بریده‌های کتاب محمدحسین معصومی

میتوان گفت حالت پیش فرض روان شناسی انسان این است که ابتدا به دلایلی عمدتاً هیجانی و عاطفی به باورهای خود می رسد و آنگاه استدلال را به کار میگیرد - بیشتر به منظور توجیه این باورها نه تعدیل و در وهله ی اول رسیدن به آنها بنابراین اگر به صورتی آگاهانه مانع این روند نشویم از جهات بسیاری اسیر هیجان ها و نیازهای خود خواهیم بود

(بخشی از نامه علمای حاضر در تجمع کاظمین به هندوستان) : الیوم اساس دین مبین قریب به انهدام و آثار شریعت حضرت سید المرسلین صلى الله علیه و آله الطاهرین در معرض زوال افتاده امروز از آن همه دول مستقله اسلامیه باقی نمانده مگر دولتین علیتین عثمانی و ایرانی که حاصل لواء محمدی و حامی حوزه اسلامی و حافظ حرمین شریفین و روضات مقدسه و نقطه اعتماد و استناد عموم مسلمین هستند. بقاء حرمت قرآن کریم و رواج کلمتین شهادتین و تشیید مبانی دین مبین منوط به بقاء این دو دولت اسلامی بوده عزت و شرف و حيوة معنوى تمام مسلمین در هر نقطه از نقاط عالم و اقامه شعایر دین مبین احمدی صلى الله عليه و آله در هر قطری از اقطار صفحه زمین منوط و موقوف بر سلامتی استقلال و قوت و عظمت این دو دولت اسلامی است و اگر خدای نکرده این دو دولت دچار محو و انقراض گردند دیگر نه جامعه برای اسلام و نه حوزه برای مسلمین باقی خواهد ماند و اسلام و مسلمین به ذلت ابدی و خذلان دائمی مبتلا خواهند شد...

(در رابطه با مراسم تشییع جنازه آخوند خراسانی) :ضجه و امصیبتاه از تمام مردم یک دفعه بلند گردید، جناب شیخ العراقین که عمده مباشر رفع جنازه بود با حال پریشان و دیده گریان در عقب جنازه مرحوم از خانه بیرون آمد چشم ایشان تا به وجود مبارک برادر بزرگوار خود حضرت آیت الله حائری که برای تشیع در کمال حزن و اندوه حضور داشتند افتاد مانند کسی که ظلم بسیار بر او شده باشد و خیلی غمگین و متأثر بوده باشد وقتی که یک نفر بزرگ حامی و پشت پناه برای خود ببیند گریه امانش نمی دهد که شکایت خود بکند، خطاب به آن بزرگوار گفت: <والله خدا نمیخواهد ایران دست اسلام باشد والا....> گریه گلویش گیر کرد و مهلت اتمام سخن نداد. مطلب هم معلوم بود. آقای معظم له با كمال متانت و وقار که مختص ایشان است با حال اسفناک ایشان را دلداری داده و با کلمات حکمت و بیانات خوش در مقام تسلی خاطر ایشان برآمده فرمودند: جهان را صاحبی باشد خدانام، <و ان شئت لم تعبد لم تعبد>

ساده ترین و در عین حال بدیهی ترین راه برای نیل به آرزوهای خود این است که هر ایده ای به سر داریم آن را در مغز خود حاضر گردانیم و بدان حالت تصویری ببخشیم و به عبارتی چنان بر صحیفه دل نقش کنیم که گویی هم اکنون تحقق آن را به عیان میبینیم

خودشناسی به معنی این است که انسان مقام واقعی خویش را در عالم وجود درک کند؛ بداند خاکی محض نیست، پرتوی از روح الهی در او هست؛ بداند که در معرفت میتواند بر فرشتگان پیشی بگیرد؛ بداند که او آزاد و مختار و مسئول خویشتن و مسئول افراد دیگر و مسئول آباد کردن جهان و بهتر کردن جهان است...

وجود این همه نابسامانی و ظلم و شقاوت و مسکنت از آن جا سرچشمه میگیرد که آدمیان به رابطه صحیح بین وجدان آگاه و ناآگاه خود و عملکرد و مقدرت آن پی نبرده اند. اگر این دو به گونه ای هماهنگ با هم همکاری کنند صاحب خود را از نشاط و تندرستی و امید و خوش بینی سرشار خواهند ساخت...

انسان متعالی _ به گمان خودش_ تا جهان بینی درستی پیدا نکند آرامش واقعی برایش فراهم نمی شود و زندگی اجتماعی او هم چون کلافی سردرگم خواهد بود و در برابر مکتبها و فلسفه های متضاد موجود گرفتار حیرت و سرگردانی میشود که کدام یک حق است و کدام یک باطل؟!...

