For someone who likes Delhi as his second home, the book is full of sorrow and joy. I am amazed by the war Dalrymple makes his way in the history through the space and living people and traces the line back to each period he wants. 
I admire the writer and feel a lot of jealousy for the writing of this book.
      

        كتاب تصوير اصيل و جذابي از يكي از اعضاي مهم خانواده هاشمي به 
نمايش ميگذارد. 
هر چند اغراض جناحي ناشر از لابلاي سطور كتاب كاملا مشهود است، اما لحن متواضع و آرامش بخش راوي آشكارا با بخش هايي از روايت نا همخوان است. 
كاش براي مطابقت وقايع و تاريخ ها، و ويرايش تاريخي كتاب، زمان بيشتري صرف ميشد تا نتيجه قابل اعتمادتر باشد.
      

        یک کهن الگو و یک ابر روایت برای فهم داستان و فهم انسان. داستانی درباره سرنوشت همیشگی بشر. نارضایتی سیاسی، دخالت خدایان، طوفان بزرگ، مرگ و تسلیم. 
از ترجمه شاملو لذت بردم اما راضی نبودم. اولا در صلاحیتش برای «ترجمه» تردید جدی دارم و دوما از موضع «استادانه» و «هر چه ما بفرماییم» اش هم خوشم نیامد. بارها در کتاب به مترجمان «ساده لوح» فرانسوی تاخته. گویا خودش هم سومری میفهمد هم فرانسه. متن فارسی ترجمه واقعا زیباست اما اصلا نباید از آن توقع وفاداری داشت. 
در اثنای خواندن کتاب با دوستی درباره اش صحبت میکردم و دوستم اتفاقا ترجمه منشی زاده را در کتابخانه اش پیدا کرد و کمی تورق و مقایسه کردیم. به نظرم ترجمه منشی زاده در اتقان و فروتنی بهتر از شاملو بود. قصد دارم تا خواندن کتاب تازه است آن یکی را هم بخوانم. 
این کتاب نشان میدهد سرنوشت بشر تا بوده همین بوده. ناکامی، سرکوب سیاسی و استعمار مردم توسط قدرت ها و اسارت در دست سرنوشت و تقدیر محتوم مرگ، همیشه برای بشر مهم بوده است. مثل امروز.
      

        همه ما يكبار را رفته ايم سورمه سرا. همه ماهايي كه نه رفتن و ترك كردنمان كامل است و نه ماندن  و خواستنمان. همه مايي كه دلمان براي هم ميتپد، اما يادمان نميآيد كي چشمه اشكمان خشك شده. 
براي من كه حالا چندسالي ميشود دو شهر را وطن خودم ميدانم، براي مني كه ديگر هيچ وقت نه ميتوانم توي تهران آرام بگيرم و نه توي دهلي، براي من، سورمه سرا تجربه آشنايي بود. انگار يك نفر توي دهلي من را به جان مامان پري قسم داده باشد كه برو، و من هم رفته باشم، و حالا چند سال باشد كه در گوش باد زمزمه ميكنم از روزگار سورمه سرا...
      

        بخش هاي عمده اي از كتاب از  فرم خاطرات خارج ميشود و به روايت تاريخ تبديل ميشود كه به جاي خود خواندني است اما در  ميان خاطرات خيلي جايي ندارد
      

        همیشه در مطالعاتم درباره جنبش چپ در ایران یک سوال بی پاسخ داشتم که باعث میشد دانسته هایم به هیچ کاری نیایند. این سوال بی پاسخ، حلقه اول زنجیر بود. اینکه اندیشه مارکسیستی چطور توانست در ایران با توده ها ارتباط برقرار کند؟ نقطه اتصال چه بود؟ قلاب ماجرا کجا گیر کرد؟ چه شد که بعد این همه سال هنوز این اندیشه اینقدر در میان دانشجویان و روشنفکران و ... نفوذ دارد؟ این را نمیفهمیدم. یعنی مثلا درباره اینکه جنبش چپ چه سیر تحولی را پشت سر گذاشته است، کلی مطلب هست. اما اینکه اصلا این اندیشه از کجا اینقدر دامنگیر شد، سوالی بود که کسی برایش جوابی نداشت. کسی برایش جوابی نداشت جز احمد محمود. همسایه ها، به فارسی آسان توضیح میدهد که چه شد که این اندیشه در ایران جدی گرفته شد. 
نویسنده آنقدر با فضای رمان آشناست که آن را سرشار از جزئیات کرده است. باورکردنی نیست. انگار هر صفحه از رمان، یک داستان کوتاه باشد با جزئیاتی که نویسنده ای کلی وقت صرفش کرده باشد. همین جزئیات است که به آدم میفهماند چپ از کجا آمد و چطور در دل مردم جا باز کرد و ماندگار شد. 
نویسنده آشکارا از مذهبی ها دل خوش ندارد. حاج شیخ علی حضور کوتاه اما پر رنگی دارد. همانطور که شربت بیدمشک را سر میکشد، سرنوشت قهرمان داستان را هم تعیین میکند. اما نویسنده با بقیه تقریبا جانب انصاف را نگه داشته است.
اما از همه اینها مهم تر، مقدمه ای است که ویراستار بر چاپ اول کتاب در سال ۵۳ نوشته است. اینجاست که آدم به قدرت خوانش متن پی میبرد. انگار که مثلا احمد محمود از دربار پهلوی سفارش گرفته باشد برای نوشتن کتاب. و تو میبینی که چطور میشود با یک مقدمه این کتاب را از دل سیستم سانسور پهلوی رد کرد و به دست چاپ سپرد. از مهدی سهرابی عزیز هم ممنونم که برایم چاپ افست کتاب را خرید که این مقدمه را هم داشته باشد و بتوانم بخوانم.
      

