در این کتاب، نخست از تحولات ساختار اجتماعی ایران از عصر صفویه(1501م/ 880ش) تا جنبش های اجتماعی قرن بیستم سخن به میان آمده، سپس مباحث جاری جامعه شناسی  توسعه، رویارویی فرهنگ ایران با غرب و تحولات نظام های جهانی بررسی و ارزیابی  شده است .به زعم نگارنده :((ساختار ایران حاصل تاریخی پویش های داخلی و خارجی  است و روابط نظامی، تجاری و سیاسی با غرب به گونه ای به ترتیبات اجتماعی شکل  داده که رشته نهضت های مقاومت مردمی را به نمایش گذارده است)) .وی معتقد است  ((این مقاومت ها بدان دلیل موفقیت نسبی داشته که بر زیربناهای اجتماعی شکننده ای  استوار شده و قدرت های خارجی مدام در امور داخلی مداخله کرده اند)) .عناوین  بخش های کتاب عبارت اند از :((ساختار اجتماعی و دگرگونی اجتماعی در ایران ماقبل  سرمایه داری 1500ـ 1800م))، ((ساختار و تحول اجتماعی در ایران عصر قاجار   1800ـ 1925م)) و ((ساختار و دگرگونی اجتماعی در ایران پهلوی و بعد 1925ـ  1991)) .