معرفی کتاب تاریخچه نزاع اسرائیل و فلسطین اثر ایلان پاپه مترجم محمد مهدی پور

تاریخچه نزاع اسرائیل و فلسطین

تاریخچه نزاع اسرائیل و فلسطین

ایلان پاپه و 1 نفر دیگر
3.9
7 نفر |
7 یادداشت

با انتخاب ستاره‌ها به این کتاب امتیاز دهید.

در حال خواندن

5

خوانده‌ام

9

خواهم خواند

22

شابک
9786225734791
تعداد صفحات
152
تاریخ انتشار
1403/1/1

توضیحات

        از هفتم اکتبر ۲۰۲۳، که حماس در عملیات طوفان الاقصى به اسرائیل حمله کرد، چشمان دنیا به کشوری دوخته شده که حتی دربارۀ نامش توافقی وجود ندارد؛ اسرائیلی‌ها آن را «اسرائیل بزرگ» می‌نامند و فلسطینی‌ها آن را «فلسطین» می‌خوانند. زنجیرۀ رخدادهای پس از این واقعه پرسش‌های زیادی را دوباره مطرح کرده است: نزاع بر سر چیست؟ از چه زمانی شروع شده؟ چطور باید به آن خاتمه داد؟
به باور ایلان پاپه، مورخ و فعال اجتماعی اسرائیلی، ریشۀ این نزاع نه به هفت اکتبر و نه حتی به زمان تأسیس اسرائیل در سال ۱۹۴۸، که به سال ۱۸۸۲ برمی گردد، یعنی زمانی که نخستین صهیونیست‌ها قدم به خاک فلسطین تحت قیمومتِ بریتانیا گذاشتند و، به کمک بریتانیا و سپس ایالات متحده، «استعمارگری شهرک نشین» را در فلسطین پیاده‌کردند.
پاپه تاریخ ۱۵۰سالۀ نزاع صهیونیست‌ها با فلسطینیان را در قالب کتابی کوتاه و خواندنی توضیح می‌دهد؛ حاصل کار او هم برای افراد ناآشنا با این موضوع و هم برای کنشگران و متخصصان این حوزه مفید و جذاب خواهد بود.
      

بریدۀ کتاب‌های مرتبط به تاریخچه نزاع اسرائیل و فلسطین

نمایش همه

یادداشت‌ها

        یک قرن نفرت‌‌افروزی

این چند روزه کتاب کوچک «تاریخچه نزاع اسرائیل و فلسطین»  را خواندم. کتاب را از نمایشگاه امسال خریده بودم خیلی اتفاقی، و نمی‌دانستم که ایلان پاپه نویسنده کتاب، خودش اسرائیلی است و پیش‌فرضی هم درباره رویکرد کتاب نداشتم. بعد از جلسه فهمیدم که نویسنده کتاب دیگری هم دارد که با اسم «پاک‌سازی قومی در فلسطین» در ایران ترجمه و منتشر شده است.

بنا بود در جلسه‌ای درباره تاریخچه تقریبا یک قرن درگیری بین صهیونیسم و فلسطینی‌ها  یکساعتی گزارش بدهم. برای تکمیل یادداشت‌های پیشین این کتاب را هم خواندم.

 نویسنده در بخش پایانی، هفت نتیجه از کتابش گرفته و جمع‌بندی کرده است. خلاصه‌اش این که هر طرح صلحی به دلیل پافشاری اسرائیلی‌ها بر شعار اسرائیل بزرگ محکوم به شکست است.

صهیونیست‌ها به هیچ مذاکره‌ای ‌نه نمی‌گویند، ولی با هیچ مذاکره‌ای هم همراهی نمی‌کنند و همه تلاش‌های همه نهادهای بین‌المللی و منطقه‌ای و کشورهای بزرگ را به بن‌بست می‌کشانند: اگر شد در میز مذاکره، و اگر نشد بیرون از جلسه مذاکره و در میدان همه آن‌چه گفته‌اند را لگدمال می‌کنند. 

