بریده‌های کتاب علیرضا فراهانی

درمانگرانی که از رویکرد شناختی-رفتاری استفاده می‌کنند، معمولاً از بین رفتن علائم مشکلات روانی را مهم‌ترین معیار موفقیت می‌دانند. درمانگران رفتارگرا نیز تغییر رفتارهای ناسازگارانه را به همان اندازه مهم تلقی می‌کنند. روان‌شناسانی که رویکرد سایکودینامیک دارند، حذف کشمکش‌ها یا تعارض‌های ناخودآگاه را عامل اصلی موفقیت روان‌درمانی می‌شناسند. همچنین، روان‌شناسان انسان‌گرا مهم‌ترین هدف روان‌درمانی را تقویت استقلال فرد می‌دانند.

مرگ یک رویداد در زندگی نیست. ما زندگی نمی‌کنیم که بمیریم. اگر ابدیت را نه به معنای یک مدت زمان بی‌انتها، بلکه به معنای بی‌زمانی و عدم وابستگی به زمان در نظر بگیریم، آنگاه زندگی ابدی را متعلق به کسانی خواهیم دانست که در زمان حال زندگی می‌کنند. لودویگ ویتگنشتاین

داستان‌گویی عملی تحول‌آفرین است؛…

داروها از طریق تأثیرگذاری بر "مغز" (brain) به مردم کمک می‌کنند تا مشکلات روانی خود را حل کنند؛ اما روان‌درمانی بر "ذهن" (mind) تمرکز دارد. روان‌درمانی چهار نوع اصلی دارد: ۱) سایکودینامیک، ۲) پویایی، ۳) رفتاری، و ۴) شناختی و "گروه" درمانی. این رویکردها و فرآیندها از یکدیگر متفاوت هستند، اما هدف همه آنها یکی است: ۱) ارائه توضیح عقلانی به مردم دربارهٔ مشکلاتشان؛ ۲) ارائه یک مبنای واقعی برای امید واقعی؛ و ۳) دستیابی به موفقیت از طریق ایجاد یک رابطه مثبت و یک‌به‌یک بین درمانجو و درمانگر.

گاهی بزرگسالان احساس عشق خود را به فرد دیگری فرافکنی می‌کنند و متقاعد می‌شوند که آن فرد عاشق آن‌هاست. بنابراین، فرافکنی به افراد این امکان را می‌دهد که باور کنند عقاید ذهنی خودشان درست هستند،...

هر آدمی از جنبه‌های خاصی مانند همه‌ی آدم‌هاست، از جهاتی مانند بعضی آدم‌هاست و از جهاتی نیز شبیه هیچ‌کس نیست.

فروید معتقد بود که انسان در طول تاریخ سه ضربه بزرگ به خودِ خودشیفته‌اش تحمل کرده است. ضربه اول این بود که کوپرنیک کشف کرد زمین مرکز جهان نیست؛ ضربه دوم این بود که داروین کشف کرد انسان‌ها کاملاً شبیه حیوانات دیگر هستند. سومین ضربه، و کوبنده‌تر از همه، کشف خود فروید بود که نشان می‌دهد افراد بر اعمالشان کنترل ندارند یا به قول او، خود در خانه‌اش ارباب نیست؛…

معیارهای علمی سلامت روانی خوب: ۱. درک خوب از واقعیت ۲. شناخت صحیح از خود و آگاهی از احساسات درونی ۳. توانایی کنترل رفتار ۴. عزت نفس و ارزشمند دانستن خود ۵. توانایی ایجاد و حفظ روابط عاطفی با دیگران ۶. نگرش مثبت و با برنامه به زندگی

علم به عنوان فرایند از علم به عنوان دستاورد متمایز شده است. فرایند علمی می‌تواند تحت تأثیر ویژگی‌های شخصی دانشمند قرار بگیرد، اما فایده نهایی دستاورد علمی باید مستقل از فرایند ارزیابی شود.

روان‌شناسی علمی است که بررسی می‌کند چگونه شخصیت، فرایندهای شناختی، تاریخچه رشد و تجربیات اجتماعی دانشمندان بر نوع علمی که هدایت می‌کنند و نظریه‌هایی که به وجود می‌آورند، تأثیر می‌گذارد.

ریچارد شودر (انسان‌شناس) می‌گوید: اگر از یک زاویه به یک شئ نگاه کنید، تصویری که از آن دارید ناکامل خواهد بود. اگر به‌طور همزمان از همه زوایا به آن نگاه کنید، تصویر نامنسجم خواهد بود و اگر اصلاً از هیچ زاویه‌ای به آن نگاه نکنید، خالی خواهد بود. درمانگر باید یک زاویه خاص را برای نگاه کردن به مشکل درمانجو انتخاب کند، اما باید متوجه این حقیقت باشد که زاویه انتخاب‌شده الزاماً ناکامل است.

