یادداشت‌های فرهاد کریمی (80)

          چزاره پاوزه یکی دیگه از نویسنده های بزرگی که با خودکشی خودخواسته مرگی زودرس رو برای خودش رقم زد. متاسفانه کتاب های این نویسنده هم بین جامعه کتاب خوان ما کمتر شناخته شده. من هم از سر کنجکاوی و پائین بودن قیمت این کتاب تهیه کردمش. اما بعد از اینکه شروع به خوندن کتاب کردم فهمیدم چه تفکر بزرگی رو از دست داده بودم. اما بریم سراغ این کتاب اعجاب انگیز. گفتگوهایی با لئوکو کتابیه که خلاصه میشه در گفت گویی های کوتاه بین اساطیر مختلف یونان. این گفتگوها شعرگونه با بار معنایی و فلسفی عمیقی هستن. به نوعی پاوزه اومده از اتفاقات و شخصیت های دنیای اساطیر یونان برای گفتن حرف های خودش استفاده کرده. چند نمونه مثال میارم تا درک واضح تری از غنای کتاب پی ببرین.
انسان هایی را میشناسم که برای کارهایی به مراتب کمتر از این گرگند تنها چیزی که کم دارند زوزه و در بیشه زارها ماوا گزیدن است.
هرگز شنیده ای که حیوانی یا گیاهی تبدیل به آدمیزاده ای شده باشد؟ برعکس این حوالی پر از مردان و زنانی است که یکی بوته ای شده دیگری پرنده ای و آن یکی گرگی.
میشود گفت که آینده را میبینی. کافی است گذشته را دیده باشی.
کسی که لحظه را میپذیرد جاودانه است.
به هر حال خوندن این کتاب به شدت برام لذت بخش بود. البته لازمه هر چند کم اطلاعاتی درباره خدایان و اساطیر یونانی داشته باشین و یا اینکه حین مطالعه یه سر به فهرست اعلام انتهای کتاب بزنید تا اونجا خلاصه ای از شرح حال شخصیت های کتاب بخونید. ضمنا توصیه میکنم کسایی که تازه شروع به کتاب خوندن کردن سراغ این کتاب نیان. چون سبک نوشتاری و حالت شعر گونه اون کمی سنگین و پیچیدگی خاصی داره که بیشتر کتابخون های حرفه ای تر از اون لذت خواهند برد.
        

          خب باید بگم این کتاب، کتاب سنگینیه به خصوص فصل اول که خیلی پیچیده شروع  میشه و ممکنه از ادامه خوندن کتاب شما رو منصرف کنه ولی خب فصل های بعدی به مراتب بهتر میشه. ابتدای این کتاب هم میگه الهیات و فلسفه هیچوقت نمیتونن در کنار هم قرار بگیرن. متافیزیک و عقل دو روی سکه هستن که هیچ جوره با هم یکی نمیشن. به همین خاطر در فصل های مختلف کتاب وقتی نویسنده سعی میکنه افعال خدا رو از منظر عقلانیت توضیح بده خیلی واضح خودش به نقص و عدم توانایش اشاره میکنه. در هر فصل هم با شرح دیدگاه های مختلف سعی بر اثبات افعال خدا میشه و در نهایت هم یا قادر نیست اون رو توجیه کنه یا اینکه نتیجه رو به خود خواننده واگذار میکنه. به نوعی نویسنده به هیچ وجه نمیاد یکجانبه از موضوعی طرفداری کنه. قرار نیست با خوندن این کتاب ایمانتون چند برابر بشه مگر اینکه عقلانیت رو کنار بذارین چون همونطور که کتاب هم میگه عقل قادر به پاسگویی خیلی از افعال خدا نیست مگر از وادی ماورایی و احساسی به این مسائل نگاه کنین.  در  نهایت خوندن کتاب رو توصیه میکنم. البته بیشتر از یک بار چون فشردگی مطالب در این 200 صفحه اونقدر زیاده که قطعا با یک بار خوندن مطالب زیادی از  اون در ذهنتون باقی نمیمونه.
        

