رشد یعنی«لیاقت و شایستگی برای نگهداری و بهره‌برداری از امکانات و سرمایه‌هایی که در اختیار انسان قرار داده شده است». در مسئله‌ رشد، اول چیزی که لازم است مسئله‌ شناخت است. توانایی برای نگهداری و برای بهره‌برداری است.

آلکسیس کارل می‌گوید: «مغزها خیلی پیش رفته اما افسوس که دلها هنوز ضعیف است. دل را فقط ایمان قوی می‌کند.» تمام مفاسد بشریت از این است که مغزها نیرومند شده و دلها ضعیف و ناتوان باقی مانده‏اند. آیا تمدّن چه می‌کند؟ تمدّن برای انسان ابزار می‌سازد، ابزارهای خوب، انصافاً ابزارهای خوب اختراع می‌کند، امّا آدمها را چطور؟ چه چیز می‌تواند آدمها را عوض کند؟ چه چیز می‌تواند به آدمها هدفهای مقدّس و عالی بدهد؟ چه چیز است که می‌تواند ارزشهای بشری را عوض کند؟ کاری کند که همدردی و صاحبدلی تا بدان حد ارزش داشته باشد که از صمیم قلب بگوید: دنیا نیرزد آنکه پریشان کنی دلی‏ زنهار بد مکن که نکرده است عاقلی‏ انسانیت مساوی است با دین و ایمان، و اگر دین و ایمان نباشد، انسانیتی نیست.

اشتباه است اگر انسان یک کتاب را مانند یک سرگرمی مطالعه کند و قبل از آنکه مطالب کتاب درست جذب ذهن شده باشد و ذهن فرصت تجزیه و تحلیل پیدا کرده باشد به کتاب دیگر و موضوع دیگر بپردازد؛ امروز کتب تاریخی، فردا روان شناسی و پس فردا مثلًا کتب مذهبی مطالعه کند، همه مخلوط می‌شوند و حکم انباری بی‏نظم را پیدا می‌کند. انسان رشید کتاب‌ها و مطالبی را که برای خود لازم می‌داند، جمع می‌کند، آنها را مکرّراً مطالعه و دسته بندی و سپس خلاصه می‌کند. خلاصه را یادداشت و به حافظه خود می‏سپارد؛ بعد به موضوع دیگر می‏پردازد.

تنها با یاد خدا و جای گرفتن خدا در قلب است که دل آدمی آرامش خویش را باز می یابد سوره مبارکه رعد ایه ( ۲۸ )