یادداشت علی طالب‌لو

        جان لاک به پدر لیبرالیسم و حقوق بشر شهرت دارد. او در این رساله در مقام یک متأله دینی ظاهر میشود و علیه سخت‌گیری های مذهبی سخن می‌گوید.
جان لاک رواداری را شاخص اصلی کلیسای راستین می‌داند و معتقد است که دایره‌ی اختیار کلیسا و حاکمیت مدنی، دو دایره‌ی جدا از هم است. او به جدایی امر دینی و سیاسی اذعان می‌کند و معتقد است که تنها وظیفه حاکم، رساندن خیر عمومی از جمله سلامت و امنیت به همه مردم است نه سعی برای هدایت آنان.
او در این مسیر به چند شاهد اشاره می‌کند:
۱- عبارات انجیل و نامه‌های قدیس پولس اشاره به اهمیت رواداری و احترام به عقاید دارد.
۲- دانش محدود انسانی اقتضا دارد که حقانیت در سرای دیگر (آخرت) مشخص شود و تا آن زمان هیچ کسی نباید روی دین خود تعصب داشته باشد.
۳- زور حکومتی به بهانه‌ی ایمان مردم، نقض غرض است چرا که باعث نفاق و دورویی می‌شود و این سنگین‌ترین گناه مردم است، چیزی قبیح‌تر از عدم اجرای مناسک.
البته که او در لایه‌ی عقاید دینی مسئله رواداری را مطرح می‌کند و الا در فصل حدود رواداری تصریح می‌کند که رواداری در مقابل کسانی که هیچ اعتقادی به امر متعالی ندارند (آتئیست‌ها) موجّه و منطقی نیست.
ترجمه جناب محمد میرشکاک بسیار روان و عامیانه فهم است. حتی اگر با فلسفه سیاسی نیز آشنایی نداشته باشید، قادر هستید که این کتاب را مطالعه بفرمایید. ایشان برای جذابیت متن، آیات و روایاتی از منابع اسلامی نیز در پاورقی به این کتاب افزوده است.