          کتابی با حجم کم اما پر مفهوم بود. میتونم بگم با خوندن این کتاب هر کس میتونه برداشت متفاوتی از مفهوم عشق و گناه را داشته باشه به طوری که شخصیت های خوب و بد قصه بنا به تجربه شخصی هر کس در زندگیش و چالش هایی که با عشق از سر گذرونده فرق خواهد کرد.
        

          کتاب از دو نمایشنامه تشکیل شده. اولی با نام راهزنان که ماجرای تبدیل شدن یک انسان شریف به یک آدم کش و راهزن رو تعریف میکنه. دومی هم با نام توطئه فیسکو داستانیه درباره دسیسه های سیاسی و قدرت طلبی های شخصیتی به نام فیسکو. با اینکه هر دوی این نماشنامه ها پایانی غافلگیر کننده داشتن ولی من به شخصه از قصه اول بیشتر خوشم اومد. بار احساسی و گفتگوهای فلسفی قصه راهزنان بیشتر بود و دیالوگ های تامل برانگیز بیشتری داشت. با اینکه من زیاد اهل نمایشنامه خوندن نیستم و بیشترشون رو نیمه تموم میزارم ولی حقیقتا اینبار نتوستم دربرابر جذبه نوشته های شیلر مقاومت کنم و اونو نصفه کاره رها کنم.
        

          یکی از بهترین کتاب هایی بود که خوندم. باعث شد تا کتابای دیگه سلین رو هم تهیه کنم. ببینین بعضی ها توی نظرات گفتن سفر به انتهای شب کتاب خوبی نبود و از نثر سلین خوششون نیومده. واقعیت اینه من با خوندن این کتاب فهمیدم سلین اهل گفتن واقعیت های سیاه و تلخ آدما و زندگیه. توی کتاباش نمیشه قشنگی و رنگ و شادی پیدا کرد. به قول معروف پته همه رو بی رودربایستی میریزه رو آب. پس با این دید بیرین سراغ کتابای سلین. ولی نه اگه دنبال یه قصه خوش و خوشک و با حس و حال خوب و پایان قشنگ تر هستین کلا سلین رو بزارین کنار.
نیم ستاره کم کردم فقط به این خاطر که ترجمه بعضی جاها یکم گنگ میشد و کتاب غلط املایی هم داشت.
        

          همه ما اوسامو دازای را  به عنوان نویسنده افسرده ای میشناسیم که دست به خودکشی زد و زندگی خودش رو در اوج جوانی پایان داد. طبیعتا با این روحیه انتظار داریم تا داستان های این نویسنده پر از غم و درد باشه. در این کتاب هم که شامل دو داستان کوتاه هستش اولی همین حالت رو داره. شما یه داستان عاشقانه رو میخونین که در پایان با غمی ناگهانی فکرتون رو درگیر میکنه. اما در دومی داستان خیالی راپونزل تعریف میشه که دازای از زاویه دید خودش اونو تغییر داده ولی اینبار خبری از اون غم و رنج دردآور در داستان نیست. البته هر دوی این داستان ها در بطن خودشون نکاتی دارن که قطعا ذهنتون رو درگیر کنکاش و پاسخ به اون خواهند کرد.
        

          شاید به خاطر ترند شدن این کتاب و صحبت از اون در همه جا باعث شده بود سطح توقعم خیلی بره بالا ولی در انتها چیزی که از این کتاب به دست آوردم یک کتاب معمولی بود که کل پیام اون رو می شد در یک جمله خلاصه کرد.
حسرت نخور چون زندگی حالت بهترین زندگی که میتونست برات اتفاق بیافته.
        

