یادداشت‌های محمد ملاعباسی (31)

            من تا یک مرحله‌ای از زندگی، اشتیاق زیادی به خوندن کتاب‌های خوب داشتم. بعدش علاقه‌ام رفت سمت اینکه نویسنده‌های کتاب‌های خوب، "چطوری" اون‌ها رو نوشتن؟ این اتفاق تو علاقه‌ام به روان‌شناسی هم افتاده‌. یعنی الان، بیشتر از اینکه بخوام مطالب روان‌شناختی بخونم، دوست دارم بدونم "روان‌شناس‌ها چطوری فکر می‌کنند". این کتاب یه جور منبع درسی اصلی تو روان‌شناسی به شمار میره، مهم‌ترین مکتب‌های فکری روانشناسی و نوع نگاهشون به بیماری‌ها و آسیب‌های روانی و شیوه پیشنهادی‌شون برای درمان رو توضیح میده. خواننده مبتدی شاید به نظرش سخت بیاد کتاب... ولی خواننده‌ای که مهارت‌‌های متوسط خوندن داشته باشه راحت می‌تونه باهاش جلو بیاد. عالیه و من از خوندنش سیر نمی‌شم. 
          

            از این کتاب‌هایی که از طوفان نوح به این ور، هیچکس از کتابخونه قرضشون نگرفته، ولی خوندنی و جالب و آموزنده‌اند. اگه به جنگ سرد علاقه دارید (خیلی جمله خنده‌داریه، واقعا کی به جنگ سرد علاقه داره؟:)) ذهنتون رو نظم می‌ده و وقایع مهم رو تشریح می‌کنه. آهان فهمیدم، اگه می‌خواید بسترهای اجتماعی فیلم اوپنهایمر رو خوب درک کنید :)) این کتاب رو بخونید. 
          

            از معدود کتاب‌های تالیفی جالب توجه درباره تاریخ معاصر. مفصله و جزئیات بسیار داره، ولی هسته استدلالش اینه: چیزی که ما به‌عنوان "معضل فقر" در ایران معاصر می‌شناسیم، احتمالا بیش از همه به‌خاطر سیاست توسعه و گسترش راه‌ها و جاده‌های بین شهری به وجود امده. چون جاده‌ها امکان این را فراهم کردند که فقرا از محل زادگاه‌شان، راه بیفتند و بیایند در حاشیه‌ی شهرها تجمع کنند و توی خیابان‌ها گدایی کنند و... یعنی معضل فقر را اساسا "جابه‌جایی فقر" و مرئی‌شدن آن در شهرهای کلان ساخت. نثرش احتمالا برای مخاطب عمومی فنی به نظر بیاد، باوجوداین، خوشخوان و دلچسبه. روایت‌های شخصی‌ای که از به قول خودش "مستمندترین مستمندان" می‌ده هم بسیار جالب.
          

            این کتاب در ژانر به اصطلاح "تاریخ از پایین" یکی از اولین و مشهورترین‌هاست. نویسنده _که پسر ناتالیا گینزبرگ (رحمت‌الله علیها) است_ از روی اسناد به‌جا مانده از یک دادگاه تفتیش عقاید تلاش کرده زندگی یه آسیابان قرن شونزدهمی رو بازسازی کنه. نثر کتاب روایی و نسبتا ساده است، ولی فنی و جزئی و دقیق. خطر سر رفتن حوصله. 
آهان، اینم بگم: عقیده اصلی آسیابانه، این بوده که جهان همونجوری به وجود اومده که پنیر از فساد شیر به وجود میاد (اگه تا حالا تلاش کرده باشید پنیر درست کنید، می‌دونید که خیلی شگفت‌انگیزه.) کرم‌ها هم یه نقشی اون وسط داشتن که یادم نمیاد. 
          

            مسئله اصلی کتاب اینه که چپ‌ها بعد از برملا شون جنایات استالین و علی‌الخصوص بعد از فروپاشی شوروی در ۱۹۸۹ چطور با این شکست عظیم کنار اومدن. کتاب پیچیده‌ایه، اما حرفش در یک جمله، درخشانه: می‌گه وقتی افق "پیروزی" کنار رفت، چپ‌ها به منطق "زندگی سراسر مبارزه‌ است" روی آوردند. درحالی که قبل از اون، قرار نبود زندگی سراسر مبارزه باشه، قرار بود مبارزه کنن تا پیروزی. ولی بعد از شوروی، دیگه پیروزی‌ای متصور نبود. 
اینطوری چپ وارد یک فاز "مالیخولیایی" شد. فازی که برای دوام آوردن در شرایط "شکست دائمی" مناسبه. 
          

            مترجمش در این حد به موضوع مسلطه که "نایجل فاراژ" رو ترجمه کرده به "نیگل فاراگه". نویسنده‌اش ولی محبوب منه. کتاب از نوشته‌های مهم بلومنتاله. توضیحاتش درباره نقش آمریکا در گسترش بی‌ثباتی و تروریسم در خاورمیانه فوق‌العاده است. نیاز به کمی اطلاعات زمینه‌ای هم داره‌. مثلا اگه اسم ایمن الظواهری به گوشتون نخورده تا حالا، احتمالا خوندن این کتاب براتون سردرگم‌کننده خواهد بود. گفتم ترجمه‌اش افتضاحه؟ هوم. یه بار دیگه هم بگم. ترجمه‌اش افتضاحه. 
          

            اگنس کالاردِ شگفت‌انگیز، یه یادداشت درباره سفر داره که حرف اصلیش اینه که عشق سفرها همیشه می‌گن سفر خوبه، چون سفر آدم رو "تغییر" می‌ده. ولی سفر نه‌تنها هیچکس رو تغییر نمی‌ده، بلکه کلیشه‌های ذهنی و حس خودبرتربینی‌ش رو بیشتر هم می‌کنه. سفر ما رو به آدم‌های بدتری تبدیل می‌کنه، نه بهتر. این کتاب راهنمای گام به گام اثبات حرف کالارده.