اسرائیل نه تنها دنبال تصاحب سرزمین فلسطین است بلکه به دنبال پاک‌سازی قومی و استعمار شهرک‌نشین است و بنا نیست هیچ فلسطینی در این سرزمین باقی بماند. هر کسی که هست روزی باید برود، حتی اگر امروز عنوان شهروندی اسرائیل را با خود داشته باشد. 

اسرائیل حتی اگر زمانی از جایی عقب‌نشینی کند و شهرک‌هایش را جمع کند (مثل عقب‌نشینی از غزه در زمان آریل شارون) هدفش آن است که آن‌ بخش کاملا عاری از اسرائیلی‌ها بشود تا بتوان هر چه بی‌رحمانه‌تر به آن‌جا حمله و کرد و انسان‌ها را کشت.

اروپا و آمریکا هم کارگردانان خیمه‌شب‌بازی مذاکره هستند و کارویژه‌شان قانع‌کردن فلسطینی‌ها به همان چیزی است که طرف اسرائیلی می‌دهد (و چند روز بعد عملا پس خواهد گرفت). 

از نظر ایلان پاپه تنها راه حل مسئله، بازگشت آوارگان و برگزاری انتخابات سراسری با حق رأی برای همه است. چیزی که خودش هم می‌داند که به هیچ وجه مقبول طرف اسرائیلی نیست. 

کتابْ جدید است، و بعد از ماجرای ۷ اکتبر ۲۰۲۳ نوشته شده است. محمد مهدی‌پور آن را ترجمه کرده و انتشارات ترجمان منتشرش کرده است، جزئيات زیاد و سودمندی دارد، و به نظرم مهم‌ترین اثر آن، نفرت عمیقی است که نسبت به اسرائیل در دل خواننده باقی می‌گذارد.

گاه‌نگاشت ۱۵۱
گاه‌نگاشت‌های محمدکاظم حقانی‌فضل (https://t.me/MKHAGHANIFAZL)
      

با نمایش یادداشت داستان این کتاب فاش می‌شود.