          خب صحبت درباره گتسبی بزرگ یه مقدار سخته.
نظرات درباره کتاب کاملا دو جبهه هست . یا خیلی خوب یا خیلی بد.
به نظرم اونایی که درباره کتاب نظر منفی داشتن بیشترشون فیلم اون رو دیده بودن مثل خودم. پس خلاصه بگم اگر فیلم گتسبی بزرگ رو دیدین با اون بازی بی نظیر دی کاپریو اصلا سراغ کتاب نیاین. این فیلم جزو معدود فیلم هایی هستش که به طرز خارق العاده ای عالی و حتی در جاهایی به مراتب بهتر از منبع اقتباسی خودش از آب در اومده.
اما نه اگه فیلم رو هنوز ندیدین یا مثل من دیدین ولی چندین سال از دیدنتون میگذره خوندن کتابش واقعا خالی از لطف نیست و تجربه یه عاشقانه دلچسب رو براتون رقم خواهد زد.
        

          فیلسوف و گرگ از اون کتاب هایی هستش که اگه بخوایین بی مقدمه وارد دنیای فلسفه بشین عالیه. کتاب بخش بخش شده. بخش های اولیه مربوط به داستان پذیرش یه توله گرگ توسط نویسنده هستش بعد کم کم در بخش های بعدی سراغ موضوعات مهم فلسفی مثل مرگ و حیات میره و نویسنده علاوه بر نظر فیلسوفان بزرگ نظر خودش رو هم در اون موضوع بیان میکنه.
در کل فیلسوف و گرگ کتاب جمع و جوری هستش که خواننده رو برای شروع تفکر فلسفی آماده میکنه.
        

          باید بگم لینکلن بین مرگ و زندگی کتاب خیلی عجیبیه. از اون کتاباست که توی دنیای سینما بهش میگن کالت. خیلی ها سراغ این کتاب نمیرن و اصلا با سبکش هم ارتباط برقرار نمیکنن. ولی همون اندک کسانی که تا آخر بتونن کتاب رو ادامه بدن و تموم کنن متوجه ارزش این اثر خواهند شد. کتاب داستان مرگ پسر لینکلن رئیس جمهور امریکا رو روایت میکنه. این روایت جنبه ماورائی هم میگیره طوری که داستان مدام بین پسر لینکلن در برزخ بین مردگان و ارواح و خود لینکلن در واقعیت سوئیچ میکنه. اوایل که شروع به خوندن این کتاب میکنین به شدت گیج و حیران میشین و اصلا نمیفهمین کتاب چی داره میگه. یه خط میخونین مثلا میگه هوا ابری هست خط بعد میگه هوا طوفانیه و خط بعد میگه هوا صاف و...
بعدها متوجه میشین که درواقع شما دارین از چندین روایت و زاویه دید مختلف  حادثه رو دنبال میکنین.
        

          کتاب یه داستان عاشقانه جنایی و حرف اصلی اونم اینه که حسادت چطور میتونه چشم و عقل یک فرد رو ببنده و با نادیده گرفتن حقایق چطور زندگی خودش رو به ورطه نابودی بکشه. داستان در جاهای مناسب تعلیق خوبی هم داره و خواننده رو مشتاق میکنه تا به دنبال کشف حقایق بیشتر قصه رو جلو ببره. فقط اگر نویسنده  این وسط کمی از زیاده گویی هاش کم می کرد به نظرم جذابیت اون چند برابر میشد. 
        

          اونقدر که ازش تعریف میکردن نبود
        

          اول باید بگم این کتاب یه داستان معمولی و زاده ذهن نویسنده نیست بلکه حاصل تلفیق خیال پردازی و  واقعیت تاریخی ست. در واقع کتاب ماجرای فتح شیلی توسط اسپانیایی ها رو روایت میکنه و به خاطر همین خیلی از شخصیت های داخل کتاب مثل پدرو والدیویا از دل واقعیت تاریخی اومدن. کتاب از این حیث واقعا ارزشمنده و خیلی روان و جذاب روند داستانی خودش رو جلو میبره. فقط نقطه ضعفی که میتونم به کلیت داستان وارد کنم اینه داستان خیلی توی روایت تکرارجنگ ها گیر میکنه طوری که اواخر دیگه شاید زیرچشمی بعضی از جنگ ها رو نخونده رد کنین. با این حال در کل کتاب خوبی بود و از اینکه وقت پای این قصه طولانی گذاشتم پشیمون نیستم.
        

