یادداشت خسروشاهی

                بالاخره اولین عکاس ایرانی کیست؟ 
هنوز بین استادان و پژوهشگران تاریخ عکاسی ایران اختلاف نظرهایی در باره« اولین عکاس در ایران » و « اولین عکاس ایرانی »  وجود دارد. همه متفق‌القول هستند که تنها پنج سال پس از به ثبت رسیدن عکاسی در سال ۱۸۳۹ میلادی، اولین دوربین‌های اهدایی از دربار روس و انگلیس وارد ایران شد. و مستشاران خارجی نحوه کار با دوربین و چاپ عکس‌ها روی صفحات مسی را به ایرانیان یاد دادند. در برخی منابع با اشاره به اسناد موجود، « ژول ریشار » فرانسوی رو اولین عکاس در ایران می‌دانند که از ناصرالدین میرزای ۱۳ ساله عکاسی کرده و  همزمان با او « ملک قاسم میرزا » نوه بیست و چهارم فتحعلی‌شاه قاجار، اولین عکاسِ بومی و ایرانی لقب گرفته است. 
در هر صورت بر کسی پوشیده نیست که دوره رشد و پویایی عکاسی در ایران در دوران قاجار علی الخصوص دوران ناصرالدین‌شاه، به واسطه علاقه شخصی وی به این اسباب بازیِ جدید، دارای اهمیت فراوانی است؛ تا جایی که سلطان صاحبقران ضمن دایر کردن عکاسخانۀ همایونی در دربار، خود عکاسی را یاد گرفته و آثار بیشماری به جای کذاشته که در کاخ گلستان موجود است. 
این کتابِ مصور، ضمن مرور تاریخی شکل گیری عکاسی در ایران به مراحل رشد و گسترش آن در بزنگاه‌های تغییرات اجتماعی و فرهنگی دربارِ ناصری و بیرون از دربار، همچنین آثار مکتوبی که پیرامون عکاسی پدید آمده پرداخته است. 
این کتابِ مهمِ تاریخی با ویرایش جدید، آخرین بار در سال ۹۲ به چاپ سوم رسیده و اگر در بازار موجود باشه به سختی قابل دسترسیه.