...
"حکومت نظامی" یک رمان واقع‌گرایانه از 24 ساعت تجربه‌ زندگی کردن در زمان حکومت ژنرال پینوشه در شیلی است. خوسه دونوسو با تاباندن نور بر این 24 ساعت تجربه‌ی زیستن در دوران پینوشه را از دل تاریکی بیرون می‌کشد. چرا که تاریکی‌‌ِ حکومتِ پینوشه همه‌ی روزها و شب‌ها و سرنوشت‌ها و زیستن‌ها را هم‌راستا می‌کند و همه به مرز فروپاشی می‌رسند؛ شکست‌های پی‌در‌پی. ترسیم این تجربه جز از نگاه شخصی بیرون از ماجرا ممکن نیست. تنها با دور شدن از فاجعه و نگاه از بیرون است که می‌توان واقعیت فاجعه‌بار زیستن در شرایط استبداد و دیکتاتوری را فهمید. اما لازمه این دور شدن و فهمیدن این است که بدانی به چه می‌نگری؟ جنس تجربه و قواعد زیستن در آن سرزمین چیست و چه تاریخی بر آن رفته است. به همین خاطر نویسنده برای شرح این 24 ساعت از نگاه کسی داستان را روایت می‌کند که پس از سال‌ها تبعید به شیلی بازگشته است.
"حکومت نظامی" داستان تخریب روابط انسانی و خصوصی به وسیله سیاست است. در جایی از کتاب، جودیت، مبارز چپ و یکی از شخصیت‌های اصلی، از مانونگو ورا، همان خواننده‌ی تبعیدی بازگشته به شیلی، می‌پرسد چند دقیقه می‌توانیم بدون اشاره به سیاست حرف بزنیم؟ واقعا چند دقیقه بدون اشاره به این گه خالص می‌توانیم با هم گفتگو کنیم؟ از روزمره و احساسات و بودن خود حرف بزنیم. جنس و منش سیاست در دیکتاتوری‌ها این است که تمام ابعاد زندگی انسان‌ها را در بگیرد و مدام به همه‌ی ساحت‌های آن تجاوز کند، اما در عین‌حال امکان مشارکت در آن را نیز از آنها سلب کند. 
حکومت نظامی زنجیره‌ پیوسته‌ شکست و شکست است، از مانونگو ورا که در زندگی خصوصی خود و پیشه‌اش شکست خورده و از جودیت که در لحظه‌ انتقام از مردی که او را تحقیر جنسی کرده است، ناتوان می‌شود و نمی‌تواند گلوله را به هدف بزند تا لوپیتو که جز بدنی آمیخته با طردشدگی، شراب و دود نیست. از اختلافات مسخره بین نیروهای چپ که در مراسم خاک‌سپاری ماتیلده (همسر نرودا) نشان داده می‌شود تا بچه‌هایی که یکی زشت و ناقص‌الخلقه و دیگری که از شیلی فراری است. فسادها و تحقیرها و سازش‌های اجتناب‌پذیر با کثافات و لمپن‌های حکومتی، ترس و ارعاب و وحشت از حکومت نظامی همیشگی، همه نمایش شکست و ناامیدی است. خوسه دونوسو همه‌ی این‌ها را با تصویری که از 24 ساعت زندگی در سایه‌ی حکومت نظامی ترسیم می‌کند، نشان می‌دهد. شکست از پی شکست.
پایان کتاب ژست پیروزی، عصیان یا سرپیچی نیست، بلکه تداوم سرخوردگی و ناامیدی است. عنوان اصلی کتاب به اسپانیایی "ناامیدی" است. مترجم نسخه‌ فارسی، نام کتاب را با نسخه انگلیسی هماهنگ کرده است.

تیرماه ۱۴۰۰
        

          این تحلیل و بررسی را درحالی‌که خواب‌آلودم می‌نویسم...
مانونگو ورا خواننده شیلیایی که در پاریس زندگی می‌کرده‌است برای شرکت در مراسم خاکسپاری ماتیلده نرودا (همسر پابلو نرودا) به وطنش سفر می‌کند.
این خواننده محبوب انقلابی در شیلی با واقعیت روبه‌رو میشود. با وضع اسفناک و فقر دوستانش، با سانسور، خفقان و... او تازه متوجه میشود که چقدر زندگی او در پاریس با زندگی هموطنانش متفاوت است...و حال به این مسأله می‌اندیشد که وظیفه او بعنوان یک هنرمند چیست؟
کل کتاب در یک روز اتفاق میافتد: شامگاه، شب و صبح.
و همین مسأله ممکن است کمی خواننده را دچار ناشکیبایی کند.
من این کتاب را دوست داشتم و خواندنش را پیشنهاد میکنم. و باز هم در حین خواندن کتاب به مسائلی برمیخوردم که آنها را در کشورم زیسته‌ام و همین برای من لذت‌بخش بود.
        

