یادداشت‌های علیرضا نیرآبادی (10)

          قمارباز یکی از آثار درخور و ممتاز داستایوفسکی است که در سن ۴۵ سالگی وی، تنها در مدت ۲۶ روزنگاشته شده است. داستان رمان ماجرای خانواده ای روس است که بر اثر تحولات و بی لیاقتی ها ثروت انبوه خود را از دست داده و مجبور به مهاجرت به کشور دیگری شده اند. راوی داستان که معلم فرزندان این خانواده است داستان را در حالی روایت می کند که یا از قمارخانه برگشته است و یا در راه قمارخانه است. وی که به شانس خودش در قمار اعتقاد راسخ دارد مدام در اندیشه قمار است و آن را تنها راه محقق شدن خواسته هایش می داند. رمان دربرگیرنده مناسبات و روابطی است که تمامی انسانها در زندگی روزمره با آن مواجه هستند و مشغله ی شخصیت های داستان نیز از نوع مشغله های ذهنی تمامی انسانها است. دغدغه هایی همچون عشق، ثروت، شهرت و… بدین ترتیب ما با یک روایت کاملاً رئال مواجه هستیم. زندگی در نظر داستایوفسکی همچون یک بازی قمار است که انسان در آن هست تا فقط انتخاب کنی و گردانه را بچرخانی، و اینکه «این انتخاب آیا موفقیت و پیروزی دربردارد یا خیر؟» چیزی فرای دستان قدرت بشریت است. نکته جالب و ظریفی که در قمارباز داستایوفسکی به چشم می خورد همزمانی اتفاقات و رویدادهای غافلگیر کننده داستان با خارج شدن از قمارخانه است. یعنی تمام اتفاقات که داستان را می بافند زمانی رخ می دهد که یکی از شخصیتها ی داستان از بازی قمار فارغ شده و در حال بازگشت از قمار خانه به مسافرخانه هستند. بطوریکه گویی آنان به هنگام وارد شدن به قمارخانه گردونه ی زندگی را به حرکت در می آورند و هر بار بر روی عددی – شرایطی- خاص نشانه ی گردونه می ایستد و چگونگی ادامه زندگی شان را رقم می زند.
        

          کاش این اثر گرانقدر را کسی چون پیمان خاکسار ترجمه می کرد
        

          تکنیک غافلگیری در این رمان خیره کننده ست
        

          در کارم یاد گرفته ام آن هایی که بیش از بقیه از مرگ می ترسند کسانی هستند که با حجم زیادی از زندگی نزیسته به مرگ نزدیک می شوند.بهتر است از همه ی رندگی استفاده کنیم.برای مرگ چیزی جز تفاله باقی نگذاریم هیچ چیز جز یک قلعه ی سوخته.
        

          من نامه ای عاشقانه نوشتم 
تو نیز نامه ای عاشقانه نوشتی 
و این گونه بود که بهار آمد
        

          آیا می دانی که قرن ها سپری خواهد شد و انسان با زبان حکت و علمش اعلام خواهد کرد که دیگر هیچ جنایتی نیست و بنابراین هیچ گناهی نیست ،مگر فقط انسان های گرسنه؟«نخست نان شان ده ،سپس از آنان فضیلت طلب کن.»این چیزی است که آنان بر بیرقی که در برابر تو خواهند افراشت خواهند نوشت و با آن معبد تو نابود خواهد گشت،به جای معبد تو بنای تازه ای بر پا خواهد شد .
        

          ثمر حقیقی مدتیتیشن آرامش درونی نیست ،عشق است.وقتی زندگی را برای اولین بار به شکل یک کل می بینی و عشق واقعی نسبت به این کلیت پیدا می کنی ،آرامش درونی  به نظر هدفی کوچک و حقیر می آید
        

          منظورت از مجذوب شدن چيست؟ 
مثل اينكه وقتي در جنگل هستی به بخشی  پيوسته از آن تبديل مي شوی. وقتی  زيربارانی تو بخشی از بارانی. وقتی در صبح هستی  بخشی جدايی ناپذير از صبحی . وقتی  با منی  بخشی  از من می شوی
        

          مرگ هر چه خواهد باشد ، گو باش .در واقع هر چه بیشتر درباره ی مرگ فکر کنی ،معجزه ی زندگی در نظرت بزرگ تر جلوه می کند .تامل در مرگ ،تجلیل از زندگی است.