بریده‌های کتاب مهران

ما برای غم های علی اشک می ریزیم و نامش را بر فرزندان خود می نهیم و در عزایش سیه می پوشیم و زنجیر میزنیم؛ اما به تیغ تأویل و تبعیض، مرامش را هزارپاره کرده ایم و از هر پاره سندی ساخته ایم برای گفتارها و رفتارهای خود.ما به علی جفا کرده ایم؛ چون دفتر زندگی اش را اوراق کرده ایم و هر روز هر ورقی را که به کارمان آید،برمیگیریم و همان را برای خلایق می خوانیم و باقی را برای روز مبادا نگه می داریم. تیغ جفاکاری که فرق او را شکافت، هنوز عریان است و بر بالای سر آنانی می رقصد که همچون علی، دروغ نمی‌گویند و حقیقت را پشت قبالهٔ مصلحت نینداخته اند.

قاضی در حکومت علی، چنان قدرت و استقلالی داشت که می توانست علی را نیز محاکمه کند. علی، آنگاه که زره گمشده اش را نزد مردی مسیحی یافت.از او خواست که آن را به او پس دهد. مرد مسیحی، سر باز زد. مردم به حمایت از علی که پیشوا و خلیفه دوران بود، بر مرد مسیحی تاختند.علی گفت: رهایش کنید! نزد قاضی می رویم. شاکی و متهم نزد داوری که علی خود او را منصوب کرده بود، نشستند. قاضی به احترام علی از جای برخاست. علی گفت :بنشین! که بر قاضی است که با هر دو سوی دعوا یکسان رفتار کند؛ حتی در نگاه کردن. قاضی از علی درخواست کرد که برای ادعای خویش گواه آورد. علی شاهدی نداشت. پس زره در دست مرد مسیحی باقی ماند و رو سفیدی برای علی.

دریغا که ما بیگانگی خود را از مرام علی، زیر خروارها مدح و ستایش پوشانده ایم. نصیب ما از علی چیست؟ مدح و نعت و جشن و عزا و فخرفروشی به عالمیان. می گویند بزرگ بود. آری؛ بزرگ بود؛ اما نه چون عدد برگ های درختان و قطره های باران را می دانست. بزرگ بود؛ چون قاضی القضات بصره، یار وفادار و صحابی فاضلش، ابوالاسود دوئلی را از کرسی قضاوت به زیر کشید، تنها به این جرم که صدایش را اندکی از صدای متهم بالاتر برده بود.

در ادبیات ما چه بیت های ناب و دلربایی می توان یافت درباره گریستن علی بر ظلمی که بر زنی یهودی رفته بود؛ به اندازه بیرون آوردن خلخالی از پای او. اما چرا داستان های علی به دیوان ها و شاعرانگی های ما کوچ کرده است؟ آیا نیاز شاعران و سخنوران به این داستان ها، بیشتر از نیاز زنان و مردان جفا دیدهٔ روزگاران است؟ ما آن شعر ها وقصیده ها را ساختیم و از فضیلت های علی سخنرانی های پرشور و احساس پرداختیم، تا وجدان مان آرام گیرد و سپس با این وجدان آرام و آسوده، خلخال ها از دست و پای مسلمان و نامسلمان درآوریم.

... حقیقت را غلام مصلحت نمی دید... (علی علیه السلام)

ونیز گفته ام که این حوادث نیستند که انسان را امیدوار یا ناامید می کنند؛ این طرز نگاه کردن ما به حوادث است و زاویه دیدما، که مایه ی اصلی یأس و امید را می‌سازد. انسان هنوز یاد نگرفته آنگونه به حوادث نگاه کند که تلخ ترین و دردناک‌ترینِ آنها را هشیارکننده، نیرودهنده، تجربه بخش، برانگیزنده و آینده ساز ببیند. باورکُن که این نگاهی بسیار فلسفی، پیچیده و عمیق به زندگی و ارزشهای آن نیست، این فقط ساده نگاه‌کردن است؛ ساده و صادقانه و سازنده نگاه کردن.

اما، روزهای بد، همچون برگهای پاییزی، باور کن که شتابان فرو می ریزند، و در زیر پاهای تو، اگر بخواهی، استخوان می شکنند، و درخت استوار و مقاوم برجای می ماند. عزیزمن! برگهای پاییزی، بی شک، در تداوم بخشیدن به مفهومِ درخت و مفهوم بخشیدن به تداومِ درخت، سهمی از یادنرفتنی دارند...