7

          با خواندن یادداشت‌هایی که در بهخوان درباره این کتاب درخصوص بررسی حلال‌زادگی نویسنده، حرامزادگی اسرائیل و فایدهٔ کتاب برای نهادینه‌تر شدن نفرت از اسرائیل نوشته شده بود، تشویق شدم تا اولین مرورکتابم را بنویسم تا برای مرورکردن کتاب و تصمیم درباره خواندن یا نخواندن آن(که هدف مرور کتاب است)، کاری کرده باشم.
این کتاب را یک روز قبل از شروع جنگ اخیر، در شب تولدم هدیه گرفتم و در میانهٔ جنگ خواندم. در نگاه اول جمع‌و‌جور بودن کتاب به‌چشم می‌آید و همین باعث شد وقتی داشتم وسایلم را جمع می‌کردم تا از تهران خارج شویم، آن را کنار سررسید و چند کتاب دیگر بگذارم داخل کول‌پشتی‌ام.
 به‌نظرم برجسته‌ترین ویژگی کتاب هم همین است: ارائه کپسولی‌ اطلاعات و روایت مختصر و بسیار فشرده از تاریخ صد و چند ساله‌ی اخیر فلسطین. اگر بخواهم در یک جمله بگویم، نسبت به دیگر آثار ایلان پاپه سبک‌تر بود و بیشتر به‌جای تحلیل عمیق، با سرعت بالا صرفاً مروری بر وقایع اصلی ارائه می‌داد. البته بینش‌های مشهور نوینسده که از آثار دیگرش با آن‌ها آشنایی دارم در سراسر کتاب پخش شده است.
برای نوشتن این یادداشت، سراغ نسخه اصلی کتاب که در سال ۲۰۲۴ چاپ‌شده هم رفتم تا چند مورد را چک کنم. ترجمه روان و قابل‌فهم است و از این نظر شبیه باقی آثاری که ترجمان منتشر می‌کند، فارسی شسته‌رفته‌ای دارد. اما برخی معادل‌ها، خصوصا در اسامی شهرها غیرحرفه‌ای و منفک از زبان فارسی هستند. مثلا استعمار شهرک‌نشین برای Settler Colonialism ابدا واژه مناسبی نیست و با مفاهیم غیرمرتبطی مثل شهرک‌نشینی و شهرک‌نشینان تداخل معنایی پیدا می‌کند. در مورد دیگر بسیاری از فارسی‌زبانان تصور می‌کنند که شهر اورشلیم جایی غیر از قدس یا بیت‌المقدس است، در حالی که این دو کلمه معادل‌های رایج‌تری در زبان ما هستند و از این خطا جلوگیری می‌کنند، یا مثلا حبرون و نگب در فارسی الخلیل و نقب نوشته می‌شوند؛ اما در تمامی موارد مترجم معادل‌های نخست را انتخاب کرده است.
پاپه مثل باقی آثارش سال ۱۸۸۲ و ورود نخستین صهیونیست‌ها به سرزمین فلسطین را نقطه شروع این تاریخچه قرار داده است و تلاش می‌کند روایتش را تا امروز بسط دهد. هر فصل کتاب بازه‌های زمانی مشخصی از درگیری را جدا می‌کند و به سرعت رویدادهای کلیدی آن بازه(غالبا نظامی-سیاسی و نه اجتماعی یا فرهنگی) مرور می‌شوند.
اگر می‌خواهید بدانید چقدر حجم اطلاعات فشرده است، مثلا چیزی کمتر از ۱/۵ صفحهٔ منسجم به تاریخ شکل‌گیری تا امروز حماس اختصاص دارد. البته کتاب در عین مرور تاریخی در پیکرهٔ اصلی کتاب به امروز و پدیده‌های معاصر رفت و برگشت می‌کند و در عین موجزگویی از برخی جزییات اثرگذاری که برای ما کمتر آشناست، چشم‌پوشی نمی‌کند؛ از عاملیت فروپاشی شوروی و انزوای عراق در تمایل عرفات به مذاکرات صلح تا برخی کشتارهایی که فلسطینی‌ها علیه اسرائیلی‌ها ترتیب دادند و طرح‌های صلح که همگی کمتر در منابع فارسی چیزی برای مرورشان وجود دارد.
پاپه در مصاحبه‌ها و نوشته‌هایش صهیونیسم را یک پروژه استعماری از گونه استعمار وطن‌گزین می‌داند و از ابتدا تا انتهای این کتاب نیز سعی می‌کند در خلال مرور تاریخی‌اش، شواهد این ادعا را جلوی چشمان خواننده بیاورد.
چند سالی می‌شود که فکر می‌کنم چون مسئله فلسطین برایم برجسته است، برایم واجب است که هر اثری از ایلان پاپه دردسترسم باشد را بخوانم. هرچند که او فلسطینی نیست و گفتار فلسطینی‌ها از خودشان برایم جایگاه ویژه‌تری دارد، اما تجربه زیسته‌ او به‌عنوان یک شهروند اسرائیلی او را مثل باقی ساکنان سرزمین فلسطین در میانهٔ مسئله قرار داده است. ما با یک توریست یا خبرنگار طرف نیستیم که چند روزی در آن سرزمین گشت زده باشد و مشاهداتش یادداشت‌برداری‌کرده یا ایده‌هایش را مستند کرده باشد، بلکه نوشته‌های یک تاریخ‌نگار بی‌پروا و جریان‌ساز را می‌خوانیم که درحالی که خودش، جامعه و وطنش را بخشی از این نزاع هستند با به‌چالش‌کشیدن باورهای رایج علیه دیگری فلسطینی، تلاش می‌کند با آثارش پرده توهم را در این موضوع کنار بزند؛ همان‌چیزی که در نوشته‌هایش با عنوان «واقعیت جاری در فلسطین» یا چیزهایی شبیه به این، به آن اشاره می‌کند.
تصور آینده و تلاش برای ترسیم وضعیت مطلوب گونه‌ای از کنش انسانی است که می‌تواند پایه‌ای برای تغییر دربرابر اجبار و تقدیر تحمیلی شود. ویژگی مهم دیگری که رویکرد پاپه به موضوع دارد همین است؛ تلاش برای افق‌گشایی و تصور آیندهٔ سرزمین فلسطین. رویکرد چپ و ضداستعماری او مانعی نیست که با هر نگاهی که داشته باشیم آثارش را بخوانیم و یادبگیریم. برخلاف یکی از یادداشت‌ها که در جمع‌بندی نکات به بن‌بست کامل ایده دو دولتی اشاره می‌کند، نویسنده در همین کتاب می‌گوید که موقعیت‌هایی برای تحقق کامل و موفق راه‌حل دو کشور وجود داشته ‌است(ص۱۱۰)؛ اما امروز و با شرایط جاری، خصوصا بعد از ۷اکتبر، فعلا این چشم‌انداز را منتفی می‌داند و سعی می‌کند تصویری از ممکن‌ترین وضعیت مطلوب خود ترسیم کند( که این تصویر را در این کتاب کمتر و بیشتر در کتاب «ده غلط مشهور» می‌توانیم ببینیم).
اگر دنبال کلیشهٔ «تاریخ‌نویسی بی‌طرف» هستید، روایت تاریخی پاپه قطعا سوگیری و جانبداری تمام‌عیار از فلسطینی‌ها را دارد. من که خودم را همبسته با فلسطینی‌ها تصور می‌کنم، انتظار کتاب مستند‌تری داشتم. در کمال تعجب کتاب در نسخه اصلی نیز هیچ پاورقی و حتی فهرست منابع ندارد! در کل اما تاریخچه فشرده‌ای است که می‌تواند برای آشنایی و درک یک تصویر کلی مفید باشد، اما قطعا برای فهم مسئله کافی نیست و در مقایسه با اثار محکم و تاریخی نویسنده مثل «پاکسازی نژادی فلسطین» بسیار نحیف و سبک است.
        

