.

 

لیست جنبش جنوب، مملو است از نویسندگان بزرگی که مخاطبان زیادی در آمریکا و سراسر جهان داشته‌اند و با بردن جوایز متعدد معتبری، آسمان ادبیات قرن بیستم آمریکا را پرنور ساخته‌اند. جنبشی که همواره دغدغۀ انسان آمریکایی را داشته و وضعیت آن سرزمین مهاجرساخته را با آرمان‌های اعلامیه استقلال و شعارها و کلیدواژه‌های قانون اساسی سنجیده است. جنبشی که نتوانسته شکاف عمیق میان «واقعیت» ایالات متعدد سرزمین تحت سیطرۀ سفیدپوستان را با آرزوهای بزرگ بشریت چون آزادی و برابری هضم نماید، و حتی در غیرسیاسی‌ترین داستان‌هایش هم ردی از اعتراض در برابر «قدرت» را به نمایش گذاشته است. اعتراضی که صدایی اضافه شده به مطامع سیاسی یا برآمده از احزاب نیست، بلکه نمایش عریان «وجود» افراد حاشیه‌ای متعدد حاضر در سرزمین آرزوهاست. جریانی که پایگاه دینی قدرتمندی دارد، نه به این معنی که همۀ نویسندگانش به موازات آرمان‌های انسانی، دغدغه‌های دینی هم داشته‌اند؛‌ بلکه بدین معنی که بسیاری از نوابغش درگیر مفاهیم دینی بوده‌اند و بخش مهمی‌شان، تحقق انسانیت را تنها ذیل سروش معنوی مسیح، ممکن می‌دانسته‌اند. یقیناً در میان این گروه، نام «ویلیام فاکنر» درخشنده‌ترین ستارۀ آسمان جنوب است، اگر ماه آن نباشد. سخنان او در سال 1950 در پی برنده شدن نوبل 1949، به روشنی موضع او را درباره ادبیات مشخص می‌کند: «انسان‌ها باید دوباره این مسائل را یاد بگیرند. باید به خود بیاموزند که ننگی بیشتر از ترس نیست. و چون این را آموختند ترس را به یک سر فراموش کنند و در ذهن خود جایی برای هیچ‌چیز باقی نگذارند، مگر راستی و حقایق دیرین دل آدمی؛ مهر و شرف و رحم و غیرت و رأفت و فداکاری. حقایق دیرین جهان که بی وجود آنها، هر داستانی ناپایدار و محکوم به نیستی است.» وجه دینی انسان‌شناسی او در این جملات به وضوح نمایان می‌شود: «انسان جاوید است، نه بدان سبب که در این میان، تنها او صدایی پایان‌ناپذیر دارد، بلکه بدان‌رو که دارای روح است؛ روحی که سرچشمۀ رأفت و فداکاری و پایداری است. بر شاعران و نویسندگان است که به این صفات بپردازند.» او سمبل مجموعه‌ای از نویسندگان معترض است که در خلال سطور ادبیات، به دنبال «انسان» موعودی می‌گردند که موانع متعدد سیاسی و روانی، مانع از ظهور او شده است. و شگفت آنکه چنین جستجو و چنین طلبی، هیچ از ادبیت آثارشان نکاسته و در بسیاری موارد، مقوّم فرم هنری‌شان هم بوده است.

