در این روزها برای تغییر حال و هوای ذهن دنبال داستان کوتاهی بودم که زود تمام شود. برداشتم و شروع به خواندن کردم. این چیزی نبود که می‌خواستم. چهل صفحه خواندم و دیگر نمی‌خواستم ادامه دهم، محیط تاریک و حال به هم زن اعصابم را خرد می‌کرد. آمدم بهخوان یادداشت‌های مربوط به این کتاب را خواندم، یک مورد منفی هم ندیدم و کنجکاو شدم که ادامه بدهم. جلوتر که رفتم کمی ارتباط گرفتم. تا پایان خواندم. سبکش مورد علاقه‌ی من نبود، اصلا هم مناسب این روزها نبود اما درکش کردم.
به نظر می‌رسد همه‌ی ما دوره‌ای در زندگی شبیه به این شرایط را حس کردیم. مرا یاد روزهای اوج آلودگی هوای تهران انداخت روزهایی که به جای برج میلاد مه ناشی از آلاینده‌ها به وضوح در هوا دیده می‌شد، ترافیک‌های سنگین، بی‌آر‌تی‌های شلوغ، تعاملات سطحی با آدم‌های کسل کننده، شغل نامطلوبی که مدتی صرفاً به خاطر درآمد انجام می‌شود. آن لحظه‌ای که از خود می‌پرسیم آیا ارزش دارد؟ می‌خواهیم تغییری ایجاد کنیم اما نمی‌شود. چیزی‌ نامرئی ما را مجبور می‌کند به این شرایط ادامه دهیم.
 کتاب شرایط نامطلوب را به طور هنرمندانه‌ای با بزرگ‌نمایی‌های معنادار و اندکی طنز توصیف می‌کند تا خودت آن چیز نامرئی را پیدا کنی شاید هم نکنی!
      

        کتابی زیبا با ترجمه‌ای عالی بود.
دوستش داشتم و چیزهای زیاد و مختلفی می‌توانم در مورد این کتاب بگویم  اما به جهت طولانی نشدن یادداشت، کلیتی می‌نویسم.
اگر بخواهم توصیفش کنم می‌گویم شبیه سیگار بود :) از آن سیگارهایی که پیرمردهای عراقی پشت هم می‌کشند؛ تلخ، غلیظ و گس که فقط برای فراموشی تلخی زندگی دست به دامن نیکوتینش می‌شوند.
داستان تلخ بود اما چیزی مانند نیکوتین در بطن جملاتش وجود داشت که تلنگر می‌زد، آنچه از جریان زندگی واقعی گفت، آنچه از تلاطم حس وطن‌دوستی در فرات جوان گفت باعث می‌شد آدم بخواند و بخواند و بدون وقفه جلو رود.
تأمل برانگیز، عمیق و واقعی بود.
عمقش نوعی حس آشنای مشترک برای کسانی بود که در تحولات غرب آسیا زیسته و غمِ وطنِ رنج دیده‌شان را به دوش کشیده‌اند.
      

        چه کتابی بود!
از فصل اول تا آخرش را با بهت و قلبی منقبض شده خواندم.
تکه‌های مهمی از شخصیت چند بعدی امام علی را روشن کرده و دو وجهی ملموس و جالبی از حکومت الهی و حکومت زمینی را نشان می‌دهد.
روایت‌هایش چقدر ترسناک و غم‌انگیز بود!
بدون تعارف روشن می‌کند که چرا عدالت حقیقی در این دنیا جا نمی‌شود.
و وای از لحظه‌ای که میانه‌ی روایت‌ها مغز بگوید: بایست! حالا که به اندازه‌ی کافی از آن شرایط اطلاعات داری اگر راست می‌گویی خودت را بگذار آن وسط و ببین کجایی...

شیوه‌ی تالیف کتاب، گردآوری روایت‌های تاریخی است که این کار را به خوبی انجام داده. ترجمه‌ی روان، فصل بندی‌های کوتاه و رعایت خط زمانی‌ منظم و پیوسته باعث شده از آن کتاب‌های تاریخ اسلام سخت‌خوان و خسته کننده نباشد.
اما به نظرم برای درک بهتر لازم است پیش‌زمینه‌ای از آنچه در جنگ‌ صفین گذشت داشته باشید چون کتاب خیلی سریع از آن عبور کرده.