بعد از «ارمیا» و «من او»، این کتاب امیرخانی نیز بیش از بقیه آثارش در ذهنم باقی خواهد ماند.
      

        جلد صفرم کتاب نشت نشاء است!
امیرخانی در این کتاب هم دغدغه انسانِ ایرانی را دارد. از اقتصاد تک محصولی می‌گوید تا به خصلت دولت نفتی برسد. خصلت دولت نفتی، آثار واقعی بر انسان ایرانی و خصائص او دارد. فرهنگ و سیاست و ... را متأثر می‌سازد و حتی مفاهیم کار، تحصیل و... را تغییر می‌دهد.
      

        هیرشمن را باید خواند... تبحر قابل ستایشی در ارائه یک خط سیر منظم دارد. استدلال‌هایش بسیار منظم و شمرده شمرده است‌. گزافه‌گویی نمی‌کند و بدون بیانی اضافه، اصل مطلب را بیان می‌کند. هیرشمن در کتبش، دست روی مهم‌ترین موضوعات توسعه گذاشته است. موضوع این کتاب، صورت‌بندی ۳ استدلال یا بهتر بگویم خطابه شایع است که از حفظ وضع موجود دفاع کرده و جلوی هر اقدام یا سیاست اصلاح و ترقی‌خواهانه را می‌گیرد. هیرشمن بر تاریخ اندیشه مسلط است و گزیده‌های ناب و به‌جایی از متفکران رنسانس و روشنگری می‌آورد.

پیشنهاد می‌کنم آثار هیرشمن را با کتاب هواهای نفسانی و منافع آغاز کنید و بعد رساله خروج، اعتراض و وفاداری، سپس دگردیسی مشغولیت‌ها و بعد، خطابه ارتجاع.
      

        امیرخانی در لابلای این یادداشت‌ها می‌خواهد بگوید:« رهبر باید رهبر همه باشد». بعضی جاها این گزاره را درباره آیت‌الله خامنه‌ای صادق می‌داند و بعضی جاها تردید دارد...
      

        داستان نسل از جنگ برگشته
حکایت یک انقطاع نسلی
      

        قسمت ترجمه کتاب (نیمه دوم) ضعف‌های جدی دارد به طوری که برای فهم آن لازم است به متن اصلی رجوع شود. متن ترجمه اصلاً رسا نیست و نشان میدهد که مولف محترم، مترجم خوبی نیستند... 
اما درباره محتوای کتاب باید گفت که نیمه اول کتاب تالیف فرشاد مومنی است... از ابعاد مختلف دانش توسعه (تعریف، روش و...) صحبت میکند و نکاتی را به طور خاص درباره ایران ذکر می کند.
نیمه دوم کتاب، ترجمه کتابی از بانک جهانی است که از 4 متفکر توسعه (رودریک، عجم اوغلو و رابینسون، نورث و والیس و وینگاست، فوکویاما) خواسته است مولفه های اصلی نظریه خود درباره توسعه را در مقالاتی تقریباً 10 صفحه ای توضیح دهند. این نیمه دوم کتاب جذاب تر و پرمحتواتر از نیمه اول است و یک شمای کلی از نظریات مختلف توسعه را ارائه میدهد.
      

        مسئله هیرشمن این است که علوم اجتماعی معاصر از توضیح پیامدهای سیاسی پدیده‌های اقتصادی ناتوان است. او دلیل این امر را جدا شدن علم سیاست و علم اقتصاد می‌داند. پاسخ او به این مسئله، بازخوانی آرای متفکران سده ۱۷ و ۱۸ است؛ یعنی دوره‌ای که اقتصاددان سیاسی و فلاسفه، آزادانه درباره اثرات پدیده‌های اقتصادی بر سیاست و جامعه صحبت می‌کردند. به طور مشخص، او زنجیره‌ای از آرا شامل ماکیاولی، بیکن، سر جیمز استورات، جان میلار، منتسکیو، دیوید هیوم، آدام اسمیت، آدام فرگوسن و... را مورد مداقه قرار می‌دهد. نتیجه پژوهش او اما پاسخی از آب در می‌آید به یک پرسش تاریخی مهم: زایش و اوج‌گیری سرمایه‌داری. رساله حاضر هیرشمن در واقع تقریری است برای سرمایه‌داری، بدیل تقریر مارکس و وبر. 
هیرشمن مسئله را از اینجا آغاز می‌کند: ماکیاولی یک تمایز بنیادین را پایه‌ریزی کرد: انسان آنگونه که هست و انسان آنگونه که باید باشد. موضوع سیاست دومی شد و سوال این بود که شهریار چگونه باید فرمانروایی کند. از آنجا که دولت، نماینده انسان بود، بحث درباره طبیعت انسان در گرفت که غالباً ، با یک بدبینی، انسان موجودی در بند هوای نفس قلمداد شد. هیرشمن سه استدلال بدیل بیان می‌کند: ۱. سرکوب هوای نفس انسان توسط دولت ۲. مهار هوای نفس انسان توسط دولت از راه تأدیب ۳. هوای نفس خنثی‌کننده. از اینجا به بعد، بحث هیرشمن درباره آرایی است که درباره سومی بحث کرده‌اند زیرا دو استدلال اول به سرعت مطرود شدند. هوای نفس خنثی‌کننده هیچ‌گاه به سرعت منظم توسط یک نفر بیان نشده است و برای فهم آن، لازم است که زنجیره‌ای از آرا مورد بحث قرار گیرد. در نهایت، نتیجه‌گیری هیرشمن این است که در دوره زایش سرمایه‌داری، هوای نفس خنثی‌کننده یعنی آن هوای نفسی که باید به مصاف سایرین برود، یک فعالیت اقتصادی انتخاب شد: بهبود وضع خویش از طریق ازدیاد ثروت و مال اندوزی. سرمایه‌داری با تک ساختی کردن انسان میخواست سایر امیال او را سرکوب کند، انسان را پیش‌بینی پذیر کند. 
در کنار این سیر بحث، سوال اصلی هیرشمن یعنی تحلیل پیامدهای سیاسی پدیده‌های اقتصادی نیز پاسخ داده می‌شود. او همچنین معتقد است بسیاری از مدافعین معاصر سرمایه‌داری مانند کینز یا شومپیتر، می‌توانستند با درس گرفتن از تاریخ اندیشه‌ها، استدلال خود را بهبود ببخشند. همچنین به برخورد کردن آرای خوشبین به سرمایه‌داری به دیوار واقعیت صحبت می‌کند. او در جمله آخر کتابش می‌گوید که توقع از تاریخ و خصوصاً تاریخ اندیشه، ارتقای طرح بحث درباره مسائل است و نه حل آن‌ها.
      