        به نظرم تقليل گرايي و ساده سازي مهمترين خصيصه كتاب است. مسائل مهمي دستمايه كتاب است كه نويسنده حق هيچ كدام را ادا نكرده است. و نتيجه به جاي يك كتاب داغ و جنجالي، شده است يك كتاب "ناز" و "ماماني". 
به نظرم وقت آن رسيده كه اميرخاني باور كند براي نگه داشتن طرفدارانش و حفظ جايگاه خودش، احتياج به پيشرفت و وقت گذاشتن بيشتر دارد.
      

        وسط مطالعه کتاب برای چند ماهی گم شد! و بعد به طرز مشکوکی از کتابخانه خودم سر در آورد. 
نثر فریدون مجلسی جذاب است اما وقتی میفهمی از روی ترجمه انگلیسی به فارسی برگردادنده شده، توی ذوقت میخورد. 
روایت روی لبه نازکی از توجه به جزییات، نمادگرایی و پیش بردن داستان حرکت میکند که میتوانم بگویم موفقیت آمیز است. 
موقع خواندن مکرر یاد آثار عزیز نسین افتادم.
      

        يكي از ارزشمندترين كتابهايي كه در زندگي خوانده ام
      

        کتاب کاملا دو پاره است. بخش اول، فضایی وهم آلود دارد که گویی برای خواننده هرگز تمام نمیشود.  در مقابل، بخش دوم رمان، روایتی سرراست تر و واقعی تر دارد. 
کلماتی که برای خواننده فارسی زبانِ ایرانی تبار به خودی خود تازگی  دارند در رمانی با دوگانه تکرار شونده شرق/غرب خوش نشسته اند
      

        یک بازخوانی خلاقانه و جذاب از تاریخ، با کرم روزنامه نگاری، با تمام جوانب مثبت و منفی آن. به شدت توصیه به خواندن این کتاب میکنم.
      

        شازده حمام كتابي جادويي است. وقتي ميخواهي توضيحش بدهي، ميشود خاطرات كودكي و نوجواني يك نفر استاد جغرافي يزدي فرنگ رفته . وقتي ميخوانيش، ميبيني كه حسين آقا دنياي جديدي روي كاغذ خلق كرده است كه جتي اگر همسايه اش هم بودي ممكن نبود توي اين دنيا زندگي كرده باشي. ميخواهي سنت گرا باش يا مدرنيست، آخوند باش يا دانشگاهي. هر چه ميخواهي باش. اين كتاب برايتلحظه هايي دارد كه تا عميق ترين تارهاي عصبيت را  تحريك ميكند.
      

        بخش زيادي از كتاب تصويرهاي آشنايي براي خواننده ايراني دارد كه حتي شبيه سريالهاي كليسه اي تلوزيون هم ميشود. اما مهم نيست. رمان اجنداي ويژه اي دارد، با اينكه جانبداري اش را در ميان طرفين دعوا پنهان نميكند، اما نگاه انساني اش را هم از دست نميدهد. 
در يك كلام از آن كتابهايي است كه تمام نميشود و در مغز آدم رسوب ميكند.
      

        رمان از سه فصل تشکیل شده، و هرچه پیش میرود، جهان خلق شده توسط نویسنده رنگ میبازد. نویسنده نتوانسته است میان مفاهیم مورد نظر خود و داستان، ارتباط وثیقی برقرار کند.
      

        انتظارم از کتاب بیشتر از این بود. نویسنده از کلیشه های  اجتماعی برای پوشاندن کم‌کاری خودش در پرداخت یک موقعیت انسانی سواستفاده کرده. 
داستان میتوانست عمیق‌تر از اینها بشود. به عمق روابط انسانی برود. اما نرفت. در حد یک داستان سیاسی باقی ماند. 
اما البته اینقدر جذاب بود که در یک نوبت بخوانمش.