فرمی که ذهن انسان مدرن را در آثار فاکنر به کمال نشان می‌دهد و در هر اثر برجسته‌ای، جلوه‌ای از چگونگی بودن وی را به نمایش می گذارد. هیچ مفهومی چون «قدرت»، توان نظم‌دهی به دغدغه‌های متعدد فاکنر را ندارد. قدرتی که در هر حوزه، جلوه‌ای خاص دارد و در هر سوژه، در کار آفریدن تراژدی یگانه‌ای است. قدرتی که همزاد «ترس» و «خشونت» است و در تک‌تک رگ‌های اقتصاد جامعۀ آمریکایی، و در شاه‌رگ روان آمریکاییان می‌تپد. تپشی که یا ترس و وحشت می‌آفریند، یا خشم و خشونت. هنر عجیب فاکنر در آن است که دغدغۀ اساسی او، شکل داستان‌های او را به هم نمی‌زند، بلکه شاکله‌آفرین نیز می‌شود. قدرت جزئی از اجزای داستان او قرار نمی‌گیرد،‌ بلکه سایه‌اش را بر تمام پیرنگ اثر می‌افکند. به همین دلیل، رمان‌های او در قفس تنگ قدرت سیاسی زندانی نمی‌شود. فاکنر قدرت را، و ترس و خشونت را، در تمام رگ و پی انسان فردی و اجتماعی پی می‌گیرد. قدرت حاکم بر ذهن و روحیۀ آمریکایی، در تمام کارهای او جریان دارد و به داستان‌هایش زندگی می‌بخشد. دغدغۀ او آزادی روح است. داستان‌های او صحنه نمایشی هستند تا مخاطب ببیند که قدرت، چگونه روح انسان را به زندان خشم و ترس می‌برد. این ترس و خشم از طریق وراثت به تاریخ گره می‌خورد و برای آمریکای تازه‌ساخته‌شده، تباری هزاران‌ساله می‌سازد. تاریخ نزد فاکنر، امری جغرافیایی و حتی تمدنی نیست که در محدوده‌ای خاص بماند. او نبض پرقوت ترس و خشم را تا تاریک‌ترین گوشه‌های وجود انسان دنبال می‌کند، و تمنای قدرت را در عمیق‌ترین لایه‌های هستی انسان می‌یابد. طلبی که روح دیگرخواه او را در بند کرده و بازیچۀ آرزوهای دور و درازش می‌خواهد.

«برخیز ای موسی» سیزدهمین رمان بلند ویلیام فاکنر است که در سال ۱۹۴۲ انتشار یافته. مشتمل بر 7 داستان که در اعماق خود چنان به هم پیوسته‌اند که کتاب، شاکلۀ رمانی چندلایه را پیدا می کند. بود، آتش و اجاق، دلقک داغدار، پیران قوم، خرس، پاییز دلتا و برخیز ای موسی، عناوین داستان‌های اویند. فاکنر در این کتاب نیز انسان را در کلیتش زیر ذره‌بین قرار می ‌هد. انسانی که صرفاً از ذهن روشن مدبر زندگی و اشیاء متنوع منقاد او تشکیل نشده است. انسانی که نمی‌داند و به درمان‌ناپذیری ندانستنش آگاه است، هرچند می‌تواند مسکن‌هایی برای آرامش موقت خود بیابد. انسانی که حاضر است خودش را هم فدای خواسته‌هایش بکند و از «خدا»ی زمین نبودن، رنج می‌برد، البته هر کسی به گونه‌ای. رنج مالکانی چون مکازلین‌ها، چندان زیاد نیست، نه بدان خاطر که «دارایی»شان زیاد است، بلکه به خاطر آنکه «دانایی»شان اندک است. اما اسحق مکازلین که از ده سالگی در حصار زمین‌های بزرگ، تا هشتاد سالگی در میانۀ جنگل، به جهان پیرامون خویش می‌اندیشد و تصمیماتش را برای پیشبرد زندگی، بر اساس آنچه درست می‌پندارد، «اختیار» می‌کند، از رنج خلاصی نمی‌یابد. «عمو اسو»، نمی‌خواهد آنی باشد که بوده یا دیگران می‌خواهند از این به بعد باشد. حق مالکیت زمین، حق برده‌داری و حقوقی که ذات قدرت‌خواه انسان، به سرمایه‌داران اجازۀ اعمال هرچه می‌خواهند را می‌دهد، می‌آزاردش. سؤال‌هایی می‌شود در ذهن اسحاق مکازلین و آنقدر رشد می‌کند تا او از تبارش ببرد و ارث جد بزرگش، کاروترز مکازلین را، به دارایان دانایی‌دشمن واگذارد. او در یک‌جا می‌گوید: «خدا نخست زمین را آفرید... آن وقت انسان را آفرید تا خلیفۀ او بر زمین باشد و به نام او اختیاردار زمین و حیوانات باشد، آن هم نه اینکه نسل اندر نسل در طول و عرض زمین برای خودش و اخلافش تا ابد اسم و لقب یدک بکشد... بلکه زمین را زیر لوای اخوت همگانی و بی‌شایبه نام و رنگ دست‌نخورده و مرضی‌الطرفین نگه دارد.» این جمله به وضوح یادآور این جمله کتاب مقدس است که «زمین به فروش ابدی نرود، زیرا زمین از آن من است.» او از مالکیت زمین جدا می شود و در داستان‌های میانی، به سیر در طبیعت بکر دست نخورده می‌پردازد. اما غافل از آن که انسان، هیچ جای تنفس و خلوتی باقی نمی‌گذارد. در پیری با خودرویی به دل جنگل می‌رود تا تسلط بی‌حدومرز انسان بر همۀ طبیعت را با چشم خود ببیند، و از «دارایی» بی‌حدوحصر انسان زجر بکشد. اسحق مکازلین، راوی «برخیز ای موسی»، ما را به همراهی خاطراتی فرامی‌خواند که از پس تاریخی هفتادساله، نفوذ ظریف قدرت در همۀ لایه‌های زندگی را نشان می‌دهد. در تفنگ زمین‌داران بزرگ، در شلاق برده‌داران، در حصار املاک بزرگ جنوب، در رنگ پوست آدم‌ها، در جاده‌های ماشین‌رو، در سرعت خودروها و در دیگر اجزای متعدد زندگی، قدرتِ بی‌قید حاضر است. تبارشناسی تکنولوژی جدید در تاریخ سرمایه‌داری زمین‌دارانه، نه صرفاً تمهیدی نمادین برای پیوند زدن گذشته و حال، که بروز دراماتیک یک وجه ثابت از هستی انسان است. وجهی که از هیچ‌چیز، چون آزادی روحِ به حبس کشیدۀ خودش، نمی‌هراسد. مجموع این رویدادهاست که برخیز ای موسی را معنوی‌ترین و مذهبی‌ترین کتاب فاکنر ساخته، نه صرفاً عنوان آشکارا مذهبی آن. عنوانی که از سرودی مذهبی گرفته شده که سیاه‌پوستان، با همین نام زمزمه‌اش می‌کنند. درون‌مایۀ این سرود، آرزوی رؤیاگونۀ سیاه‌پوستان برای ظهور و حضور منجی‌ است که قدرتش، ظلم و ستم وارد بر سیاه‌پوستان را از میان برمی‌دارد. موعودی که بزرگترین کارش، نه نابودی دولت اقتدارگرای آمریکا و مشابهانش در سرتاسر دنیا،‌ بلکه آزادی روح بشر از بند ترس و خشم و جاه‌طلبی است. موعودی که روح‌های زندانی، در انتظارش هستند. موعودی که میراث‌بر ابراهیم و دیگر قهرمانان عهد عتیق است. نام‌‌های اسحاق و سام بدون توجه به سابقۀ تاریخی آن‌ها انتخاب نشده است. عهد عتیق در لایه‌های زیرین متن، پوشیده اما پرقوت در جریان است.
        