          ژان دولوین از اون کتابایی که وقتی تمومش میکنی میشینی یه مدتیو به حال شخصیاتش فکر میکنی و با خودت کلنجار میری که اگه من جای این یا اون بودم چه تصمیمی میگرفتم. آخرشم به خودت میگی بهتره که بهش فکر نکنم خوبه که من جای هیچ کدوم نبودم. قصه کتاب داستان دختریه به نام ژان که تو سن 15 سالگی به عقد خدمتکار ویژه شاه درمیاد و مجبور میشه باهاش بره به قصر. اما این رفتن به قصر همانا و ماجراهای اخلاقی که بعدها به اجبار براش اتفاق میوفته همانا. اونقدر که ژان از یک دختر معصوم تبدیل به یک هیولای شکننده و آسیب پذیر میشه.
        

          کتاب خیلی عجیبیه. وقتی که میگیری دستت و شروع میکنی به خوندن همش با خودت میگی بزار همین یه صفحه رو هم بخونم بقیشو میزارم برای بعد که یهو میبینی اونقدر غرق داستان و رفتار و دیالوگ های دوقلوهای قصه شدی که تقریبا کتاب تموم شده. این کتاب انصافا شرح دادنی نیست. فقط باید خودتون بخونین و تجربه بکنینش.
        

          اصولا ادبیات کلاسیک رو نمیشه به همه پیشنهاد داد. سزار بیروتو هم از این قاعده مستثنی نیست. علتش هم بر میگرده به همون توصیفات زیادی که نویسندگان کلاسیک تو آثارشون به کار میبرن. البته بالزاک تو این کتاب یکم سنت شکنی کرده بود و به جای اینکه روی توصیف محیط وقت بزاره تمرکز خودش رو برده بود روی توصیف حالات و روحیات شخصیت ها که خب این کار باعث شده بود کمی از اون ملال آوری داستان کمتر بشه و خواننده رو تشویق به خوندن ادامه داستان بکنه. کلیت داستان هم بر محوریت زندگی فردی ساده و خوش باور یعنی آقای بیروتو میچرخه که خواهید دید که چطور در دام دوستان شیاد خودش میافته و زندگیشو تباه میکنه. داستان در لایه های خود درس های مهمی همچون ارزش خانواده - دوستی و قناعت رو به خواننده یادآوری میکنه که نکته بسیار مهمیه.
در کل من این کتابو به دوستداران ادبیات کلاسیک پیشنهاد میکنم اما برای بقیه دوستان توصیه من اینه که اگر بخوان این کتابو بخونن اونو مابین خوندن کتابای دیگشون جای بدن.
        

          نمیدونم در وصف فوق العاده بودن این کتاب چجوری مطلب بنویسم. زمین یه شاهکار دیگه از امیل زولاست. به جرات میتونم بگم تاثیر گذاریش از ژرمینال بیشتر نباشه کمتر هم نیست و حتی گاهی پا رو از اون هم فراتر میزاره. زمین داستان زندگی روستائیانی هستش که در کنار فقر مطلق خودشون انسانیتی هم براشون باقی نمونده. فساد تباهی خیانت دزدی کینه نفرت غرور و هر آنچه که از انسان طغیانگر وجود داره در این کتاب خلاصه شده. دو سه روزی هست که این کتاب رو تموم اما هنوز هم تاثیر اون در روح و جانم اثر گذاشته و از بشر بودن خودم شرمم میاد.
در مقدمه کتاب هم اومده که بعد از انتشار این کتاب خیلی ها از زولا خرده گرفتن و نقدهای بسیار تندی علیه اون نوشتن. چون چیزی که زولا در زمین ارائه داده با اون ذهنیت زندگی روستائیان ساده و بی آلایشی که قرن ها در ذهن همه هک شده کاملا مغایرت داره.
این کتاب رو من از خوش شانسی یا هر چیزی که میشه اسمشو گذاشت در قفسه خاک خورده کتابخونه پدرم پیدا کردم. ظاهرا سال 1361 فقط یکبار این کتاب توسط انتشارات نیلوفر به زیر چاپ رفته و بعد از اون دیگه تجدید چاپ نشده. فکر هم نمیکنم این کتاب فعلا به چاپ مجدد برسه مگر اینکه با ممیزی و سانسور فراوان که اگر اتفاق بیافته نه تنها بخش زیادی از کتاب رو مجبورن حذف کنن بلکه با این کار محتوای داستان هم دستخوش تغییر خواهد شد. اما خبر خوش اینه که نسخه pdf این کتاب در سایت های مختلف موجود هست. مقایسه که کردم دیدم این نسخه به صورت اسکن شده از همین کتاب اصلی بود. پس قطع به یقین شک نکنین شده همون pdf دانلود کنین و خودتون رو از این تجربه ناب ناتورالیسم خشن و تاریک امیل زولا بی بهره نسازین.
        