خداوندا، در همان زمانی که غرق در خطا و گناه بودم، تو را خواندم و تو اجابت کردی؛ اما در حال نیازمندی‌ام به تو، مرا خواندی و من اجابتت نکردم و نپذیرفتم. ای وای بر من! با این کارهای زشتم چه جراتی کردم و چگونه خود را فریب دادم؟

وعده اصلی حاکمان پیشامدرن، حفاظت از نظم سنتی یا حتی بازگشت به گذشته‌ای طلایی و از دست رفته بود. در دو قرن اخیر، وعده اصلی سیاست، تخریب دنیای قدیم و ساختن دنیایی بهتر به جای آن بوده است. حتی محافظه‌کارترین احزاب نیز قول حفظ اوضاع موجود را نمی‌دهند و همه آن‌ها وعده اصلاحات اجتماعی، اصلاحات آموزشی و اصلاحات اقتصادی را مطرح می‌کنند و اغلب این وعده‌ها را محقق می‌سازند.

با اینکه همه جا با من بودی، تو را از نظر دور داشتم و حرمت پرده‌پوشی‌هایت را بر خود مراعات نکردم. با چه رویی تو را دیدار کنم و با چه زبانی با تو راز بگویم، در حالی که هر عهد و پیمان محکمی را که با تو بستم و تو را هم بر آن گواه گرفتم، شکستم؟

ای خدا، اندوه کسی را برطرف کن که هنگامی که ناامیدی‌اش او را به یاد بدی‌هایش می‌اندازد، یکسره از خویش مأیوس می‌گردد. از رحمت خویش ناامیدم مکن، ای مهربان‌ترین مهربانان.

به راستی، اگر آرزوی من همراه با وعده‌ی چشم‌پوشی تو از لغزش‌هایم نبود، چگونه می‌توانستم امید به بازگشت و توجه مجدد تو داشته باشم، در حالی که گناهان بزرگی را که از خردترین بندگانت پنهان می‌کنم، به عیان در حضورت انجام دادم؟

اکثر مردم ادعا می‌کنند که سلسله مراتب اجتماعی‌شان طبیعی و عادلانه است، اما در واقع در دیگر جوامع مبتنی بر معیارهای دروغین و مضحک است. غربیان امروزی آموخته‌اند که ایده سلسله مراتب نژادی را به سخره بگیرند. قوانینی که سیاهان را از زندگی در محلات سفیدپوست‌نشین منع می‌کند یا تحصیل سیاهان در مدارس سفیدپوستان را ممنوع می‌سازد یا از معالجه سیاهان در بیمارستان‌های سفیدپوستان جلوگیری می‌کند، آن‌ها را سخت متعجب می‌کند. اما سلسله مراتب غنی و فقیر که مقرر می‌دارد ثروتمندان در مناطق مجلل و مجزا زندگی کنند، در مدارس ویژه معتبرتر تحصیل کنند یا در واحدهای درمانی مجهزتر مداوا شوند، برای بسیاری از آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها کاملاً معقول به نظر می‌آید. با این حال، حقیقت اثبات‌شده این است که اکثر ثروتمندان به این دلیل ساده ثروتمند هستند که در خانواده‌های متمول به دنیا می‌آیند، در حالی که مردم بی‌بضاعت به همین دلیل فقیر باقی می‌مانند که در خانواده‌های فقیر متولد می‌شوند.

زمانی که کارل یاسپرس، مارتین هایدگر را به خاطر تحسین هیتلر سرزنش کرد، هایدگر پاسخ داد: «فقط یک نگاه به دست‌هایش بیندازید!» دست‌های آن دیکتاتور مانند دست‌های این فیلسوف سخت و نیرومند بود.

استقبال مرگبار هایدگر از نازیسم یک اشتباه سیاسی ساده نبود. باید از خود بپرسیم چه چیزی در کودکی یا سال‌های اولیه جوانی او باعث شد احساس نیرومند خون و خاک در او شکل بگیرد و این احساس چگونه توانست او را به حمایت از فراخوان‌های ناسیونالیستی و نژادپرستانه برای حمایت از یک رهبر ملی فرهمند ترغیب کند؟ هایدگر عمیقاً به منطقه خود در جنوب غرب آلمان وابسته بود و به ندرت آنجا را ترک می‌کرد. در سال ۱۹۳۴ به او یک کرسی فلسفه در برلین پیشنهاد کردند، اما او آن را رد کرد و گفت: «در اینجا به آنچه کوه‌ها، جنگل‌ها و زمین‌های کشاورزی می‌گویند گوش می‌دهم.»

رفتار بد، غم‌انگیز و حتی گاهی دیوانه‌وار فیلسوفان را نباید صرفاً به برخی رخدادهای غیرارادی نسبت داد؛ چرا که این رفتارها با تفکرات آن‌ها بی‌ارتباط نیستند. گاهی اوقات زندگی آن‌ها بر افکارشان تأثیر می‌گذارد و یا این افکار را شکل می‌دهد. بنابراین، پیش از آنکه توصیه‌های فیلسوفان را جدی بگیریم و به آن‌ها عمل کنیم، باید بررسی کنیم که چگونه بزرگ‌ترین فیلسوفان زندگی کرده‌اند و چگونه تصمیم‌گیری‌های آن‌ها در زندگی‌شان، تفکراتشان را تأیید یا نفی کرده است.