          فاکنر است دیگر، هر شکلی قلم بزند جذاب در می‌آید!
این کتاب متشکل است از هفت داستان کوتاه که پیوسته نوشته نشده، برای مثال «پاییز دلتا» داستان کوتاه مستقلی‌ست و یا «خرس» یک رمان کامل است که در اینجا بخشی از آن آورده شده و... اما عالیجناب تصمیم گرفت این هفت داستان مستقل را با توجه به داشتن اشتراکاتی که در ادامه به آن می‌پردازم گرد یکدیگر در آورده و به رمان تبدیلش کند. ما در این کتاب روزگار پنج نسل از خاندان مک‌کازلین را خواهیم خواند. خاندانی که سفید بود و برده‌داری می‌کرد اما خب از نسل‌های بعدی به واسطه‌ی تولید مثل ارباب از برده، پای تداخل نژادی را به میان وا می‌کند که این مورد(تقابل سیاه و سفید) همان موردی‌ست که فاکنر خود را متعهد به واکاوی آن می‌دانست و هیچ‌گاه داستان‌هایش تهی از آن نشد.

تقابل سیاه و سفید در یوکناپاتاوفا
اگر یک نویسنده در طول تاریخ وجود داشته باشد که هیچ‌گاه دغدغه‌های مردم از ذهنش جدا نشد، آن نویسنده کسی نیست جز فاکنر. دغدغه‌ی او تقابل فرهنگی نژادها با یکدیگر بود. او سرزمین خیالی خود را خلق کرد و در آن به بررسی و واکاوی این تقابل‌ها اعم از فرهنگی، اقتصادی و سیاسی پرداخت. این تقابل‌ها امروزه شاید در ظاهر به نحوه‌ی صحبت‌ کردن آن‌ها برگردد اما در حقیقت وقتی داستان‌های فاکنر را می‌خوانیم، می‌بینیم که زندگی سیاهان یک نوع سبک زندگی متفاوت است اما آیا باید آن‌ها را به سیاره‌ی دیگری پرتاب کرد؟ سال‌های زیادی گذشته اما به نظر من تفاوتی وجود ندارد. من تاکنون به امریکا سفر نکرده‌ام اما در سریال‌ها چیزی که می‌بینم هنوز همان چیزهایی‌ست که فاکنر در مورد آن‌ها نوشته و یا اگر در لندن به جنوب شهر جایی که اکثر مردمان آن سیاه هستند سر بزنم چیزی جز این سبک زندگی نمی‌بینم. البته که نگاه‌ها از سوی دو طرف به یکدیگر در گذر زمان تغییر یافته اما هنوز یکسری تقابل‌ها وجود دارد. اجازه بدهید ساده بیان کنم، سیاهی که با سفید تفاوت ندارد، سیاهی‌ست که ادای سفیدها را در می‌آورد.

انتخاب خوبی برای شروع خوانش فاکنر است.
در کل فاکنر کتاب آسان ندارد. اگر این کتاب را به عنوان انتخابی خوب جهت شروع مطالعه‌ی فاکنر معرفی کردم به دلیل آن‌ست که در آن از پیچیدگی‌های ادبی خبری نیست چون همان‌طور که پیشتر گفتم عالیجناب داستان‌ها را به هم وصله پینه کرده است اما همانند سایر کتاب‌ها، وقتی این کتاب را نیز آغاز می‌کنید طبیعی‌ست که گیج و حیران شوید. زمان می‌برد تا وارد خانواده شوید و سر در بیاورید کی به کی‌ست و در داستان چه خبر است اما وقتی خود را پیدا کردید نمی‌توانید داستان را فراموش کنید.

ترجمه‌های صالح حسینی را نمی‌پسندم.
این کتاب در ایران با عنوان «برخیز ای موسی» توسط آقای «صالح حسینی» به فارسی برگردان و نهایتا توسط نشر نیلوفر چاپ و منتشر گردیده است. شخصا با ترجمه‌های ایشان ارتباط برقرار نمی‌کنم. در خصوص این کتاب نیز بخش‌هایی از داستان چهارم و پنجم را با ترجمه‌ی ایشان تطبیق دادم و دیدم مترجم در دنیای دیگری‌ست! بارها گفته‌ام مترجم ادبی به شخصی نمی‌گویند که بتواند انگلیسی بخواند، خب این را من هم می‌خوانم و ده‌ها هزار نفر در ایران نیز این توان را دارند اما هیچ‌کدام مترجم نیستیم. مترجم در ابتدا باید به زبان مادری خود تسلط کامل داشته باشد و قلم زدن را بداند. شخصی که قلمش به زبان مادری گنگ و فاقد ظرافت‌های ادبی‌ست چگونه می‌خواهد ظرافت‌ها و پیچیدگی‌های قلم یکی از سلاطین ادبیات جهان را برگردان کند؟

حرف آخر
فاکنر را در زمان مناسب، با آرامش و تمرکز بخوانید و از خواندنش لذت ببرید.
        