0

           این کتاب را در نمایشگاه کتاب امسال خریدم و به تازگی به پایان رساندم. این دومین کتاب در زمینه مساله فلسطین بود که می‌خواندم  و برایم  بسیار پرفایده بود. امیدوارم متنی که درباره این کتاب نوشتم مفید واقع شود.

کتاب " تاریخچه نزاع اسرائیل و فلسطین"
ایلان پایه نویسنده این کتاب، مورخ و فعال اجتماعی اسرائیلی است. او استاد دانشکده علوم اجتماعی و مطالعات بین‌المللی و رئیس مرکز اروپایی مطالعات فلسطین در دانشگاه اکستر بریتانیاست. مشهورترین کتاب او "پاک‌سازی قومی" می‌باشد. 
نویسنده در این کتاب به بررسی و تحلیل ریشه‌های تاریخی این نزاع می‌پردازد که از اواخر قرن ۱۹ و ظهور جنبش صهیونیسم آغاز و تا دهه‌های اخیر ادامه دارد و مخاطب را با دلایل و زمینه‌ها و پیامدهای این مناقشه‌ی تاریخی آشنا می‌کند.
از نقاط قوت کتاب کم‌حجم بودن آن و بیان وقایع و رویدادهای تاریخی مهم از قبیل مهاجرت یهودیان به فلسطین، اعلامیه بالفور، اشغال سرزمین‌ها و... است.  
نکته مهم این است که نویسنده با لحنی بی‌طرفانه و با استفاده از منابع متنوع که آنها را در انتهای کتاب مکتوب کرده به بررسی و تحلیل جوانب مختلف مساله می‌پردازد و در پایان کتاب قسمت نتیجه‌گیری نکات مهمی را بیان می‌کند:
"از زمانی که جنبش صهیونیستی تصمیم گرفت بر تشکیل دولت یهودی در خاک فلسطین تمرکز کند، به یک جنبش استعمارگری شهرک‌نشینی تبدیل شد. جنبش‌های استعمارگری شهرک‌نشین جنبش‌های اروپایی‌هایی‌اند که به دنبال ساختن اروپایی جدید در خارج از مرزهای اروپا هستند، چون حضورشان در اروپا برای اروپاییان خوشایند نبوده است. در تمام موارد استعمارگری شهرک‌نشین، استعمارگران مناطقی را انتخاب کرده‌اند که مردمانی در آنجا زندگی می‌کرده‌اند‌. مردم بومی این مناطق از دید استعمارگران شهرک‌نشین مانعی بوده‌اند که باید برداشته می‌شدند."
درباره ترجمه کتاب  باید بگویم که آقای مهدی‌پور با ترجمه روان و شیوای خود به فهم مساله برای خواننده کمک زیادی کرده‌اند. به ایشان خداقوت می‌گویم.


