بریده‌ای از کتاب کاندید یا خوش باوری اثر ولتر

در محضر قانون از او سوال کردند آیا ترجیح می‌دهد سی و شش بار از تمام اعضای هنگ دو هزار نفره چوب بخورد یا یک باره دوازده گلوله‌ی سربی به مغزش شلیک شود. هرچه گفت که آدمی مختار و آزاد است و او نه این را می‌خواهد و نه آن را، به ناچار می‌بایست یکی را برمی‌گزید؛ به نام این موهبت الهی که آزادی نام دارد، تصمیم گرفت سی‌وشش ترکه نوش جان کند.چهار هزار بار به او چوب زدند. وقتی می‌خواستند دور سوم را آغاز کنند، کاندید که دیگر به تنگ آمده بود گفت مرحمت نموده و سرش را متلاشی کنند.