بریده‌های کتاب سیده محدثه موسوی

اغلب خواب می‌دید که حین مطالعه‌ می‌میرد و کتابی که در دست دارد آنچنان مسحورکننده است که متوجه گذار از زندگی به مرگ نمی‌شود...

بعضی از مردم وقتی ناراحتند، غذا نمیخورند. [اما] روز بعد کارل کتاب نخواند‌. به صورت خودکار غذایش را خورد، اما کتاب خواندن حالت خودکار نداشت.

تا بدینجا آن روز، یکی از بهترین روزهای زندگی کارل بود. اما گاهی زندگی اجازه نمی‌دهد که یکباره حجم بالایی از شادی را تجربه کنیم. انگار شادی کالایی بود که از ترس نخوت باید در مصرفش صرفه‌جویی می‌شد‌.

کارل درک می‌کرد که در سن شاشا، تا آنجا که به دختران مربوط می‌شود، «احمق» و «پسر» دو واژه‌ی مترادف بودند. ظاهرا باید با او موافقت میکرد؛ -همه‌ی پسرا تا زمانی که مرد نشدن، یه مشت جوون احمقند. و از گفتن این احتمال تلخ که شاید بعدها به بزرگسالانی احمق تبدیل شوند، خودداری کرد.

به انتهای دست‌نوشته که رسید، همزمان احساس شادی و اندوه می‌کرد. حتی وقتی یک کتاب خارق‌العاده دقیقا در نقطه‌ای مناسب و با جملاتی کاملا درست به پایان برسد و هر نوع اضافه‌گویی فقط به بی‌عیب و نقص بودنش آسیب برساند، باز هم دلمان میخواهد که چند صفحه‌ی دیگر ادامه داشته باشد. به این می‌گویند «پارادوکسِ خواندن».

میدونی، هر کتابی با هر کسی حرف نمی‌زنه. و حتی یه کتاب مسخره هم میتونه باعث برانگیختن تفکر هوشمندانه بشه. یک ذره حماقت هیچوقت به کسی آسیب نمی‌زنه؛ فقط باید مراقب باشی که از کنترل خارج نشه و گسترش پیدا نکنه.

+داشتی گریه می‌کردی؟ -نه +شاید داشتی در درونت گریه میکردی؟ نه با اشک چشم‌هات، با قلبت؟ -با اشک‌های قلبم؟ +اگه یک چنین چیزی وجود داره، پس آره. -در این صورت، پس چرا چشمام باید فرق کرده باشند؟ +خجالت میکشند، چون گریه کردن باید کار اون‌ها باشه نه اعضای دیگه.

+پس اطلاعات زیادی درباره‌ی کتاب‌ها داری؟ -آه، اهمیتی نداره که چه تعداد کتاب بخونم، همیشه چیزهای زیادی هستند که من هنوز درباره‌شون نخوندم. این یک تراژدیه. هرکسی که از خوندن لذت می‌بره، دلش می‌خواد که تمام کتابای خوب موجود رو مطالعه کنه.

«این نمادی از یک آرزوئه... یا شاید هم یک رویا. از نظر من هیچ‌چیزی زیباتر از... لطفا به‌م نخند... از نظر من هیچ‌چیزی زیباتر از مطالعه‌ی یک زن نیست؛ وقتی در کتاب غرق میشه و دنیای اطرافش رو فراموش میکنه، چون در واقع در جای دیگه‌ای سیر میکنه. حرکت مردمک چشم‌هاش، نفس عمیقش موقع خوندن یک صحنه‌ی دراماتیک خاص یا لبخندی که به خاطر یک متن خنده‌دار روی صورتش می‌شینه. خیلی دوست دارم که یک زن اینجا زندگی کنه، کسی که بتونم اونو در حالی که تمام روز مشغول مطالعه‌ست تماشا کنم.» با گفتن این حرف لبخندی روی لبانش آمد. «مثل خوندن کتابیه که زبونش رو بلد نیستم‌.»

-با زیاد کتاب خوندن، آدم‌روشنفکر نمیشه؛ زیاد غذا خوردن هم باعث نمیشه که یه غذاشناس بشی. من یه آدم خودخواهم و صرفا برای لذت خودم کتاب میخونم؛ به خاطر عشق به داستان‌های خوب، نه برای یاد گرفتن چیزی از این دنیا. +هیچ راهی برای اجتناب کامل از یادگیری وجود نداره. حتی در مغز آدم پیری مثل تو هم هرازگاهی یه چیزی خونه میکنه.

کارل کسانی را که به سبک کلکسیونرهای تمبر اهل جمع‌آوری کتاب بودند، درک میکرد. کسانی که دوست داشتند نگاهشان بین شیرازه‌های کتاب پرسه بزند و کتاب‌ها را مثل حلقه‌ای از دوستان صمیمی، دور خودشان جمع می‌کردند؛ احساس می‌کردند که بین خودشان و شخصیت‌های داخل کتاب‌ها ارتباطی وجود دارند. یا سرنوشتی مشترک داشتند یا آرزو می‌کردند داشته باشند

کارل همیشه مراقب بود که دروغ نگوید. چون به محض اینکه دروغی را در جهان رها کنی، دیگر هرگز نمی‌توانی آن را برگردانی.

خب قربان، شاید حقیقت باشه و شایدم نباشه. این سکه دو رو داره. اما فکر کنید محکم‌ترین و قطعی‌ترین حقیقت هم بود، برای منی که نمیتونستم درکش کنم حقیقتی نداشت. به جرأت میتونم بگم تو این کتابای لاتینی که تو کتابخونه‌تون چیدید، حقیقت رو گفتند اما تا وقتی من معنای کلمه‌ها رو ندونم برام فرقی با مزخرفات بی‌معنا ندارن. قربان، اگه شما یا هر مرد دانشمند و صبور دیگه بیاد سراغ من و معنای این کلمه‌ها رو یادم بده، نه اینکه طوری باهام رفتار کنه که انگار یه احمقم، یا فراموش نکنه ارتباط چیزا رو بگه، بالاخره یا می‌فهمیدم یا نمی‌فهمیدم. من مجبور نیستم مثل بقیه‌ی آدما فکر کنم. من از اونا نیستم که فکر کنم حقیقت چیزیه که با کلمات شکل میگیره، مثل یه قطعه‌ی تراشیده شده از ورقه‌ی فولاد. یه استخون برای دو نفر یه‌جور پایین نمیره، ممکنه تو گلوی یکیشون گیر کنه. علاوه‌ بر این، وقتی استخون پایین هم میره، یکی راحت هضمش میکنه و یکی سخت. آدمایی که میخوان جهان رو با حقیقتِ خاص خودشون اصلاح کنن، باید اونو برای ذهنا و آدمای مختلف تنوع بدن و با ملایمت و لطافت اونو به خورد دیگران بدن؛ وگرنه فقرا و احمقا و بدبختا اونا رو تف میکنن تو صورتشون.

با خودش گفت از مارگارت متنفر است؛ اما بارقه‌ای رام نشده و قدرتمند از عشق مثل صاعقه، احساسات سرخورده و آشوب‌زده‌اش را شکافت. حتی همینکه به واژه‌های نفرت‌آمیز می‌اندیشید، بزرگترین سرچشمه‌ی آرامشش، در آغوش گرفتنِ عذابش بود.