

آگاهیِ بیش ‌از‌حد نوعی بیماری است؛ بیماری‌ای واقعی و تمام‌عیار‌.

پروردگارا، مرا با قوانین طبیعت و حساب چه کار اگر به دلیلی این قوانین و دو دوتا چهارتا باب میل من نباشند؟ خیالتان راحت، اگر زورش را نداشته باشم پیشانی‌ام را به چنین دیواری نخواهم کوفت، اما فقط به خاطر آن‌که روبه‌رویم دیواری است و زورم به آن نمی‌رسد هم با آن کنار نخواهم آمد.

توانم آنکه نیازارم اندرونِ کسی حسود را چه کنم کو ز خود به رنج دَرست؟ بمیر تا برهی، ای حسود، کین رنجیست که از مشقّتِ آن جز بمرگ نتوان رست

زمینِ شوره سنبل برنیارد درو تخم و عمل ضایع مگردان نکویی با بدان کردن چنانست که بد کردن بجای نیکمردان

نیم نانی گر خورد مردِ خدا بذلِ درویشان کند نیمی دگر مُلکِ اقلیمی بگیرد پادشاه همچنان در بندِ اقلیمی دگر

در چنین وضعی، بیماری، هراس از مرگ، شرایط سخت و انسان‌ها، تمام چیزی را که پیش از این جهان‌بینی می‌دانسته‌ام به راحتی از بین می‌برد. پس تعجبی ندارد که در ماه‌های آخر تیرگی و سیاهی وجودم را پر کرده‌؛ تعجبی ندارد که اهمیتی برای چیزی قائل نیستم‌. وقتی انسان‌ چنین خلاء بزرگی در وجودش داشته باشد سرماخوردگی ساده‌ای هم نظام زندگی‌اش را بر هم می‌زند. هر پرنده‌ای را جغد شوم می‌پندارد و هر صدایی را پارس سگ. فکرهای ریز و درشت، بخت‌آوری‌ها و بدبیاری‌هایش نشان از مرضش دارند و لا غیر.

دیگر چیزی نمی‌خواهم. هرچه فکر می‌کنم آرزوی دیگری ندارم. اما خلاء بزرگی در خواسته‌هایم هست. علایق، احساسات و ذهنیاتم عصاره‌ی واحدی ندارد. به کل واحدی نمی‌رسد. هیچ تحلیل‌گر حاذقی قادر به یافتن نخ تسبیح آمالم نیست. و این که نباشد یعنی هیچ چیز نیست.

از قدیم گفته‌اند خودت را بشناس. اما یک نفر به خودش زحمت نداده بگوید چطور.

«وقتی بمیری نه آسمان، نه زمین، نه درخت و نه جنگل نبودت را نخواهند فهمید.»

یگانه نکته‌ای که هنگام مصایب می‌آموزیم: در وجود انسان‌ها خصوصیت‌های سزاوار ستایش فراوان‌ترند از آن‌چه مایه‌ی خفت است‌.