بریده‌های کتاب عمو حسام

خود گفته است از همه نزدیک‌تر به ماست بیچاره عاقلی که سرش گرم جستجوست

در انتهای موزه دفترچه‌ای است که بازدیدکنندگان یادداشت کوتاهی درباره احساس خود از آنچه دیدند می‌نویسند. ژاپنی‌ها با افتخار عکس اوباما را در انتهای موزه قرار دادند که دارد این دفتر یادداشت را امضا می‌کند! باراک اوباما دقیقاً یک سال قبل، در آگوست ۲۰۱۶، از این موزه بازدید کرده و درباره صلح و انسان دوستی سخنرانی کرده بود و حالا ژاپنی‌ها این بازدید را به عنوان یک اتفاق بزرگ تاریخی به موزه خود اضافه کرده بودند. به یاد دارم که شبکهٔ ژاپنی ‏NHK همان موقع در مصاحبه اختصاصی از او پرسیده بود:«آیا شما از ژاپنی‌ها به خاطر استفاده از بمب اتمی عذرخواهی می‌کنید؟» و بلافاصله پاسخ داده بود: «نه!»

در طول مراسم، اصلاً معلوم نمی‌شود حادثهٔ هیروشیما چگونه رخ داده است؛ حتی بعید می‌دانم دانش آموزان ژاپنیِ شرکت کننده در مراسم هم اصلاً شنیده باشند که بمب چگونه و چرا در شهرشان منفجر شد! در کل مراسم و حتی در موزهٔ صلحی که در همین پارک قرار دارد، حرفی از هواپیماهای آمریکایی زده نمی‌شود. برخوردها طوری است که انگار بمبی خود به خود منفجر شده و صدها هزار نفر را کشته است؛ انگار خدا این بمب را فرستاده است. مترجم حالی‌ام می‌کند که: «ژاپنی‌ها غالباً معتقدند که اگر این بمب نبود، جنگ تمام نمی‌شد، ما ژاپنی‌ها جنگ را تمام نمی‌کردیم، کره را نابود می‌کردیم و خودمان را هم به کشتن می‌دادیم!»

همهٔ تمرکز و توانِ سخنران‌های مراسم روی تکرارِ کلمهٔ پیس¹ و پرهیز دادن دولت‌ها از رفتن به سوی جنگ و سلاح‌های اتمی متمرکز شده بود؛در حالی که اعضای هیئت آمریکایی، کشورِ عامل بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی، در ردیف اول مراسم نشسته و پیش از آن به بنای یادبود جان‌باختگان هم گُل اهدا کرده بودند! ۱. peace: صُلح.

[...] و جهان، با این فراخناکیِ تنگ، با این وسعتِ حقیر، با این بلندای پست، گویی که از ابتدا هیچ نبوده است و انسان سعی بلیغ کرده تا بودش کند و دست آخر ناتوان و نالان، با درک گم‌بودگی خویش، افسرده بر لبهٔ تاریخ نشست تا اصلِ اصلِ اصلِ زندگی‌اش پس از مرگ آغاز شود. این است سرنوشت کوته‌بین انسانی که عشق را باور نکرد و سفر را به هیچ انگاشت. گم‌بودگی، سرنوشت محتوم انسان در سرزمین تبعید است. انسان نفیِ بلد شد؛ چون رسم بودنِ در هستی را نیاموخته بود و تا راه سفر در نفس خود را نیاموزد، به موطنش بازگردانده نخواهد شد. دریغ که انسانِ امروز، انسان یاوهٔ گردن‌فرازِ ناشکیب، که با ابزارهای هول‌انگیزش آفاق را می تازد و در هم می پیچید، همچنان بیچاره از اذن ورود به سفر انفسی است[...]. از میان هزار هزار حرفه و مشغله، انتخاب من مسافر بودن است. مسافر بودن یعنی در هیچ کاری متوقف نماندن، یعنی اهل همه‌جا و ساکن هیچ‌جا، یعنی در تب و تاب روزگار گذراندن، گذاشتن و گذشتن.

در جلسه‌ای که رجال مذهبی و سیاسی از جمله آقای مفتح و برخی از گردانندگان حسینیه ارشاد حاضر بودند جلسهٔ مهمی بود و ظاهراً می‌خواستند برای دانشجویان خارج از کشور به مناسبتی پیام دهند؛نزدیک ساعت ۱۱ شب که جلسه به جای حساسی رسیده بود، آقای مطهری بلند شده و گفته بودند: من دیگر وقت خوابم گذشته و نمی‌توانم بنشینم، باید بروم و بخوابم. بعداً بعضی‌ها همین را برای ایشان دست گرفته بودند که آقا حاضر نیست یک ساعت از خوابش را کم کند. مردم غافل همیشه اهل بصیرت را سرزنش می‌کنند. آنها نمی‌دانستند که ایشان حاضر نبود حال نماز شبشان را از دست دهند و شب با کسالت در حضور خدا حاضر شوند و می‌خواستند توجّه و حضور قلب داشته باشند. ✍️محمدحسین واثقی‌راد 📚مصلح بیدار جلد اول، صفحهٔ ۳۶۱.

