بریده‌های کتاب مربی و تربیت

اگـر انسـان راه را درسـت انتخـاب کنـد و راه تربیت را اصیل و انسـانی انتخـاب کـرده باشـد، تربیـت «دوطرفـه» خواهـد شـد؛ به این ترتیـب کـه در حیـن اینکه دارد دیگری را می سازد، خودش هم ساخته می شود؛ دیگری را دارد تعمیر می کند، خودش هم تعمیر می شود؛ دیگری را دارد به نور می آورد، خودش هم به نور می آید. اثر طبیعی تربیت این است که مربی از تربیت کسب نور می کند، نه اینکـه نـور از دسـت می دهد

گاهی یک عمر باید مواظب باشی تا نلغزی، آن وقت اهل سعادت می‌شوی؛ گاهی برعکس، فقط یک ساعت باید مواظب باشی تا نلغزی، آن وقت عمر خود را نجات می‌دهی.

انسان اگر کتابی می خواند، آن را مقدمه قرار بدهد برای «آزادی». مقدمه نباشد برای «وابستگی»؛ مقدمه باشـد برای اینکه انسـان روی پای خودش بایسـتد. چه فرق می کند؛ چه وابسـتگی صنعتی داشـته باشـیم که همۀ ابزار از خارج وارد شـود، چه وابسـتگی فکـری کـه انسـان بـه یـک کتـاب و دانشـمند آن قـدر وابسـته باشـد کـه هرجـا گیـر کـرد، ببینـد کـه آن آقـا نظـرش چیسـت

اگر آرزوی کسی را از او گرفتی، دیگر نمی‌توانی او را به حرکت درآوری. انسان متوقف و ساکن می‌شود؛ پس آرزو، «ریشه‌ی حرکت» است.

در نحوۀ تربیت جامعه، ترکیبی از مهر و خشم باید باشد و نیست. خشم لازم است و مهر هم لازم است. فرد اگر از خشمناک شدن عاجز باشد و توانایی خشمگین شدن نداشته باشد، نمیتواند خیلی کارها را انجام بدهد. در اداره حکومت خشم خیلی لازم است. برای معلمی هم که سر کلاس است خشم لازم است؛ یعنی هر بالادستی نسبت به زیر دست خودش که متربی است، باید هم مهر داشته باشد و هم خشم؛ اما دقیقاً باید موضع هرکدام را شناخت که کی وقت خشم است و کی وقت مهر داشتن. خشم هنر نیست، کاربرد بموقع خشم هنر است؛ وگرنه بی موقع خشمناک شدن درد است و بیماری و شخص باید برای معالجه آن کوشش کند.

اساس انقلاب این است که رشد و فهم و درک عمومی پشتوانه حرکت باشد. انقلابی که برآرزوی اصیل انسان ها پایه گذاری شده مستدام است.انقلابی که ریشه در آرزو های اصیل و عقل و قلب انسان دارد نه در هوا و هوس انسان،این انقلاب پیروز می شود چون منبع این انقلاب خودش در حال تراوش هست و بن بست ندارد