          اولین بار که با فاکنر آشنا شدم، رفته بودم کتابفروشی تا بن ۲۰۰ هزارتومنی هدیه کتابم رو خرج کنم و یه سری کتاب از چنتا نویسنده که از قبل یادداشت کرده بودم رو بخرم. توی لیستم اسم نجف دریابندری اول از همه بود و بعد مراد فرهادپور و بعد شکسپیر؛ با بقیه پولم میخواستم برای سی‌سی بازی فکری بخرم، یه هدیه تولدم برای پسر‌عموم. 
پسر کتابفروش اومد راهنماییم کنه، بهم ملت عشق و دنیای سوفی رو پیشنهاد کرد ولی وقتی لیستم رو نشونش دادم خیلی خوشحال شد و گفت عجیبه مراد فرهادپور رو میشناسی و چه خفنی و فلان (حالا من اصلا نمیشناختمش ولی اسمش رو توی یه جمع‌های عجیب شنیده بودم و حس می‌کردم خوندنش خیلی کلاس داره. ) چنتا کتابی که از فرهادپور داشت رو بهم داد و منم هی حساب پولامو نگه می‌داشتم که اندازه بن هدیه خرید کنم ( اون کتابا رو به سختی خوندم چون بالاتر از فهم اون زمانم بودن و همین چندوقت پیش هم به یکی توی یه کانال تلگرامی اهدا کردم‌شون). از لیستم تنها کتاب با اسم نجف دریابندری، "یک شاخه گل برای امیلی" موجود بود که خریدم و متأسفانه بلافاصله بعد خوندنش، عاشقش شدم. کمی بعد از این کتاب، "خشم و هیاهو" رو خریدم و خوندم و اینجوری بود که جادوی ماروخیسم ادبی فاکنر، منو تسخیر کرد؛ بطوریکه بعدش تاهمین لحظه، دیگه نتونستم از تأثیرش و جنون خوندنش رهایی پیدا کنم.
کتابهای مهمی از فاکنر رو تا امروز خوندم، هم توی همخوانی با خفن‌ترین ها و هم تنهایی، و میتونم به جرات بگم که فاکنر خوندن عشقه؛  همون عشقیه که تو رو با پاهای خون‌آلود، اما قلبی روشن، از پیچ و خم تاریکی زندگی‌ عبور می‌ده تا به مرز دردناک انسان بودن برسونه. درواقع، خوندن فاکنر یعنی آگاهانه رفتن به سمت درد، دردی که از فهمیدن سرچشمه می‌گیره و هرگز ولت نمیکنه.
............
فاکنر یه جور مازوخیسم ادبی داره، هم در نوشتن، هم در تجربه‌ای که به خواننده می‌ده، هم توی سرشت شخصیت‌هاش. اون قصه‌هاش رو مثل یه میدون مین می‌نویسه، جملات طولانی و پیچیده، زمان‌های درهم‌ریخته، چندصدایی، هذیان ذهنی شخصیت‌ها…
مثلا خوندن خشم و هیاهو، آبشالوم آبشالوم یا گور به گور، شبیه قدم گذاشتن توی باتلاقیه که توش بیشتر از اینکه داستان بخونی، توی درد و سردرگمی دست و پا می‌زنی، و با این حال، یه جور نیاز خودآزارانه حس میکنی به ادامه دادن، به فهمیدن، حتی اگه مطمئن نباشی اصلاً چی فهمیدی. و این دقیقاً همون جاییه که تو به شکلی مازوخیستی با متن درگیر می‌شی. متن زجرت می‌ده، ولی از همون زجر یه لذت یا حتی روشن‌بینی می‌گیری.

شخصیت‌های فاکنر هم معمولاً درگیر زوال، شکست، بی‌ریشگی، یا رسوایی‌ان. اغلب احساس گناه دارن، ولی نه از نوع اخلاقی، بلکه انگار گناهی کهن‌الگو گونه یا وجودی. اونا میل به نابودی یا تحمل تحقیر و بی‌ارزشی دارن، اما نه به‌خاطر ضعف، بلکه به‌خاطر یه جور پیوند ناگسستنی ابدی با رنج.
مثلاً بنجیِ خشم و هیاهو، یا دالوِ گوربه‌گور، مثل قربانی‌هایی هستن که خودشون رو پيشکش می‌کنن، یا اصلاً خودشون نمی‌دونن چرا باید این همه زجر بکشن، ولی همچنان در اون وضعیت باقی می‌مونن.

