این کتاب، تاکسی‌‌نگاری‌های یک جامعه‌شناس است. گردآورنده، درست مثل یک دوربین و ضبط صوت، هر آنچه را که در تاکسی‌های این شهر و شهر‌های دیگر دیده  و شنیده است، ثبت و گردآوری کرده است.
 این اثر به عنوان مجموعه‌ای از خرده‌روایت‌های تاکسی برای من جالب و خواندنی بود؛ چرا  که آنچه مردم کوچه و بازار  از آن می‌گویند، به آن فکر می‌کنند، به آن می‌خندند و یا از آن رمنده‌‌اند را روایت می‌کرد. 
از آن‌جا که کتاب، دیالوگ‌های واقعی و جاری بین مردم را ثبت و ضبط کرده و موقعیت‌های نقیضه در زندگی واقعی، فراوان است، خرده‌روایت‌ها بی‌آنکه گردآورنده تلاش زیادی کرده باشد، با چاشنی طنز آمیخته است. 
          

            حالا دیگه مطمئن شدم توی قصه‌های آگاتا کریستی صرفاً نباید منتظر پیدا شدن قاتل باشم و قصه تموم بشه.
داستان قطعاً پیام خاصی داره و به جز پیدا شدن قاتل، غافلگیری پیام‌داری داره.
این سومین کتابی بود که ازش خوندم. تا نیمه کتاب خسته‌کننده بود و داشتم ناامید می‌شدم. نیمه دوم داستان اوج گرفت و راضیم کرد.
          

            خب البته اشکالی هم ندارد که گاهی عنوان کتابی دل از آدم ببرد و دلیل خواندنِ کتابیْ خارج از نوبت باشد. جدا از عنوان کتاب، دلیل دیگرم برای خواندن کتاب، مترجم اثر بود. مژده الفت «هرچیزی» ترجمه نمی‌کند و همین «هرچیزی‌ترجمه‌نکردن» و «وسواس در انتخاب‌هایش» است که من را متقاعد می‌کند تا «هرچیزی» را که ترجمه کرد، با شوق بخوانم. چراکه دلبستهٔ ادبیات ترکیه‌ام و ترجمهٔ اصیل و وفادار برایم مهم و ارزشمند است.

«پرندگان به سوگ او می‌روند» روایتی‌‌ست از تقلاهای آدمی برای کم‌کردن اندوه آن کسی که به‌جان دوستش داری، اما گاهی ناکام می‌مانی!
«پرندگان به سوگ او می‌روند» روایت تلاش‌های ناکامِ پسری‌ست برای پدرش، اما با وجود همهٔ بی‌سرانجامی‌ها، اصیل است و خواننده را از مِهری مطلوب لبریز می‌کند. 

رابطهٔ پدر-پسری همیشه برای من جالب‌توجه بوده است. خودم چون دخترِ پدری هستم، تجربهٔ فهم رابطهٔ پدر و دختری را دارم، اما وقت‌های زیادی دوست داشته‌ام که بدانم بین یک پدر و پسر چه چیزی می‌گذرد و این کتاب که روایت یک رابطه پدر و پسری است با همهٔ رسمی‌بودنش، لطافت دارد و احساسات‌برانگیز است. 

این داستان اتفاق‌محور نیست. یعنی صفحه‌به‌صفحه که بخوانی، اتفاقِ خاصی توجهت را جلب نمی‌کند. تنها چیزی که باعث می‌شود تو در سطرسطر کتاب ریشه کنی و دل‌سپردهٔ داستان شوی، شخصیت‌ها هستند؛ پدری که دل در گروِ خرید ماشین‌ دارد و از این شهر به آن شهر می‌رود تا ماشین‌های مطلوبش را پیدا کند و آن‌قدر راحت گریه می‌کند که نه‌تنها درنظرت ترحم‌برانگیز نیست، بلکه احترام‌برانگیز است‌.
و پسری نویسنده که برای کم‌کردن اندوهی که به جان پدرش گره خورده و دردی جسمی که او را از پا انداخته، روز به روز بیشتر در خودش فرو می‌رود، غمگین‌تر می‌شود، اما در آخرِ داستان سربلند است؛ چراکه همان کاری را می‌کند که می‌داند درست است.
 
