بریده‌های کتاب علی عقیلی نسب

ای دوست این روزها با هر که دوست می‌شوم احساس می‌کنم آنقدر دوست بوده‌ام که وقت خیانت است

وقتی هاتف معبد دلفی سقرات را داناترین مردم اعلام کرد، او با خود اندیشید که این فقط ممکن است بدین معنی باشد که او تنها کسی است که می‌داند که هیچ نمی‌داند.

زآمدن بس بی‌نشان وز شدن بس بی‌خبر گوییا یک دم برآمد کآمدم من یا شدم

بعد از حافظ هیچ تحوّلی در غزل نمی‌بینیم. هر شاعری سعی دارد به این قلّه‌ای نزدیک شود...

خواستن از دیگران، خود را مال دیگران کردن است. کسی را زیر بال و پر گرفتن، تشویش و رنجش دل از بهر مهر و محبت است. دنباله‌روی کردن از اجتماع رنجاندن خود است و دنباله‌روی نکردن دیوانه نشان شدن است. در واقع هر کجا که زندگی کنند و هر پیشه که پیش گیرند آیا برای زمانی اندک این تن خواهد توانست بیاساید یا برای زمانی اندک دل آرامش خواهد یافت؟

خانه و صاحب خانه و جدالشان با تقدیرِ ناپایداری، گل نیلوفرِ پیچ و شبنم نشسته بر آن را ماند. یا شبنم می‌چکد و گل می‌ماند که بماند هم، با برآمدن خورشید صبحگاهی خواهد پژمرد. یا گل پیش‌تر پژمرده می‌شود و شبنم می‌ماند، که ماندنش هم جز انتظار عصر نیست.

در یک محل چه بسیارند افراد، با این همه از بیست سی نفری که در گذشته دیده‌ای تنها چند نفری مانده‌اند. صبح کسی می‌میرد، عصر کسی به دنیا می‌آید، چه بسیار شبیه حباب‌های بر آمده بر آب. نمی‌دانم کسانی که متولد می‌شوند و می‌میرند، از کجا می‌آیند و یه کجا می‌روند؟ نیز نمی‌دانم که این منزلگه را که دمی بیش نیست، برای که زجر می‌کشند و می‌سازند؟ برای چه آن را چشم‌نواز می‌سازند؟

حباب‌های برآمده بر آبگِردها، محو می‌شوند، شکل می‌گیرند و مَثَلی نیست که زمانی دراز مانده باشد. آدمی و منزلگه او نیز چنین است.

کوندرا می‌گوید: ((رمان حاصل نوعی کیمیاگری است که زن را تبدیل به مرد، مرد را تبدیل به زن، لجن را تبدیل به طلا و حکایتی را تبدیل به نمایشنامه می‌کند.))

آه، بلیط یک‌طرفه چیزی غمگین‌تر از تو در جیب‌های جهان پیدا نکرده‌ام

من خود را نه متفکر می‌دانم نه معلم اخلاق. جز طرفدار ساده ادبیات کس دیگری نیستم، آن که می‌خواهد شگفتی‌های خود و آن نظام معزز شگفتی‌ها را که فلسفه می‌نامیم در قالب ادبیات عرضه کند.

من هرگز بیست ساله نخواهم شد.

کدام پل در کجای جهان شکسته است که هیچ کس به خانه‌اش نمی‌رسد

نیهیلیست(=پوچ‌گرا) روسی‌یی که وجود هر چیزی غیر از تولستوی را انکار می‌کند. پیشوای این مکتب تولستوی است.

نه تقدیر می‌خواهد نه خدا در لوله‌های آزمایشگاه به دنیا می‌آیم لباس می‌پوشم به خیابان می‌روم روبه‌روی جهان می‌ایستم چشم‌درچشمش. نه من او را می‌فهمم نه او مرا.

... و قلب به سنگواره‌ای می‌ماند که در آن عشقی مکدّر چونان حشره‌ای حبس شده؛ عشقِ مکدّر‌ِ تیره‌روزترینِ سرزمین‌ها.

ادبیات در اساس همیشه دغدغه‌ی گروهی کم‌شمار بوده است. احتمالاََ شمار کسانی که زندگی‌شان را از این راه می‌گذرانند، در این دویست سال گذشته کماکان یکسان مانده و صرفاََ ترکیب آن‌ها دچار تغییر شده است. پرداختن به ادبیات مدت‌هاست که دیگر نه امتیاز طبقاتی به شمار می‌رود و نه اجبار طبقاتی. پیروزی بی‌سوادی نوع دوم فقط می‌تواند ادبیات را افراطی کند، چون این بی‌سوادی نوین وضعیتی را به وجود آورده که کتاب‌خواندن کاری کاملاََ داوطلبانه شده است. اگر چنانچه ادبیات دیگر نه نشانه‌ی مقام است، نه جایگاه اجتماعی و نه برنامه‌ی آموزشی، در این صورت تنها کسانی به آن روی می‌آورند که نمی‌توانند از آن دل ببُرند.

..‌.و چیزی را که بوسنیایی‌ها به آن سودا می‌گویند عمیق‌تر درک کردند_احساس دردی خوشایند، آن زمان که با زندگی تلخ و اسف‌بارت کنار آمده‌ای، احساسی که با درکش می‌توانی تسلیم و رها باشی و از لحظه‌ای که در آن هستی نهایت لذت را ببری.

در نوشتن روایت زندگی یک شخص سخت‌ترین کار برای راوی این است که از میان خیل جزئیات و خرده‌پیشامدهایی که همگی به یک اندازه بااهمیت یا بی‌اهمیت‌اند دست به انتخاب بزند. صِرف ثبت وقایع مهم_تولدها، مرگ‌ها، دل‌باختن‌ها، تحقیر شدن‌ها، زمین خوردن‌ها و برخاستن‌ها، پایان‌ها و آغازها_ انکار جوهره‌ی اصلی زندگی است، که خود عبارت است از لحظات زودگذر و اتفاق‌های کم‌اهمیت که کوچک‌تر از آن هستند که ثبت شوند[...]. اما واقعیت این است که ثبت تمام لحظاتی که دنیا حواس‌مان را قلقلک می‌دهد شدنی نیست. قاطبه‌ی این لحظات از بین انگشتان یا از میان مژه‌ها سُر می‌خورند و مجبوری با دستی خالی زندگی‌ات را نقل کنی، آن هم برای مخاطبانی که تنها علاقه‌شان تماشای شهرفرنگی از تجربه‌های مشترک است و نشستن بر الاکلنگ هم‌دردی و قضاوت.

اندوه مثل پیچک بر تمام وجودم چنبره زده بود، اندوه برآمده از این واقعیت که من باشم یا نه، بیش‌تر چیزهای دنیا همچنان به وجود خود ادامه خواهند داد.