بریده‌های کتاب کاندید یا خوش باوری

اندوه‌های پنهانی بی‌رحم تر از مصیبت‌های عمومی‌اند .

وقتی در یک دنیا به خواسته‌تان نمی‌رسید، در دنیایی دیگر آن را به دست خواهید آورد.

مارتن نتیجه گرفت که آدمی برای این به دنیا آمده است تا در تشنجات تشویش یا رخوت، ملال روزگار بگذراند. کاندید قبول نداشت اما چیزی هم نمی‌گفت. پانگلس اعتراف کرد که همیشه رنج و سختی کشیده است؛ اما چون یکبار گفته که همه چیز خوب پیش می‌رود، همیشه بر سر این حرف می‌ماند، اما به آن ایمان ندارد.

کاندید گفت: حقیقت دارد که مردم همیشه در پاریس خندان‌اند؟ کشیش گفت: بله، اما از روی دلخوری و عصبانیت؛ چون مردم با قهقهه های بلند از همه چیز می‌نالند؛ اینجا حتی نفرت‌انگیزترین کارها را با خنده انجام می‌دهند.

وقتی در کارخانه‌ی نیشکر کار می‌کنیم و انگشتمان زیر چرخ آسیاب میرود، دستمان را قطع میکنند؛ وقتی می‌خواهیم فرار کنیم، پایمان را می‌بُرند؛ من در هر دو وضعیت قرار گرفته ام.

کاندید گفت: ما درنهایت، برای جهان دیگری در نظر گرفته شده‌ایم. شکی نیست که جایی هست که همه چیز در آن خوب باشد. ولی باید بپذیریم که در این دنیا به دلایلی، از وضعیت جسمانی و روحانی‌مان ناراحتیم.

کاکامبو گفت:خوش باوری چیست؟ کاندید گفت:دریغا! خوش باوری یعنی جنون اصرار بر اینکه همه چیز خوب است، آن هم وقتی که اوضاع خراب است.

روستا خاکستر شده بود. اینجا پیرمردان کتک خورده تماشاگر مرگ همسران گلو بریده‌ای بودند که کودکان را به پستان‌های خونین خود گرفته بودند؛ آنجا دخترانی پس از برآوردن نیازهای طبیعی عده‌ای قهرمان، با شکم دریده آخرین نفس‌های خود را می‌کشیدند؛ تعدادی نیم‌سوخته فریاد زنان می‌خواستند که کارشان را تمام کنند. مغز چند نفر کنار دست و پاهایی بریده روی زمین پاشیده شده بود.

صدها بار خواستم که خودکشی کنم ولی همیشه زندگی را بیشتر دوست داشتن.

آدمیان بی تردید طبیعت را اندکی فاسد کرده اند ، چون گرگ به دنیا نیامده اند اما گرگ شده اند. خداوند نه به آنها توپ بیست و چهار پوندی داده است نه سر نیزه ،اما آنها سرنیزه و توپ ساخته اند تا یکدیگر را از بین ببرند .

من نسبت به این دنیا به طرز وحشتناکی ناامید شده‌ام، چنان‌که در قلبم تقریباً جایی برای امیدواری وجود ندارد.

کاندید گفت : پس این دنیا به چه منظور ساخته شده است ؟ مارتن پاسخ داد : به منظور اینکه لج ما را درآورد .

کاندید گفت : حقیقت دارد که مردم همیشه در پاریس خندان اند؟ کشیش گفت : بله ، اما از روی دلخوری و عصبانیت ؛ چون مردم با قهقهه های بلند از همه چیز می نالند ؛ اینجا حتی نفرت انگیزترین کار ها را با خنده انجام می دهند .

چیزی احمقانه تر از این هست که باری را که می‌توانی روی زمین بگذاری بر دوش بکشی یا در ترس و وحشت زندگی کنی و همواره به آن بچسبی یا ماری را نوازش کنی که تو را می‌بلعد تا قلبت را نیز بخورد؟

صدبار خواستم خودکشی کنم، اما همچنان دل‌بسته‌ی زندگی بودم. این ضعف مسخره شاید یکی از بدشگون‌ترین تمایلات ما باشد؛ چون چیزی ابلهانه‌تر از این نیست که بخواهیم باری را به دوش بکشیم که همواره می‌خواهیم به زمین بیفکنیم؛ مگر می‌شود از خود نفرت داشت و دل‌بسته‌ی خود بود، به عبارتی، ماری را نوازش کرد که ما را می‌بلعد تا برسد به قلبمان و آن را بخورد؟

به خود گفت: اگر این بهترین دنیای ممکن است، دنیاهای دیگر چگونه است؟

این حقیقتی است و می‌بینید که آدم‌ها بدون این که مطالعه کنند، چه نظرهای اشتباهی می‌دهند.

او بیهوده بحث کرد که خواسته‌های انسان آزاد است.