          در کتاب «حکومت نظامی» نباید انتظار داشته باشیم از جزییات دقیق حکومت دیکتاتوری پینوشه و اوضاع دقیق آن دوران، اطلاعات زیادی به دست بیاوریم.
24 ساعت روایت شده کتاب، بیشتر شرح حال کسانی است که در دوران آلنده و پینوشه جزو فعالان سیاسی بودند و در طول داستان، با ویژگی‌های فکری و شخصیتی هر کدام به تفصیل آشنا می‌شویم.
وصف شور و حال مبارزه جوانان، دانشجویان و هنرمندانی که آرمان‌های مشترکی داشتندو اکنون در خلال یک شبانه روزی که برای مراسم احیا (ترحیم) ماتیلده همسر پابلو نرودا (شاعر شیلیایی) گرد هم آمده‌اند، می‌توانند ارزیابی واقع‌گرایانه‌تری  نسبت به عملکرد گذشته‌شان چه در زندگی شخصی و چه اجتماعات حزبی داشته باشند.
ترجمه عالی آقای کوثری در برجسته شدن اثر بسیار مؤثر بوده است؛ فقط چند کلمه‌ای ناآشنا در متن به کار برده‌اند که با جستجو در واژه‌نامه به نظرم می‌توانست جایگزین بهتری داشته باشند، (البته به نظر شخصی من) مثل:
خارخار: دغدغه
پرهیب: شبح، سایه
لندیدن: حالت نک وناله و غر زدن (در لهجه شیرازی گویا)
قُلاج
لَفج: لب و لوچه حیوان (شتر)
زیرجلکی: یواشکی، پنهانی، زیرزیرکی
        

          داستان ،۲۴ ساعت از زندگی در فضای بسته و تیرهٔ حاکم بر شیلی است.  دوران پس از کودتای پینوشه. روایت به‌گونه‌ای جذاب ، خواننده را پیش می‌برد و ترس، خشم، خشونت و ناامیدی را به او منتقل می‌کند. 
مانونگو ورا، خوانندهٔ معروف پس از سال‌ها زندگی در فرانسه به بهانهٔ تشییع جنازهٔ ماتیلده نرودا همسر پابلو نرودا به شیلی بازگشته و در همین یک شبانه‌روز با چهرهٔ جدید کشورش روبه‌رو می‌شود. 
نثر داستان و برگردان آن هر دو روان است. فضاسازی و شخصیت‌پردازی قوی و ملموس است. و اگر به ادبیات آمریکای لاتین علاقه داشته باشید ، از خواندنش یا شنیدنش لذت خواهید برد. 
من نسخهٔ صوتی را شنیدم و دوست داشتم. 🌺
        

          تعداد زیادی شخصیت در داستانی که در یک شبانه‌روز اتفاق می‌افته. این ایده‌ی بلندپروازانه، کتاب حکومت نظامی رو برام شلوغ و بدخوان کرد. خیلی خیلی طول کشید تا تونستم با نویسنده همراه بشم ( تقریبا تا اواسط کتاب). در نهایت با توجه به کتاب باغ همسایه، از دونوسو انتظار پایان شگفت‌انگیزی داشتم که خب نویسنده به‌‌جای شگفتی، بیشتر دنبال جمع‌بندی سیاسی و ملی و اینها بود.
 ولی انصافا دونوسو استاد صحنه‌پردازی‌های درخشان و قابل‌تجسمه. در مهمترین رویداد اواخر کتاب، رسما قاب‌بندی سینمایی انجام می‌ده. 
        

          آن‌چنان را آن‌چنان‌تر نمی‌کند!
حکومت نظامی رمانی‌ست رئال که تمام رویدادهای آن در طی یک شبانه‌روز به وقوع می‌پیوندد. بیش از ده سال از حکومت نظامی ژنرال پینوشه و آغاز حکم‌رانی او در کشور شیلی می‌گذرد و ما در کتاب یک شبانه روز با مردمان شیلی زندگی می‌کنیم. 
مانونگو ورا شخصیت اصلی داستان، یک خواننده است که با اجرای ترانه‌های انقلابی در جبهه‌ی مخالفان ژنرال پینوشه به شهرت رسیده و سال‌هاست که به فرانسه مهاجرت کرده است. در آغاز کتاب او پس از بیست سال زندگی لاکچری در پاریس برای مراسم خاکسپاری ماتیلدا نرودا(همسر پابلو نرودا) تصمیم به بازگشت بزرگ به سرزمین مادری خود می‌گیرد و تصمیمش را عملی می‌کند. 
بازگشت بزرگ مانونگو برای او پر از شگفتی می‌شود، چون در بدو ورودش با حقایق واقعی کشورش روبرو می‌شود که پر است از سیاهی و تباهی! با دوستانی و البته دوست دختر پیشین خود روبرو می‌شود که زندگی آن‌ها هیچ شباهتی با زندگی لاکچری که خود در فرانسه داشته ندارد. 
حکومت نظامی یکی از کتاب‌هایی بود که خواندنش برای من به درازا انجامید. خط داستانی کندی داشت و با این‌که با ترجمه‌ای کم نظیر از عبدالله کوثری همراه بود که کمکم کرد تا آخر کتاب به خواندنش ادامه دهم، اما تلخی خوانشش را برایم نتوانست شیرین کند.
شخصا از تاریخ و سیاست کشور شیلی چیزی نمی‌دانستم و فکر می‌کردم شاید با خواندن این کتاب، کمی با شیلی و صدالبته با ژنرال پینوشه آشنا شوم اما جز دو بار نامی از پینوشه برده نشد. به نظر می‌رسد خوسه دونوسو کتاب را برای اشخاصی نوشته که با تاریخ و سیاست شیلی آشنایی دارند و نه برای من که هیچ شناختی از این کشور نداشتم و پیشتر نیز کتاب خاصی از ادبیاتش نخوانده‌ام.
در نهایت عرض می‌کنم که این کتاب ارزش خواندن دارد اگر مثل من شیفته‌ی ادبیات امریکا خصوصا امریکای لاتین باشید و یا از دوست‌داران آقای کوثری باشید و دل‌تان بخواهد تمام آثاری را که ترجمه کرده بخوانید، در غیر این‌صورت اگر اهل خوانش کتاب‌های روان و سر‌راست هستید، این کتاب گزینه‌ی مناسبی برای شما نیست.
        