فاکنر خودش هم انگار از شکنجه کردن خودش لذت می‌بره؛ نوشتن از تباهی، نژادپرستی، زن‌ستیزی، جنون، خشونت، بی‌پناهی جنوب آمریکا، و باز نوشتن و باز نوشتن. اون توی حرف‌هاش هم بارها گفته که نویسنده باید حاضر باشه برای هنرش از همه‌چیز بگذره، حتی عزت‌نفس یا عشقش.
آره، فاکنر یه جور تجربه‌ مازوخیستی، یه آیین خودزنی باشکوهه، که در عین شکنجه‌ بودن، هم مخاطب، هم نویسنده، و هم شخصیت‌ها نمی‌تونن ازش دست بکشن.
موقع خوندن فاکنر، باید گناه رو مثل یه میراث دنبال کنی، نه فقط در بین افراد، بلکه در خاک. باید اینو بفهمی که هویت سفید جنوبی بر چه چیزهای گندیده‌ای بنا شده، بدون اینکه فاکنر راحتت بذاره یا دلداری بده. باید بری وسط گندابی از زبان، نماد، سکوت، و زخم، اونم بدون چراغ‌قوه یا راهنما.
و حالا در بین تمام آثار مازوخیستی فاکنر، «برخیز ای موسی» (Go Down, Moses)، یه شاهکار دردناکه؛ اینجا با یه فاکنر بالغ طرفی، که هم با چاقوی تیز تاریخی می‌برّه، هم با چکش هستی‌شناسی له می‌کنه. و بزرگترین فرقش با آثار دیگه‌ش اینه که اینجا دیگه فقط مازوخیسم ذهنی یا زبانی نیست؛ اینجا انگار خود تاریخ آمریکا داره از درون خون‌ریزی می‌کنه، و فاکنر فقط داره دستش رو تا آرنج توی اون زخم فرو می‌بره.
.........
حالا دیگه آماده ای که از این کتاب بیشتر بدونی!
...........
کتاب برخیز ای موسی، چیزی فراتر از یک رمان است. اثری که خواندنش با متر و معیارهای معمول  و مانند قصه‌ای ساده پیش نمیرود. این کتاب لایه‌لایه و رنگارنگ است؛ مثل خاک‌های مسی‌رنگ جنوب، مثل حلقه‌های درهم‌پیچیده‌ی یک درخت بلوط کهن‌سال که صدها سال ایستاده و تمام جنایات و اشک‌ها و ماجراهای عشقی ‌ ریز و درشت را به چشم دیده. این کتاب، صدای یک نژاد است، زمزمه‌ یک ملت، آهِ زمین، ناله زخم.
.........
ویلیام فاکنر با برخیز ای موسی، برای بار دیگر به می‌سی‌سی‌پی ابدی‌اش برگشته است، به آن سرزمین زادگاه خشم و شرم و رنج؛ سرزمینی که در آن سفید و سیاه، ارباب و بنده، شکارچی و شکار، در یک رقص جنون آمیز بی‌پایان و خون‌چکان باهم درمی‌آمیزند. این رمان، یا شاید مجموعه‌ای از داستان‌های درهم‌تنیده، تاریخچه‌ای خانوادگی‌ست، یک شجره‌نامه‌ ناپاک که ریشه در برده‌داری دارد و شاخه‌هایش تا بی‌عدالتی‌های قرن بیستم نیز امتداد یافته‌اند. نام این خانواده مک‌کازلین است، اما می‌شود آن را نام هر خانواده‌ سفیدی در جنوب آمریکا دانست؛ آن‌هایی که در خاک، نفرت و سلطه کاشتند و حالا میوه‌های تلخ نکبت را می‌چینند.
......
یکی از قوی‌ترین شخصیت‌ها در این کتاب، اسحاق مک‌کازلین؛ مردی است که از ارثیه‌ خانوادگی‌اش دست می‌شوید، از مالکیت زمین، از قدرت، از گذشته‌ای که به برده‌داری و تجاوز آلوده است. او نماد ندامت است، شاید بی‌ثمرترین نوع ندامت. چون ندامتی که فقط در دل بماند و به عمل نرسد، تنها بوی انفعال می‌دهد، نه آمرزش.
