بریده‌های کتاب کاندید یا خوش باوری

کاندید گفت : پس این دنیا به چه منظور ساخته شده است ؟ مارتن پاسخ داد : به منظور اینکه لج ما را درآورد .

کاندید گفت : حقیقت دارد که مردم همیشه در پاریس خندان اند؟ کشیش گفت : بله ، اما از روی دلخوری و عصبانیت ؛ چون مردم با قهقهه های بلند از همه چیز می نالند ؛ اینجا حتی نفرت انگیزترین کار ها را با خنده انجام می دهند .

چیزی احمقانه تر از این هست که باری را که می‌توانی روی زمین بگذاری بر دوش بکشی یا در ترس و وحشت زندگی کنی و همواره به آن بچسبی یا ماری را نوازش کنی که تو را می‌بلعد تا قلبت را نیز بخورد؟

صدبار خواستم خودکشی کنم، اما همچنان دل‌بسته‌ی زندگی بودم. این ضعف مسخره شاید یکی از بدشگون‌ترین تمایلات ما باشد؛ چون چیزی ابلهانه‌تر از این نیست که بخواهیم باری را به دوش بکشیم که همواره می‌خواهیم به زمین بیفکنیم؛ مگر می‌شود از خود نفرت داشت و دل‌بسته‌ی خود بود، به عبارتی، ماری را نوازش کرد که ما را می‌بلعد تا برسد به قلبمان و آن را بخورد؟

به خود گفت: اگر این بهترین دنیای ممکن است، دنیاهای دیگر چگونه است؟

این حقیقتی است و می‌بینید که آدم‌ها بدون این که مطالعه کنند، چه نظرهای اشتباهی می‌دهند.

او بیهوده بحث کرد که خواسته‌های انسان آزاد است.

دشمنان خواستند با قحطی بر ما دست یابند. بیست سرباز ترک سوگند خورده بودند که هرگز تسلیم نشوند.از فرط گرسنگی دو خواجه‌مان را خوردند تا سوگند خود را زیر پا نگذارند. پس از چند روز تصمیم گرفتند زنان را نیز بخورند. روحانی گفت از هریک از این زنان تنها یک سمت کپلشان را ببرید و با آن غذایی بسیار لذیذ بپزید.

عده ای داشتند آب دیگی عظیم را جوش می‌آوردند؛ عده‌ای دیگر سیخ آماده می‌کردند و همگی فریاد می‌کشیدند:"او یسوعی است، او یسوعی است!انتقاممان را میگیریم و دلی از عزا در می‌آوریم؛ بیایید یسوعی بخوریم،بیایید یسوعی بخوریم."

سربازان بلغار پس از آن که بارها و بارها به او تعرض کردند، شکمش را دریدند؛ سر جناب بارون که می‌خواست از دخترش دفاع کند، خرد کردند؛ خانم بارونس تکه تکه شد.

در محضر قانون از او سوال کردند آیا ترجیح می‌دهد سی و شش بار از تمام اعضای هنگ دو هزار نفره چوب بخورد یا یک باره دوازده گلوله‌ی سربی به مغزش شلیک شود. هرچه گفت که آدمی مختار و آزاد است و او نه این را می‌خواهد و نه آن را، به ناچار می‌بایست یکی را برمی‌گزید؛ به نام این موهبت الهی که آزادی نام دارد، تصمیم گرفت سی‌وشش ترکه نوش جان کند.چهار هزار بار به او چوب زدند. وقتی می‌خواستند دور سوم را آغاز کنند، کاندید که دیگر به تنگ آمده بود گفت مرحمت نموده و سرش را متلاشی کنند.

مگر می‌شود از خود نفرت داشت و دل‌بسته‌ی خودبود، به عبارتی، ماری را نوازش کرد که مارا می‌بلعد تا برسد به قلبمان و آن را بخورد؟

پس از زمین لرزه ای که سه‌چهارم لیسبون را از بین برده بود، فرزانگان کشور برای ممانعت از نابودی کامل این خطه، راهی موثرتر از این نیافته بودند که برای مردم مراسم زیبای مرتدسوزانی برگزار کنند؛ دانشگاه کویمبرا به این نتیجه رسیده بود که منظره‌ی سوزاندن چند فرد با آتش ملایم طی مراسمی باشکوه، شگردی مطمئن برای جلوگیری از زمین‌لرزه است.

کاندید گفت :«پس این دنیا به چه منظوری ساخته شده است »؟مارتین پاسخ داده: «به منظور این که لج ما را در آورد.»

حالا که می‌بینم محکومم به اینکه تا آخر عمر هرگز به کونه‌گند زیبارو نظر نیفکنم، چطور انتظار داری ژامبون بخورم؟ تداوم روزهای فلاکت‌بار عمرم، وقتی مجبورم آن‌ها را به دور از محبوب،در حسرت و نومیدی سر کنم، چه حاصلی دارد؟

- آقا ، به من بگویید در فرانسه سالانه چند نمایش اجرا می شود؟ - پنج یا شش هزار. - خیلیه ، چندتاشون بد نیستند؟ - پانزده یا شانزده. - خیلیه.

-شما راهبانی ندارید که درس بدهند، بحث و مناظره کنند، فرمان برانند، دسیسه بچینند و مردمی را که با آن‌ها هم‌عقیده نیستند بسوزانند؟ پیرمرد گفت: مگر دیوانه ایم؟ ما همه اینجا هم رأی و هم عقیده ایم و منظور شما را درباره‌ی راهبانی که می‌گویید نمی‌فهمیم.

من شهری ندیده ام که ویرانی شهر مجاور را نخواهد یا خانواده ای که خواستار نابودی خانواده ای دیگر نباشد. همه جا مستضعفان از مقتدران بیزارند اما جلویشان پیشانی به خاک میسایند و مقتدران نیز با آنان مانند رمه هایی رفتار میکنند که پشم و گوشتشان فروختنی است. یک میلیون آدمکش به خدمت ارتش درآمده‌اند از این سو به آن سوی اروپا میدوند، با نظم و قاعده دست به قتل و غارت میزنند تا امرار معاش کنند، چون شغلی شریف تر از این سراغ ندارند؛ و در شهرهایی که به ظاهر از نعمت صلح برخوردارند و در آنها هنر رونق دارد، آن قدر که آدمیان از حسد، جلب نظر و تشویش آسیب میبینند شهری در محاصره از آفات و بلاها نمیبیند.

کاندید گفت: پس این دنیا به چه منظور ساخته شده است؟ مارتن پاسخ داد: برای اینکه لج ما را در بیاورد.