        سندل در این کتاب، چارچوب تحلیلی از منظر فلسفه اخلاق ارائه می‌دهد تا به این سوال پاسخ دهد: حد بازار کجاست؟ چطور می‌توانیم جوازی به قابل خرید و فروش شدن چیزی بدهیم؟ 
او بین جامعه بازاری (جامعه‌ای که در آن هر چیزی قابل خرید و فروش است) و اقتصاد بازار (سامان فعالیت اقتصادی بر اساس مکانیزم بازار) تمایز قائل می‌شود. سندل می‌گوید از دو منظر می‌توان حد بازار را تعیین کرد:
۱. برهان عدالت: بازاری شدن هر چیز یعنی تشدید نابرابری زیرا هر کس پول بیشتری داشته باشد، بهره‌مندی بیشتری خواهد داشت.
۲. برهان فساد: بازاری شدن برخی چیزها ممکن است معنا و ارزش‌های حاکم بر آن را تنزل دهد یا نابود سازد. برای تعیین آن ابتدا باید بگوییم شیء مذکور چه معنایی برای ما دارد؟ چه ارزش‌هایی بر آن حاکم است؟ سندل می‌گوید گفتمان عمومی جوامع از این سوالات معنوی و اخلاقی تهی شده است. او می‌گوید پاسخ به این سوالات لاجرم ما را به سمت اتخاذ یک بنیاد نظری درباره چیستی جامعه خوب و ارزش‌های حاکم بر آن سوق می‌دهد. سندل معتقد است تهی شدن جامعه از اخلاق راه را برای بازار باز می‌کند.
      

        مسئله نویسنده، تبیین نظام بازار و جامعه بازاری است. تأکید او بر تفوق ارزش مبادله‌ای بر ارزش تجربی است. او نشان می‌دهد جامعه بازاری در مدیریت پول، کار، ماشین و محیط زیست بد عمل می‌کند. در ابتدای کتاب زمینه‌های شکل‌گیری جامعه بازاری را بحث می‌کند و در این تبیین، نویسنده متأثر از آراء کارل پولانی، مارکس و  هایلبرونر است. مهم‌ترین نکته کتاب، به نظر من، پی‌گفتار آن است: باید دو قدم به عقب بیاییم و از خود سوال کنیم: مسئله چیست؟ باید از بدیهیات و هنجارهای روز بیرون بیاییم و از بالا به مسائل نگاه کنیم. 
      

        ترجمه تقریباً روان است و نیاز چندانی به مراجعه به متن اصلی نیست. 
موضوع کتاب، تاریخ نظام مالی است. کتاب از تمدن‌های ما قبل مدرن شروع می‌کند و انواع گونه‌های مالی موجود در این تمدن‌ها را معرفی می‌کند. اصل بحث کتاب از قرون ۱۶ به بعد آغاز می‌شود و به ترتیب تطور بانکداری، اوراق قرضه، بازار سهام، املاک و مستغلات و صندوق‌های پوشش ریسک را بیان می‌کند. در انتهای کتاب، نویسنده درباره ایده خودش درباره تطور نظام مالی صحبت می‌کند: تکاملی بودن آن.
شیوه نویسنده در بیان تطورات تاریخی اشاره به اشخاص مهم است: از خاندان مدیچی و روچیلد تا جورج سوروس و جان لا.