اما اسحاق به شیوه‌ خودش شورش می‌کند؛ با ترک زمین، با فروپاشی قدرت، با انکار تاریخ. او می‌خواهد بار گناه پدرانش را به دوش بکشد، اما آیا می‌شود چنین باری را تنهایی کشید؟ فاکنر در این روایت می‌خواهد بگوید نمی‌شود از تاریخ فرار کرد. هرچه بیشتر انکارش کنی، زهرش عمیق‌تر در جانت می‌ریزد.
........
عنوان برخیز ای موسی به‌طور خاص از سرودی سیاه‌پوستی گرفته شده است که برده‌ها در دوران برده‌داری می‌خواندند
«Go Down, Moses / Way down in Egypt land / Tell old Pharaoh / Let my people go.»
این سرود، که در دوران جنگ داخلی آمریکا و جنبش حقوق مدنی بر سر زبان‌ها بود، نه‌فقط نماد آزادی و رهایی بردگان سیاه‌پوست است بلکه به‌طور تلویحی بر گناه تاریخی جنوب نیز تأکید می‌کند.
در این راستا، فاکنر استادانه، ضرباهنگ و لحن کتاب مقدس را برای بررسی تاریخ و اخلاق جنوب بکار می‌گیرد. برخیز ای موسی در واقع همانند یک انجیل جنوبی، روایتگر گناه، رنج، آگاهی و شاید رستگاری ست که در آن، گذشته‌ ظلم‌آلود و پر از تبعیض به‌طور عمیق‌تری مورد قضاوت قرار می‌گیرد. فاکنر، با بهره‌گیری از ساختار دینی و استفاده از زبان مذهبی، گذشته‌ جنوب را از منظر اخلاقی تحلیل کرده و نشان می‌دهد که رستگاری نه‌فقط در سطح فردی بلکه الزاما در سطح اجتماعی و جمعی امکان پذیر است، آنهم با مواجهه شجاعانه و آگاهانه با گناهان گذشته.
.........
فاکنر در این کتاب، بیش از هر زمان دیگری به تکنیک‌های روایی پیچیده‌اش وفادار مانده است. اینجا راویانی داریم که حقیقت را نمی‌دانند، یا نمی‌خواهند بگویند، یا نمی‌توانند بگویند. صداها در هم پیچیده‌اند، خاطره و واقعیت آمیخته شده، و گاه خواننده خود باید از لابه‌لای مه، از لابه‌لای دروغ‌ها و توهم‌ها، حقیقت را بیرون بکشد؛ و البته اگر فاکنر را بشناسی، می‌دانی که حقیقت همیشه با درد همراه خواهد بود.
زبان کتاب، چنان که از فاکنر انتظار می‌رود، پر از جمله‌های دراز، تو در تو، پر از مکث و تکرار و احساس است. انگار نویسنده خودش هم از بیان واقعیت می‌ترسد، هی عقب می‌رود، دوباره نزدیک می‌شود، واژه‌ها را مزه‌مزه می‌کند، تا شاید سرانجام بتواند آن حقیقت زهرآگین را بر زبان بیاورد. اما این زبان، با همه‌ دشواری‌اش، بسیار درخشان است. جمله‌هایش، حتی وقتی از فقر و خشونت می‌گویند، مثل طلا زیر نور خورشید می‌درخشند.
برخیز ای موسی کتابی‌ست که نیاز به صبر دارد. باید بگذاری خودش را در وجود تو بنشاند. نباید با آن عجولانه برخورد کرد. این کتاب، خواننده‌ عجول را پس می‌زند. اما اگر گوش دل بسپاری، اگر بگذاری زبانش، ریتمش، تلخی‌اش و حقیقتش در تو رسوخ کند، پاداشی می‌گیری که هیچ کتابی دیگر نمی‌تواند به تو بدهد و آن فهمی تازه از گناه، از میراث، از انسان است.
        

