بریده‌ کتاب‌های غرب زدگی

دیدم آدمها در تمام دنیا به یک اندازه کوچک اند‌.

آخر گاو های یک طویله اگر هم خو نشوند ، هم‌بو که می‌شوند.

اکنون ماییم و تشبه به قومی بیگانه‌ و به سنتی ناشناس و به فرهنگی که نه در آب و هوای زمین ما ریشه دارد و نه به طریق اولی، شاخ و برگی می‌کند؛ در زندگی روزانه و در سیاست و در فرهنگ و به این علّت، همه چیزمان ابترست.

غر‌ب‌زدگی می گویم همچون وبازدگی. و اگر به مذاق خوش نیست بگویم همچون گرمازدگی یا سرمازدگی. اما نه، دست کم چیزی است در حدود سن‌زدگی. دیده‌اید که گندم را چطور می‌پوساند؟ از درون پوسته‌ی سالم برجاست. امّا فقط پوست است. عین همان پوستی که از پروانه‌ای بر درختی مانده. به هر صورت سخن از یک بیماری است.... غرب‌زدگی آفتی است که از غرب می‌آید و ما کشورهای «جهان سومی و از پیشرفت وامانده» را مانند طاعون گرفتار و بیمار می‌کند.

رفت و آمد با غرب در زندگی ملّتی که می‌خواسته هر روز از روز پیش بهتر بِزیَد و بیشتر بداند و آرامتر بمیرد، امری عادی است و هیچ واقعه‌ی خارج عادتی نیست. تنها در این سیصدسال اخیر، علّت دیگر و جهت دیگر و روی دیگر یافته: روی حسرت و اسف و عبودیت !

در زمینه‌ی مسائل فرهنگی و دانشگاهی، یک مسأله‌‌ی بزرگ دیگر، مشکل خیل فرنگ‌رفتگان است یا از آمریکا برگشتگان که هر یک دست کم کاندید وزارتی بازگشته‌اند و بیخ ریش تشکیلات مملکت مانده‌اند.

چشم آدم کوچک را پر کن تا خودش را بزرگ بپندارد!