آیت الله شهید مطهری پس از نماز، خصوصاً نماز مغرب و عشا، سجده‌های طولانی داشتند و در آخر قنوت همیشه این دعا را می‌خواندند:«أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ». یکی از ماموران شهربانی رژیم پهلوی که مسئولیت حفاظت از منزل یکی از مهره‌های رژیم طاغوت را به عهده داشت،شبی در صدد می‌آید که بداند چرا در ساعتی معیّن چراغ اتاق پدرم که مشرف به کوچه است،روشن می‌شود. از این رو دقیقاً اوضاع را زیر نظر می‌گیرد. او پشت پنجره صدای مناجات و عبادت ایشان را می‌شنود. آنقدر این صدا و این لذت وصف برای شیرین می‌آید که شب‌های دیگر ناخواسته به سوی این اتاق کشیده می‌شود. ¹ ۱.سعیده مطهری؛ فرزند استاد؛ روزنامهٔ کیهان، ۱۲ و ۱۳ اردیبهشت ۱۳۷۷.

الهی! اثر و صنع توام؛ چگونه به خود نبالم؟!

اى نفس بى حیاى نویسنده! واى بینوا شنونده! اگر قطع به این عوالم دارى، کو اثرش؟! چرا آرامى؟! چرا بر سر کوه ها نمى روى؟! چرا به بیابان ها فرار نمى کنى؟! چرا ورد شب و روزت وا حسرتا على ما فرطت فى جنب الله نیست؟! بلکه اگر مظنه هم دارى چرا از غصه نمى میرى؟! بلکه اگر احتمالش هم مى دهى باید این احتمال، عیش تو را منغص کند و لذتت را از اعراض این دنیاى دنیه فانیه قطع کند. بگو: وا حسرتاه! وا حسرتاه! وا حسرتاه! وا ثبوراه! وا حیرتاه! یا ویلى! یا دمارى! یا عولى! یا شقوتى! بلى! ایمان ضعیف است که هست، ولى قلوب هم از محبت دنیا مریض شده؛ والا اگر ایمان نشد، شک هم کافى است. احتمال هم کافى است.

مُلّاصدرا، باری، در بابِ بر آبْ رفتنِ عارفان _ که یکی از شاگردانِ دامْ‌گُستر، به غَرَض عنوان کرد _ چنان پُرشور و حال سخن گفت که گویی خود حاضر و ناظرِ بر این حرکت بوده‌است، و مجلس نیز به وَجد آمد و گرما گرفت و به ایقانِ و قوعِ کرامات رسید. آن شاگرد، فرصت غنیمت شمرد و صراحتاً پرسید:«پس شما معتقدید که می‌توان بر آب دریا راه رفت و فرو نرفت؟» ملا خندید و گفت:« اولاً، برو این دام بر مرغ دگر نه! که عنقا را بلند است آشیانه. ثانیاً اگر اراده‌ی انسان مومن، اتّصالِ به اراده‌ی حق کند، و به یقینِ توانِ مطلقِ حق برسد، از دیوارِ عمود به همان آسانی می‌توان بالا رفت که بر سنگِ سطحِ دریاها قدم برداشت، و در این حال، چشم، درونِ ستارگان را خواهد دید، و گوش نَواهایی را که از عرش می‌آید خواهد شنید، و تَن از تسلّطِ جاذبه‌ی خاک رها خواهد شد؛ امّا از اینها گذشته، به خاطر می‌آورم کلامِ مبارکِ آن شیخ را که فرمود «اگر بر هوا پَری، مگسی باشی، اگر بر آب رَوی، خسی باشی، دل به دست آر تا کسی باشی..» و تو طفل معصوم، دل که به دست نمی‌آوری، هیچ، دل و جان و ایمان را به بهای یک لقمه نان می‌فروشی و فخرِ فروختن می‌کنی..»

_تا به کِی باید رفت؟ _زمان، مُقدّر نکرده‌ییم؛ اما این را می‌دانم که تا می‌رویم، بیشْ سال‌تر نخواهیم شد. زمانِ فرسوده‌ساز، بیرونِ ما در حرکت است. زمان، برای آنها که با شتابِ زمان، و سرشار از ایمانْ حرکت می‌کنند، تا لحظه‌ی وصل از حرکتْ می‌ماند. پیش از ما گفته‌اند...

الهی هرکه را می‌بینم با خود است، مرا با خودت دار!

الهی انگشتری سلیمانی‌ام دادی، انگشت سلیمانی‌ام ده!

الهی شکرت که می‌گویم شکرت!