        

2

          این کتاب متاسّفانه یا در ترجمه دست‌خوش سانسور و تغییر بسیار زیادی شده و یا مولّف آن اصلاً به اصول نگارش تاریخ وفادار نبوده و نیست.
اگر ترجمه دچار انحراف و سانسور به این شکل عجیب شده، واقعاً برای انتشارات ترجمان- که سال‌ها مورد اعتماد بنده بوده و از طرفدارانش بودم- متاسّفم که انقدر خودش رو تحقیر کرده و تن به این ذلّت داده. انتخاب واژگان معادلی که هر خواننده آماتوری متوجّه دستوری بودن این موضوع می‌شه.
اگر هم فرض کنیم مترجم به اصل متن وفادار بوده باشه، تاریخ‌نگار باید بی‌طرفانه و بدون غرض‌ورزی تاریخ رو روایت کنه، نه این‌که فقط اسرائیل حملات وحشیانه انجام می‌ده و تمامی حملات فلسطین چریکی باشه. واژه‌ی حقّه‌بازی فقط از ادبیّات ما می‌آد.
خلاصه هرجوری که به این قضیّه نگاه کنیم، تیم ترجمان برای انتخاب این پروژه ضعیف عمل کرده و من رو از خودش به‌شدّت ناامید کرده.
کدام روایت تاریخی‌ای در پایانش نتیجه‌گیری داره؟
چرا این کتاب باید قابل استناد و ارزشمند باشه وقتی مملو از تناقضات پی‌درپی هست و جانب‌دارانه تولید شده؟
پس از اتمام کتاب فقط حس سرخوردگی و فریب‌خوردگی گریبانم رو گرفته و رهام نمی‌کنه.
ترجمان ناامیدم کردی...
        

1

«هیچ گروه
          «هیچ گروه صلح طلب واقعی در اسرائیل وجود ندارد.» 

جمله بالا عصاره هر آن چیزی هست که تو این کتاب گفته شده. یه کتاب مختصر و دقیق از تاریخ شروع نزاع رژیم صهیونیستی با فلسطین عزیز. 
تا حالا چند تا کتاب با این موضوع خوندم. وجه تمایز این کتاب نویسنده اسرائیلیش یعنی ایلان پاپه بود. صداقت این آدم در نقل تاریخ خیلی برام جالب بود. 
این کتاب به خیلی از شبهه‌ها و سوالاتی که درباره اشغال‌گری فلسطین تو ذهن شماست، پاسخ میده. برخی از مهم‌ترین موضوعات این کتاب: 
۱. دلایل سکوت اروپا بعد از نسل‌کشی ۷ اکتبر 
۲. مزخرف بودن شبهه خرید زمین‌های فلسطینی از طرف یهودی‌ها 
۳. بن بست کامل ایده دو دولتی برای حل بحران فلسطین 
۴. شروع پاکسازی قومی فلسطین از ۱۹۴۷ نه ۲۰۲۳ 
۵. اقدامات تروریستی اسرائیل در کشورهای عربی علیه یهودی‌ها برای کشوندن اونا به اسرائیل 
۶. شکاف جدی داخل جامعه اسرائیل 

حداقل کارکرد خوندن این کتاب براتون اینه که متوجه میشید تاریخ از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ شروع نشده و ریشه استعمارگری صهیونیست‌ها به حدود ۸۰ سال قبل بر میگرده.

پ.ن: کتاب خیلی خوش خوان و روان هست و برای فهم رخدادهای تاریخ معاصر خاورمیانه بهتون کمک می‌کنه. 
        

9