          شامگاه: شیلیِ پساآلنده

ببخشید! خانۀ نرودا کجاست؟
دخترک مسیری را نشان می‌دهد. اتومبیل راه می‌افتد. وسوسه‌ای مقاومت‌ناپذیر یقۀ مانونگو ورا را می‌چسبد تا برگردد و از شیشۀ عقب اتومبیل پشت سرش را نگاه کند؛ نه اینکه دخترک را بنگرد، بلکه برای نشان دادنِ چهره‌اش به او، تا دخترک (وطنش شیلی!) او را به‌جا بیارد. دخترک شادمانه و ناباورانه او را بازمی‌شناسد، دستی برایش تکان می‌دهد و افسوس می‌خورد که چرا از این فرصت استفاده نکرده و امضایی از او نگرفته. مانونگو آسوده از بازیابیِ شهرتش آرام می‌گیرد. خواننده‌ای محبوب و مردمی که پس از سیزه سال جلای وطن، پرآوازه‌تر از پیش از پاریس به کشورش بازگشته تا در مراسمِ تدفین ماتیلده، همسر نرودای شاعر، شرکت کند. با همان طرزِ لباس پوشیدنِ متظاهرانه و معترضش در نگاهِ مردم. اما این شهرت بلای جان اوست و نمی‌گذارد اندیشه‌اش را به فعلیّت درآورد، نمی‌گذارد درکِ درستی از شیلیِ پینوشه داشته باشد. به رسمِ مراسم این‌چنینی، با دوستان و هم‌حزبان و هوادارانش دیداری تازه می‌کند و به بحث‌های روشنفکرانه می‌نشیند. مراسمی که چپ‌ها از یک‌سو و حکومتی‌ها از سوی دیگر می‌خواهند به‌نوعی تصاحبش کنند. فی‌المثل دُن سلدونیو با دیدنِ تاج گل سفیدی با داس و چکشی از میخک‌های سرخ پایینِ پای تابوت می‌گوید: «این کمونیست‌ها خوب بلدند تا وقتی تنور گرم است نان خودشان را بچسبانند.» مانونگو در خلالِ بحث‌ها دستگیرش می‌شود که اکنون اوضاع دگر شده و مبارزه به شیوۀ گذشته دیگر کارایی ندارد. او که بازگشته تا جانِ ازهم‌گسیخته‌اش را دوباره با شیلی پیوند بزند، دچار سردرگمیِ مضاعف می‌شود.
شب: حکومت نظامی‌ست. مانونگو با جودیت توره، زنِ مبارزی که در مراسم ماتیلده با او آشنا شده، در محدودۀ حکومت نظامی در خیابان‌های سانتیاگو قدم می‌زند. جودیت نقطۀ مقابل اوست، زندان‌رفته و شکنجه‌دیده، و برخلافِ ذاتِ زنانه‌اش در پیِ شکنجه‌گرش برای گرفتنِ انتقام. ضربۀ اول را مراسمِ ماتیلده به او وارد می‌کند و ضربۀ نهایی را پرسه‌گردی‌اش با جودیت. در شب، چیزهایی می‌بیند و می‌شنود که از واقعیتِ هولناکِ وضع موجود در این کشورِ باریک و دراز پرده برمی‌دارد.
صبح: مراسم خاکسپاریِ ماتیلده. شیلیِ مینیاتوری. و صحنۀ آخرِ روز، بچه‌هایی که به داستانِ تاریخ کشورشان از زبان نویسندۀ دیگری گوش سپرده‌اند.
اگر رمانی با فضای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ملموس می‌خواهید که نتوانید لحظه‌ای زمینش بگذارید، حکومت نظامی همان رمان است.

 بهرام معصومی