دشمن ملت اثر ایبسن

اثری که پرده از نظام کثیف سرمایه داری و روحیه انديويدوآليستی برآمده از تفکر لیبرالیستی در یک نظامی که داعیه‌ی دموکراسی و مردم سالاری دارد، امّا میدان را برای جولان دادن سیاستمداران و صاحبان سرمایه که با خودخواهی و فردپرستی موجب ضرر و زیان برای توده ستمکش می شوند.
حال دکتر اشتوکمان- با تفکرات سوسیالیستی - بر علیه این فساد قد علم می کند و با وجود اینکه اهل سیاست با گول زدن توده مردم با آمیزه های پوپولیستی راست گرایانه، آنها را بر ضد دکتر اشتوکمان شورانده اند. ولی قهرمان داستان نا امید نمی شود و به نبرد همچنان ادامه می دهد .
          

            دکتر توماس استوکمان که طرح اصلی ساخت حمام ها در شهر رو داده بعد از مدتی متوجه شده که آب حمام ها آلوده هست. میخواد این مسیله رو به صورت عمومی مطرح کنه به وسیله ی روزنامه ای که روزنامه نگارش گفته کاملا از اون حمایت میکنه و در مقابل هیت مدیره حمام ها قد علم میکنه و دکتر در این فکر هست که عامه ی مردم به خاطر سلامتی پشت اون هستن و حمایتش میکنن. شهردار شهر که برادر دکتر هم هست به دلیل مسایل مالی و ... مخالفه و سعی میکنه برادرش رو قانع کنه که از این کار دست بکشه ولی دکتر قبول نمیکنه. شهردار هم با اقداماتی که انجام میده از جمله مطرح کردن افزایش مالیات و تعطیلی دو ساله حمام ها که تنها دلیل رونق شهر هست توده ی مردم و حتی روزنامه نگار و روشن فکران رو با خودش همراه میکنه که به مخالفت با دکتر بپردازن تا جایی که اون به دشمن مردم تبدیل میشه.ه
دشمن مردم با تمام نقد یا نظراتی که راجع بهش وجود داره یک اثر درخشانه. اثری که شخصیت ها به اندازه و دقیق توش تعریف شدن و سعی شده با چند نقش اصلی و فرعی تمثیلی از اجتماع رو بسازه. اما نقد نمایشنامه نسبت به دموکراسی و نظر اکثریت آیا درسته؟ یعنی همیشه اکثریت جاهل جلوی کارهای اقلیت دانا رو میگیره؟ قطعا اینطوری نیست. و شاید اصلا ایبسن هم چنین نظری نداشته. مهمترین مسئله به نظرم فساد انسانهاست. فساد انسان باعث میشه که در هر مدل از حکومتی فاجعه رخ بده چه در دموکراسی که با پمپاژ اطلاعات اشتباه و پروپاگاندا نظر عامه ی مردم رو به سمت و سویی که میخوان سوق میدن چه در حکومت شخص محور که به دیکتاتوری ختم میشه. پس از نوع حکومت مهمتر وجود انسانهای شریف و کاربلد در هر پستی هست. چه در دموکراسی که باید انسان های شریف و درستکار و کاربلد به عنوان تصمیم گیرنده انتخاب بشن چه در حکومت شخص محور که خب مشخصا اون شخص و انتصاباتش مهمه. پس به نظرم آفت هر نوع حکومتی فساد افراد هست.ه
          

            ایبسن یکی از نمایشنامه‌نویسان مورد علاقه‌ی منه... یه نویسنده که به نظر من مثل داستایفسکی از زمان خودشون خیلی جلوتر بودند... کسی که تو قرن 19 از فردیت زن حرف می‌زنه و شخصیت زنی قوی شده مثل «لورا»ی خانه‌ی عروسک رو می‌نویسه. هر چند تفکرات ناتورالیستی داره و احتمالاً فکر می‌کرده خصلت‌های آدمی نسل به نسل قابل وراثته (هم تو نمایشنامه‌ی اشباح، هم توی موعظه‌ی بلند دکتر استوکمان داخل همین نمایشنامه)، اما نمی‌شه بهش خرده گرفت چون شاید اگه ما هم هم‌دوره‌ی زولا و ایبسن بودیم، همین اعتقاد رو پیدا می‌کردیم. 
دشمن مردم داستان یک مسیح مدرنه... داستانی که سیاست و به خصوص جامعه رو مضحکه‌ی خودش می‌کنه و چیزهایی می‌گه که تو جهان و سیاست امروزی ما هم مصادیق عینی بسیاری داره... البته این‌بار داستان مملو از یهوداست... دکتر استوکمان، به عنوان یک مسیح مدرن عمل می‌کنه و خواستار اصلاح جامعه‌شه اما جامعه خواستار اصلاح نیست.