چنین چیزی به ذهن من می آید و شما که مطالعه می کنید، قطعاً به احتمالات دیگری هم دسترسی پیدا می کنید. اینها را "پیام های هرمنوتیکی" متن مینامند؛ یعنی وقتی متن به ابدی بودن اشاره میکند یعنی احتمال نقضش می رود

فرق جنگ و صلح در این است که در جنگ پیروز و مغلوب در همان لحظه مشخص میشود؛ چون با شمارش تعداد کشته ها می توان طرف پیروز و مغلوب را شناسایی کرد اما صلح نتایجی پنهان دارد و بنابراین افکار عمومی و بسیاری از مردم نمیتوانند آنها را درک کنند؛ بنابراین صلح نیاز به شهامت بیشتری نسبت به جنگ دارد؛ چراکه هر لحظه ممکن است به سود دیگری رقم بخورد و نتایج هولناکی به بار آورد.

(ها؟🤨😳😅) اگر خلیفه دوم چنان فرمانی صادر نکرده بود(ممنوع بودن متعه) سپاهیان اسلام که به کشورهای مختلف جهان قدم می گذاردند و مسلمانان مهاجری که به دیار دیگران می رفتند و نژادهای گوناگونی که به سرزمین عربستان می آمدند و رحل اقامت می افکندند یا به سرزمین خویش باز می گشتند از ازدواج موقت با زنان سرزمین میزبان استفاده میکردند و فرزند می آوردند و این کار که ادامه می یافت چیزی نمی گذشت که نژادی اسلامی میان ملتهای اسلام برقرار می گشت و زبانها یکی میشد و ترک و فارس و عرب و عجم و هندی و رومی و سیاه و سفید از بین می رفت و بزرگترین وحدت نژادی میان بشر برقرار می گردید که در تاریخ سابقه نداشت و مقدمه ای برای وحدت نژادی جهان می شد و جهانیان ملتی واحد میشدند و جنگهای نژادی از میان میرفت، تعصبات قومی جایی نداشت و حس ناسیونالیستی بشر ریشه کن می شد

پس در اینجا(قرارداد مدینه) میگوید هر کسی باید بداند که هر ظلمی کرد فقط به خودش بر میگردد نه به کل قبیله اش؛به خلاف گذشته که میگفتند اگر یک تن از یک قبیله کشته شد، کل قبیله قاتل مجرم محسوب میشود و باید هر یک از آنان را یافتند تلافی کنند. از اینجا فلسفه قصاص هم معلوم میشود؛ چون فلسفه آن مهار جنگهای طولانی و گسترده بود.

قرارداد ریشه مسیحی نیز دارد و فرضش بر این است که انسانها و قبایل و گروه ها به لحاظ توانمندی تقریباً در وضع مساوی قرار دارند و فاصله چندانی با یکدیگر ندارند؛ بنابراین اگر یکی در مقام تجاوز قرار بگیرد وقتی در مقابل او چند نفر با هم متحد شوند قطعاً از متجاوز قوی ترند و این فرمول قرارداد است

تعصب، عقل بشر را از وی میگیرد و نیروی تشخیص خوبی و بدی را از او سلب میکند تعصب صفتی زشت و صددرصد ناپسند است هر چند برای حق و در راه حق باشد رهر و حق اگر در اثر تعصب به سوی هر وسیله ای دست برد ناحق خواهد بود کمک گرفتن از وسیله ناحق برای رسیدن به حق انحراف از حق است و تعصب برای حق خروج از راه حق و نقض غرض خواهد بود. پس تعصب برای حق نیز غلط است. آدم متعصب فکر نمیکند از کاوش می هراسد و بدون اندیشه قضاوت می کند و چنین قضاوتی از لحاظ عقل و از نظر اسلام باطل است. آدم متعصب تا پای مرگ دنبال تعصبش میرود و خود را بدبخت میکند. اگر اشکالی صحیح به نظر رسید نمی پذیرد و در مقام رد و جواب بر می آید. تعصب از دو چیز ریشه میگیرد یکی خودخواهی و دیگر جهل و نادانی

کار خوب آن است که از عقل و فکر ریشه گیرد و چنین کاری شایسته پاداش است. کاری که از عقل ریشه نگیرد شایسته پاداش نیست. ماشین در کاری که انجام می دهد شایسته پاداش نیست کبوتر نامه بر را خردمندان جایزه نمی دهند و سگ شکاری که شکاری را گرفت و مسابقه ای را برد از نظر عقلا مستحق مقام فرماندهی نیست ولی هر یک از این کارها را اگر بشری خردمند انجام دهد مستحق جایزه است و مقام عالی در انتظارش خواهد بود

"منطق صوری و منطق ریاضی" را به عنوان منطقهای دوارزشی یا صفر و یک میشناسند. یعنی فقط دو حالت صادق و کاذب در آن معنی دارد و حالت وسط و میانه ای وجود ندارد یک گزاره یا «درست است یا نادرست»؛ منطبق بر واقع است یا نامنطبق بر واقع اما در "منطق فازی" میتوان به یک عبارت درست تر، نادرست تر، کمی منطبق بر واقع، تا حدودی دور از واقع و ... را نسبت داد. بنابراین این نوع منطق به اصطلاح چند ارزشی» است....