داستان «پرندگان به سوگ او می‌رود» روایتِ آرام و پر از آهستگیِ زندگی یک خانواده اهل ترکیه با تمام جزئیات ریزودرشت آن است که در جریان پرشتاب زندگی‌های امروزی، خواندش لطف‌کردن به خود است. 
«پرندگان به سوگ او می‌روند» گزارش داستان‌گونه‌ای است از زیستِ یک خانوادهٔ ترک و برای همین است که اصالت دارد و خواندنش را ارزشمند می‌کند.
          

            تا صفحه دویست خواندم. می‌خواستم زودتر کنارش بگذارم اما باید در صفحه‌ای رُند تمامش می‌کردم؛ زیرا کتاب را با زاجرات پیدا کرده بودم و لااقل به دویدن‌های خودم نباید شلنگ می‌گرفتم.

 کتاب، زندگی پسرکی عیاش و هرزه‌گرد به نام فرانسوآ است که یهو خوابنما می‌شود و پی رُهبانیت می‌افتد؛ یک مشت گدا و دربه‌در دورش را می‌گیرند و آرام‌آرام یک مکتب عرفانی بر پایه فقر و عشق راه می‌اندازد. فرانسوآ آدم لوس و بی‌اخلاقی است؛ یعنی دچار زهدی خشک ، احمقانه و غیرانسانی شده و هر دفعه جملاتی از او ترشح می‌کند که ظاهراً عرفانی و باطناً شیطانی است. هیچ کاری جز دعا خواندن و گفت‌وگو با خدایش، که موجود بدخُلق و بی‌منطقی است، ندارد. هی از این روستا به آن روستا می‌رود و خود را مضحکه می‌کند تا مثلاً تکبرش بریزد. 

در حین خواندن کتاب، دو نکته به ذهنم رسید: اول این‌ که متاسفانه رگه‌هایی از این نوع عرفان به بعضی صوفیان مسلمان هم رسیده. دوم این‌ که برخلاف عرفان‌های دنیاستیز و دنیاپرست، عرفان اسلامی عرفان دنیاپذیر است؛ یعنی امور روزمره زندگی، نه تنها مانع سلوک نیست، بلکه می‌تواند بستری برای رشد هم باشد.
          

            به نام او

یکی از کتابهایی که در نمایشگاه کتاب خریدم و در این مدت مترصد بودم که بخوانمش کتاب «امپراتوری عقل؛ روایتی از تاریخ ایران» با نام اصلی «Empire of the Mind: A History of Iran» نوشته مایکل اکسورثی انگلیسی بود فردی که بیشتر با کتابی که در مورد نادرشاه افشار با عنوان «شمشیر ایران» نوشته است، و توسط یکی دو نشر عرضه شده ، شناخته می‌شود. البته «امپراتوری عقل» به‌واسطه نام و موضوع جذابش اولین کتابی بود که از این نویسنده خواندم.

اکسورثی که استاد تاریخ یکی از دانشگاه‌های انگلستان با تمرکز به مسائل خاورمیانه بود (ایشان سال دوهزار و نوزده به رحمت خدا رفته‌اند) به‌دلیل شغل پدرش در سالهای پیش از انقلاب مدتی در ایران زندگی کرده است. و شاید به‌همین دلیل علاقه زیادی به تاریخ ایران پیدا کرده و چندین کتاب درباره آن نوشته است. یکی از مهمترین آثارش همین «امپراتوری عقل» است که ناشر دیگری هم با عنوان «امپراتوری اندیشه» ترجمه‌ای از آن را عرضه کرده. این کتاب به‌شرح مختصری از تاریخ سرزمین ایران از دوره مادها تا به امروز می‌پردازد. آخرین چیزی که اکسورثی درمورد آن می‌نویسد انتخابات سال هشتاد و هشت و وقایع پس از آن است. با این توضیحات به‌راحتی می‌توان فهمید که مولف در این کتاب کم‌حجم نتوانسته به جزئیات بپردازد. یا از بسیاری از مقاطع تاریخ با شتاب گذشته است.