          یکی از بهترین و جامع ترین کتاب های علمی که میشه توصیه کرد. البته به خاطر فشردگی مطالب لازم هست تا خواننده کمی پیش زمینه علمی داشته باشه تا مفهوم مطالب رو بهتر درک کنه. کتاب از انفجار بیگ بنگ آغاز میشه و پس از شرح خلقت جهان و کهکشان ها و ستارگان و سیارات کم کم تا پیدایش حیات در زمین جلو میره تا میرسه به انسان و در انتها با نگاهی به آینده بشریت مطلب خودش رو به انتها می رسونه. به نظر من داستان خواستگاه انسان و جهان هستی کتابیه که باید تو قفسه هر کتابخانه ای و در هر خونه ای یک دونه وجود داشته باشه.
علت کم کردن نیم نمره هم به خاطر همون فشردگی مطالبی هست که گفتم و لازمه بینابین خوندن اون گهگاهی یه سرچ هر چند کوچک برای فهم بهتر مطالب داشته باشین مگر اینکه خودتون از قبل اطلاعات علمی قابل قبولی داشته باشین.
        

          این کتاب با اینکه دومین شماره از یک سه گانه هست ولی طوری نوشته شده که میشه بدون هیچ پیش زمینه داستانی اونو خوند و ازش لذت برد. داستان هزارتوی فضا هم تم تینیجری داره و یه جورایی موقع خوندنش منو یاد سریال stranger things  و فیلم جومانجی مینداخت. هیجان, معما و اسرار کل فضای کتاب رو در بر گرفته و خوندنش آدمو به وجد میاره.
کلیت داستان هم درباره یه بازی ویدیویی هستش که بازیکنای خودشو در شرایط خاصی (اسپویل نمیکنم)به صورت واقعی به درون دنیای خودش میکشه.
        

          وقتی شروع به خوندن این کتاب میکنین یک نکته مهم رو باید در نظر داشته باشین. کتاب تا نیمه خودش هیچ چیزی برای ارائه نداره و خیلی راحت خلاصه وار میتونم بگم آقا و خانوم بوواری با هم ازدواج میکنن و بعد میرن به یه روستای دور افتاده برای ادامه زندگی. اما بعد از اینجاست که داستان اون روی خودشو نشون میده و کم کم تا انتها همچنان مسیر اوج خودشو حفظ میکنه.
داستان کتاب برخلاف اون چیزی که در ظاهرش دیده و برداشت میشه اصلا مربوط به خیانت و تبعات اون نیست. فلوبر در لایه های پنهان داستان مفهوم عمیق عدالت در جهان و زندگی رو به تصویر کشیده. جهان بی رحمی که در اون شر برنده هست و خیر بازنده. در مادام بوواری هم بازنده واقعی شخصیت های خوب داستان و برنده ها شخصیت های منفی اون بودن. این موضوع تا جایی پیش میره که حتی به دخترک معصوم و بی گناه خانواده هم رحم نمیکنه و در پایان سرنوشت دردناکی رو برای اون رقم میزنه.