امتحان نسبت به نواهی اقوی از امتحان نسبت به اوامر است.(نواهی؛ یعنی آنچه که خداوند نهی فرموده، امتحانی بزرگتر از عبادات و طاعات است). ترک خواسته های نفسانی که ما از آن به هواهای نفسانی تعبیر می کنیم و آنچه بُعد حیوانی روح می طلبد و آنچه موافق با شهوات است،برای کسی که در این دنیا به مبدا و معاد اعتقاد دارد، مشکل تر از انجام واجبات است. این را خوب دقت کنید! در روایات بسیاری به این مسئله اشاره شده است. این امتحان و آزمایش خیلی قوی‌تر و بزرگتر است.

در فرهنگ دینی ما مهریه به منزله ی هدیه ای از جانب مرد به زن است تا اثبات کند من طالب تو هستم و تو مطلوب منی و این هدیه لازم نیست حتما جنبه ی مادی داشته باشد؛ می تواند علم باشد کما اینکه مهریه حضرت حوا از جانب حضرت آدم ع علومی بود که خداوند به او داده بود. اما می بینیم هنگام تعیین مهریه معیار های اسلامی فراموش شده است و به دید یک معیار اسلامی به آن نگاه نمی شود. . البته باید توجه داشت اگر مهریه در شرع مقدس یک ملاک شرعی داشت، جهزیه هیچ ملاک شرعی ندارد. یعنی توقع اینکه خانواده‌ی دختر باید حتما چه چیزهایی تهیه کنند، ملاک شرعی ندارد. اگر بحث مهریه را مطرح کردیم، باید جهزیه را هم مطرح کنیم. اگر می خواهیم فرهنگ سازی کنیم، حق نداریم مهریه را خیلی غلیظ مطرح کنیم و به جهزیه که می‌رسیم، سکوت کنیم.وقتی فرهنگ یک جامعه اصلاح می شود که ایراد های ایجاد شده را هماهنگ برطرف کرد.

در انتخاب همسر، انتخابگر اصلی در وجود ما کیست؟ اغلب ما چنین ادعایی داریم که باید عقل تصمیم بگیرد؛ اما در عمل تصمیم گیرنده قلب است. نظر ما به عکس دیدگاه و ادعای عموم، تاکید بر تکیه نمودن به حکم قلب است. چنانچه بر روی کارت های ازدواج نیز تصویر دو قلب صنوبری که به هم پیوند خورده اند دیده می‌شود. هیچگاه بر روی کارت های دعوت عقد و عروسی، شاهد نبودیم که دو مغز را به هم بچسبانند و بنویسند پیوندتان مبارک! زیرا ازدواج پیوند قلب هاست نه مغزها. باید ببینید دلتان چه می گوید. بدون هیچ تردیدی همسری را انتخاب کنید که دل شما آن را بر می‌گزیند. ریاست و فرماندهی ازدواج با دل است.اما یک اصل مدیریتی را نباید از نظر دور کنیم و آن اینکه مدیرانی موفق هستند که در کنار خود، کارشناسانی آگاه را به کار بگمارند. .در امر ازدواج نیز قبل از هرگونه تصمیم و گزارشی، قلب باید از کارشناس ویژه ی خود _یعنی عقل_کار کارشناسی طلب کند. . . . اما نکته اساسی در اینجاست که دل باید حرف آخر را بزند، نه حرف اول را. مدیرانی که حرف آخر را می‌زنند موفقند؛ نه اینکه از اول یک حرف را بزنند و تا آخر بر آن پافشاری داشته باشند.

سر نی در نینوا می ماند اگر زینب نبود کربلا در کربلا می ماند اگر زینب نبود چهره سرخ حقیقت بعد از آن طوفان رنگ پشت ابری از ریا می ماند اگر زینب نبود چشمه فریادمظلومیت لب تشنگان در کویر تفته جا می ماند اگر زینب نبود زخمه زخمی ترین فریاد در چنگ سکوت از طراز نغمه وا می ماند اگرزینب نبود ذوالجناح دادخواهی بی سوارو بی لگام در بیابان ها رها می ماند اگر زینب نبود در عبور بستر تاریخ، سیل انقلاب پشت کوه فتنه جا می ماند اگر زینب نبود قادر طهماسبی