واقعیتش را بخواهید توقعم بیشتر از اینها بود یعنی اصلا توقع نداشتم که مولف در این کتاب تاریخ‌نگاری کند  بیشتر انتظار داشتم تحلیل او را از تاریخ  ایران بدانم و سرآخر به این نتیجه برسم که چرا او از عبارت «امپراتوری عقل» درباره این سرزمین استفاده کرده ولی متاسفانه کتاب را کتاب منسجم و روشمندی ندیدم و عنوان را هم بیشتر یک تعارف دیدم تا یک عبارت دقیق. مولف دربرخی جاها تاریخ‌نگاری می کند و با جز‌ئیات به‌شرح وقایع می ‌پردازد در برخی جاها تاریخ را کنار می گذارد و به تحلیل و نه تحلیل تاریخی بلکه به تحلیل و پژوهش ادبی، روی می آورد. از این کتاب چهارصد صفحه‌ای هشتاد صفحه درباره شعر فارسی است و بیشتر بیان مشهورات درباره شعر فارسی است و بیشتر به کار کسانی می‌آید که می‌خواهند اطلاعات مختصری در این باره داشته باشند.
در ادامه باز هم همین روش نامشخص را ادامه می دهد برای مثال از دوره مهم سلجوقیان می‌گذرد  و درباره نادرشاه افشار داد سخن می دهد. 

گویا مولف تمام کتاب تا پیش از دوره پهلوی را به‌عنوان دیباچه و مقدمه در نظر داشته تا از ایران معاصر بگوید. البته به‌علت ممیزی دو بخش آخر ترجمه و عرضه نشده است یعنی ترجمه کتاب با پیروزی انقلاب  به پایان می‌رسد ولی خود کتاب به وقایع پس از انقلاب تا انتخابات هشتاد و هشت هم می‌پردازد. من با انگلیسی دست‌و پاشکسته و استمداد از گوگل‌ترجمه دو فصل آخر را هم خواندم تنها به این امید که در موخره به مقصود نویسنده از نگارش کتاب پی ببرم ولی متاسفانه دیدم که نویسنده مقصود خاصی نداشته  و تنها می‌خواسته گزارش‌دهنده وقایع تاریخی باشد و یکسری کلیات را بیان کند شاید اصلا منِ ایرانی مخاطب این کتاب نیستم و نباید توقع زیادی از آن داشته باشم.
          

            «یاد آر از ستمگاری ضحّاکِ تازی و افراسیابِ تور و سکندرِ رومی که یزدان که دیگر از ایشان خرسند نبود، با آن‌همه فرّ و ارج، چگونه تباه کردشان و خوار که جهان آشناست.»

📌بعد از مأنوس شدن با آلام ایّوب، نثر و قلم مرحوم هاشمی‌نژاد شیفته‌ام کرد و کارنامه اردشیر بابکان آن تجربه شیرین را زنده کرد. 

🔸اردشیر بابکان را پایه‌گذار سلسله شاهنشاهی ساسانی می‌دانند. «کارنامه اردشیر بابکان» متنی است که سرگذشت اردشیر بابکان را از پدرش شروع می‌کند و با مطلع شدن او از داشتن نوه‌ای به نام اورمزد و خیال‌آسودگی او از آینده ایران و البته تاج و تختش به پایان می‌رسد.

▪️«کارنامه اردشیر بابکان» یادگاری است با قدمت بیش از هزار و چهارصد سال، به جامانده از عصر ایران باستان. جزو اندک متونی که از فرهنگ پیش از اسلام ایران به جا مانده است. اما اهمیت کتاب فقط در طول قدمتش خلاصه نمی‌شود. اهمیتش در داستان گویی آن است. به «کارنامه» از لحاظ تاریخی شک و شبهه وارد است اما از لحاظ فن داستان گویی خُرده‌ای نمی‌توان بر آن وارد کرد.

🔹مرحوم هاشمی‌نژاد به عنوان یک نویسنده معاصر به سراغ این متن کهن رفته است برای یادگیری و آموزش داستان‌نویسی. زبان کتاب پهلوی بوده است که ایشان به فارسی دری ترجمه کردند تا کمی از اصالت متن را بازیابی کنند. مقدمه ایشان برای فهم بهتر کتاب بسیار کمک‌کننده است. 

▫️کارنامه اردشیر بابکان حقیقتاً متنی است مغفول و کمتر شناخته‌شده بین ما. اثری که خواندش لااقل برای نویسندگان امروز ایران واجب است.