          اولا، خود داستان 《خرس》 به تنهایی می‌تونه دلیل کافی برای غرق شدن تو این کتاب باشه.
بعدش هم، رشد، پروش و بلوغ شخصیتی مثل 《عمو اسو》 رو نمی‌شه تو آثار زیادی دید و در نظر داشته باشین که داستان‌های این کتاب روایاتی از خاندانی هستش که هیچ‌کدوم از اعضای این خاندان کمی از 《اسحاق مکازلین》، این موسی‌ برپاخاسته، ندارن.

و در آخر، "همین شد که پروردگارشان گفت، آنهم نه از سر اندوه: پیداست که آنها جز از طریق رنج چیزی یاد نمی‌گیرند و چیزی هم در یادشان نمی‌ماند جز این که با خون مهر خورده باشد...".

و باز هم، "پیداست که حکمت دیگری ورای آن حکمت هست که آدمیزاد می‌آموزد برای تمایز میان آزادی و بی‌بند و باری از خوان رنج آن بگذرد(...)"

و دیگه ته‌تهش، "به دنیا که آمد از دست رفته بود. همه‌ی ما به دنیا که می‌آییم از دست رفته‌ایم."
        

          نه اینکه نسبت‌های خانوادگی رو درآوردن تو کتاب‌های فاکنر خیلی راحته، همیشه دونفر مختلفم تو خونواده باید باشن که یک اسم دارن